امثال 3

۱ 1 ای پسر من، تعلیم مرا فراموش مکن و دل تو اوامر مرا نگاه دارد،

Mwanangu, usisahau mafundisho yangu, bali zitunze amri zangu moyoni mwako,

۲ 2 زیرا که طول ایام وسالهای حیات و سلامتی را برای تو خواهدافزود.

kwa kuwa zitakuongezea miaka mingi ya maisha yako na kukuletea mafanikio.

۳ 3 زنهار که رحمت و راستی تو را ترک نکند. آنها را بر گردن خود ببند و بر لوح دل خودمرقوم دار.

Usiache kamwe upendo na uaminifu vitengane nawe; vifunge shingoni mwako, viandike katika ubao wa moyo wako.

۴ 4 آنگاه نعمت و رضامندی نیکو، درنظر خدا و انسان خواهی یافت.

Ndipo utapata kibali na jina zuri mbele za Mungu na mwanadamu.

۵ 5 به تمامی دل خود بر خداوند توکل نما و بر عقل خود تکیه مکن.

Mtumaini Bwana kwa moyo wako wote wala usizitegemee akili zako mwenyewe;

۶ 6 در همه راههای خود او را بشناس، و اوطریقهایت را راست خواهد گردانید.

katika njia zako zote mkiri yeye, naye atayanyoosha mapito yako.

۷ 7 خویشتن را حکیم مپندار، از خداوند بترس و از بدی اجتناب نما.

Usiwe mwenye hekima machoni pako mwenyewe; mche Bwana ukajiepushe na uovu.

۸ 8 این برای ناف تو شفا، وبرای استخوانهایت مغز خواهد بود.

Hii itakuletea afya mwilini mwako, na mafuta kwenye mifupa yako.

۹ 9 از مایملک خود خداوند را تکریم نما و از نوبرهای همه محصول خویش.

Mheshimu Bwana kwa mali zako na kwa malimbuko ya mazao yako yote;

۱۰ 10 آنگاه انبارهای تو به وفورنعمت پر خواهد شد، و چرخشتهای تو از شیره انگور لبریز خواهد گشت.

ndipo ghala zako zitakapojaa hadi kufurika, viriba vyako vitafurika kwa mvinyo mpya.

۱۱ 11 ‌ای پسر من، تادیب خداوند را خوار مشمار، و توبیخ او را مکروه مدار.

Mwanangu, usiidharau adhabu ya Bwana na usichukie kukaripiwa naye,

۱۲ 12 زیرا خداوند هر‌که را دوست داردتادیب می‌نماید، مثل پدر پسر خویش را که از اومسرور می‌باشد.

kwa sababu Bwana huwaadibisha wale awapendao, kama vile baba afanyavyo kwa mwana apendezwaye naye.

۱۳ 13 خوشابحال کسی‌که حکمت را پیدا کند، و شخصی که فطانت را تحصیل نماید.

Heri mtu yule aonaye hekima, mtu yule apataye ufahamu,

۱۴ 14 زیرا که تجارت آن از تجارت نقره ومحصولش از طلای خالص نیکوتر است.

kwa maana hekima ana faida kuliko fedha na mapato yake ni bora kuliko ya dhahabu safi.

۱۵ 15 ازلعلها گرانبهاتر است و جمیع نفایس تو با آن برابری نتواند کرد.

Hekima ana thamani kuliko marijani; hakuna chochote unachokitamani kinachoweza kulinganishwa naye.

۱۶ 16 به‌دست راست وی طول ایام است، و به‌دست چپش دولت و جلال.

Maisha marefu yako katika mkono wake wa kuume; katika mkono wake wa kushoto kuna utajiri na heshima.

۱۷ 17 طریقهای وی طریقهای شادمانی است و همه راههای وی سلامتی می‌باشد.

Njia zake zinapendeza, mapito yake yote ni amani.

۱۸ 18 به جهت آنانی که او را به‌دست گیرند، درخت حیات‌است وکسی‌که به او متمسک می‌باشد خجسته است.

