امثال 3

۱ 1 ای پسر من، تعلیم مرا فراموش مکن و دل تو اوامر مرا نگاه دارد،

My sonne, forget not thou my Lawe, but let thine heart keepe my commandements.

۲ 2 زیرا که طول ایام وسالهای حیات و سلامتی را برای تو خواهدافزود.

For they shall increase the length of thy dayes and the yeeres of life, and thy prosperitie.

۳ 3 زنهار که رحمت و راستی تو را ترک نکند. آنها را بر گردن خود ببند و بر لوح دل خودمرقوم دار.

Let not mercie and trueth forsake thee: binde them on thy necke, and write them vpon the table of thine heart.

۴ 4 آنگاه نعمت و رضامندی نیکو، درنظر خدا و انسان خواهی یافت.

So shalt thou finde fauour and good vnderstanding in the sight of God and man.

۵ 5 به تمامی دل خود بر خداوند توکل نما و بر عقل خود تکیه مکن.

Trust in the Lord with all thine heart, and leane not vnto thine owne wisdome.

۶ 6 در همه راههای خود او را بشناس، و اوطریقهایت را راست خواهد گردانید.

In all thy wayes acknowledge him, and he shall direct thy wayes.

۷ 7 خویشتن را حکیم مپندار، از خداوند بترس و از بدی اجتناب نما.

Be not wise in thine owne eyes: but feare the Lord, and depart from euill.

۸ 8 این برای ناف تو شفا، وبرای استخوانهایت مغز خواهد بود.

So health shalbe vnto thy nauel, and marowe vnto thy bones.

۹ 9 از مایملک خود خداوند را تکریم نما و از نوبرهای همه محصول خویش.

Honour the Lord with thy riches, and with the first fruites of all thine increase.

۱۰ 10 آنگاه انبارهای تو به وفورنعمت پر خواهد شد، و چرخشتهای تو از شیره انگور لبریز خواهد گشت.

So shall thy barnes be filled with abundance, and thy presses shall burst with newe wine.

۱۱ 11 ‌ای پسر من، تادیب خداوند را خوار مشمار، و توبیخ او را مکروه مدار.

My sonne, refuse not the chastening of the Lord, neither be grieued with his correction.

۱۲ 12 زیرا خداوند هر‌که را دوست داردتادیب می‌نماید، مثل پدر پسر خویش را که از اومسرور می‌باشد.

For the Lord correcteth him, whome he loueth, euen as the father doeth the childe in whom he deliteth.

۱۳ 13 خوشابحال کسی‌که حکمت را پیدا کند، و شخصی که فطانت را تحصیل نماید.

Blessed is the man that findeth wisedome, and the man that getteth vnderstanding.

۱۴ 14 زیرا که تجارت آن از تجارت نقره ومحصولش از طلای خالص نیکوتر است.

For the marchandise thereof is better then the marchandise of siluer, and the gaine thereof is better then golde.

۱۵ 15 ازلعلها گرانبهاتر است و جمیع نفایس تو با آن برابری نتواند کرد.

It is more precious then pearles: and all things that thou canst desire, are not to be compared vnto her.

۱۶ 16 به‌دست راست وی طول ایام است، و به‌دست چپش دولت و جلال.

Length of dayes is in her right hand, and in her left hand riches and glory.

۱۷ 17 طریقهای وی طریقهای شادمانی است و همه راههای وی سلامتی می‌باشد.

Her wayes are wayes of pleasure, and all her pathes prosperitie.

۱۸ 18 به جهت آنانی که او را به‌دست گیرند، درخت حیات‌است وکسی‌که به او متمسک می‌باشد خجسته است.

She is a tree of life to them that lay holde on her, and blessed is he that retaineth her.

۱۹ 19 خداوند به حکمت خود زمین را بنیاد نهاد، و به عقل خویش آسمان را استوار نمود.

The Lord by wisdome hath layde the foundation of the earth, and hath stablished the heauens through vnderstanding.

۲۰ 20 به علم او لجه‌ها منشق گردید، و افلاک شبنم رامی چکانید.

By his knowledge the depthes are broken vp, and the cloudes droppe downe the dewe.

۲۱ 21 ‌ای پسر من، این چیزها از نظر تودور نشود. حکمت کامل و تمیز را نگاه دار.

My sonne, let not these things depart from thine eyes, but obserue wisdome, and counsell.

۲۲ 22 پس برای جان تو حیات، و برای گردنت زینت خواهد بود.

So they shalbe life to thy soule, and grace vnto thy necke.

۲۳ 23 آنگاه در راه خود به امنیت سالک خواهی شد، و پایت نخواهد لغزید.

Then shalt thou walke safely by thy way: and thy foote shall not stumble.

۲۴ 24 هنگامی که بخوابی، نخواهی ترسید و چون دراز شوی خوابت شیرین خواهد شد.

If thou sleepest, thou shalt not bee afraide, and when thou sleepest, thy sleepe shalbe sweete.

۲۵ 25 از خوف ناگهان نخواهی ترسید، و نه از خرابی شریران چون واقع شود.

Thou shalt not feare for any sudden feare, neither for the destruction of the wicked, when it commeth.

۲۶ 26 زیرا خداوند اعتماد تو خواهد بود و پای تو را از دام حفظ خواهد نمود.

For the Lord shall be for thine assurance, and shall preserue thy foote from taking.

۲۷ 27 احسان را ازاهلش باز مدار، هنگامی که بجا آوردنش در قوت دست توست.

Withhold not the good from the owners thereof, though there be power in thine hand to doe it.

۲۸ 28 به همسایه خود مگو برو وبازگرد، و فردا به تو خواهم داد، با آنکه نزد توحاضر است.

Say not vnto thy neighbour, Go and come againe, and to morow wil I giue thee, if thou now haue it.

۲۹ 29 بر همسایه ات قصد بدی مکن، هنگامی که او نزد تو در امنیت ساکن است.

Intend none hurt against thy neighbour, seeing he doeth dwell without feare by thee.

۳۰ 30 باکسی‌که به تو بدی نکرده است، بی‌سبب مخاصمه منما.

Striue not with a man causelesse, when he hath done thee no harme.

۳۱ 31 بر مرد ظالم حسد مبر وهیچکدام از راههایش را اختیار مکن.

Bee not enuious for the wicked man, neither chuse any of his wayes.

۳۲ 32 زیراکج خلقان نزد خداوند مکروهند، لیکن سر او نزدراستان است،

For the frowarde is abomination vnto the Lord: but his secret is with the righteous.

۳۳ 33 لعنت خداوند بر خانه شریران است. اما مسکن عادلان را برکت می‌دهد.

The curse of the Lord is in the house of the wicked: but he blesseth the habitation of the righteous.

۳۴ 34 یقین که مستهزئین را استهزا می‌نماید، اما متواضعان رافیض می‌بخشد.

With the scornefull he scorneth, but hee giueth grace vnto the humble.

۳۵ 35 حکیمان وارث جلال خواهند شد، اما احمقان خجالت را خواهند برد.

The wise shall inherite glorie: but fooles dishonour, though they be exalted.