Yeye ni mti wa uzima kwa wale wanaomkumbatia; wale wamshikao watabarikiwa.

۱۹ 19 خداوند به حکمت خود زمین را بنیاد نهاد، و به عقل خویش آسمان را استوار نمود.

Kwa hekima Bwana aliiweka misingi ya dunia, kwa ufahamu aliziweka mbingu mahali pake;

۲۰ 20 به علم او لجه‌ها منشق گردید، و افلاک شبنم رامی چکانید.

kwa maarifa yake vilindi viligawanywa, nayo mawingu yanadondosha umande.

۲۱ 21 ‌ای پسر من، این چیزها از نظر تودور نشود. حکمت کامل و تمیز را نگاه دار.

Mwanangu, hifadhi maamuzi mema na busara, usiache vitoke machoni pako;

۲۲ 22 پس برای جان تو حیات، و برای گردنت زینت خواهد بود.

ndipo vitakapokuwa uzima nafsini mwako na pambo la neema shingoni mwako.

۲۳ 23 آنگاه در راه خود به امنیت سالک خواهی شد، و پایت نخواهد لغزید.

Kisha utaenda katika njia yako salama, wala mguu wako hautajikwaa;

۲۴ 24 هنگامی که بخوابی، نخواهی ترسید و چون دراز شوی خوابت شیرین خواهد شد.

ulalapo, hautaogopa; ulalapo usingizi wako utakuwa mtamu.

۲۵ 25 از خوف ناگهان نخواهی ترسید، و نه از خرابی شریران چون واقع شود.

Usiogope maafa ya ghafula au maangamizi yanayowapata waovu,

۲۶ 26 زیرا خداوند اعتماد تو خواهد بود و پای تو را از دام حفظ خواهد نمود.

kwa kuwa Bwana atakuwa tumaini lako na kuepusha mguu wako kunaswa katika mtego.

۲۷ 27 احسان را ازاهلش باز مدار، هنگامی که بجا آوردنش در قوت دست توست.

Usizuie wema kwa wale wanaostahili ikiwa katika uwezo wako kutenda.

۲۸ 28 به همسایه خود مگو برو وبازگرد، و فردا به تو خواهم داد، با آنکه نزد توحاضر است.

Usimwambie jirani yako, “Njoo baadaye, nitakupa kesho”: wakati wewe unacho kitu kile karibu nawe.

۲۹ 29 بر همسایه ات قصد بدی مکن، هنگامی که او نزد تو در امنیت ساکن است.

Usifanye hila ya kumdhuru jirani yako, ambaye anaishi karibu na wewe akikuamini.

۳۰ 30 باکسی‌که به تو بدی نکرده است، بی‌سبب مخاصمه منما.

Usimshtaki mtu bila sababu, wakati hajakutenda dhara lolote.

۳۱ 31 بر مرد ظالم حسد مبر وهیچکدام از راههایش را اختیار مکن.

Usimwonee wivu mtu mwenye jeuri wala kuchagua njia yake iwayo yote,

۳۲ 32 زیراکج خلقان نزد خداوند مکروهند، لیکن سر او نزدراستان است،

kwa kuwa Bwana humchukia mtu mpotovu, lakini siri yake iko kwa mwenye haki.

۳۳ 33 لعنت خداوند بر خانه شریران است. اما مسکن عادلان را برکت می‌دهد.

Laana ya Bwana i juu ya nyumba ya mwovu, lakini yeye huibariki nyumba ya mwenye haki.

۳۴ 34 یقین که مستهزئین را استهزا می‌نماید، اما متواضعان رافیض می‌بخشد.

Huwadhihaki wale wanaodhihaki, lakini huwapa neema wale wanyenyekevu.

۳۵ 35 حکیمان وارث جلال خواهند شد، اما احمقان خجالت را خواهند برد.

Wenye hekima hurithi heshima, bali huwaaibisha wapumbavu.