امثال 27

۱ 1 درباره فردا فخر منما، زیرا نمی دانی که روز چه خواهد زایید.

Ne glorieris in crastinum, ignorans quid superventura pariat dies.

۲ 2 دیگری تو را بستاید و نه دهان خودت، غریبی و نه لبهای تو.

Laudet te alienus, et non os tuum: extraneus, et non labia tua.

۳ 3 سنگ سنگین است و ریگ ثقیل، اما خشم احمق از هر دوی آنها سنگینتر است.

Grave est saxum, et onerosa arena: sed ira stulti utroque gravior.

۴ 4 غضب ستم کیش است و خشم سیل، اماکیست که در برابر حسد تواند ایستاد.

Ira non habet misericordiam, nec erumpens furor: et impetum concitati spiritus ferre quis poterit?

۵ 5 تنبیه آشکار از محبت پنهان بهتر است.

Melior est manifesta correptio, quam amor absconditus.

۶ 6 جراحات دوست وفادار است، اما بوسه های دشمن افراط است.

Meliora sunt vulnera diligentis, quam fraudulenta oscula odientis

۷ 7 شکم سیر از‌شان عسل کراهت دارد، امابرای شکم گرسنه هر تلخی شیرین است.

Anima saturata calcabit favum: et anima esuriens etiam amarum pro dulci sumet.

۸ 8 کسی‌که از مکان خود آواره بشود، مثل گنجشکی است که از آشیانه‌اش آواره گردد.

Sicut avis transmigrans de nido suo, sic vir qui derelinquit locum suum.

۹ 9 روغن و عطر دل را شاد می‌کند، همچنان حلاوت دوست از مشورت دل.

Unguento et variis odoribus delectatur cor: et bonis amici consiliis anima dulcoratur.

۱۰ 10 دوست خود و دوست پدرت را ترک منما، و در روز مصیبت خود به خانه برادرت داخل مشو، زیرا که همسایه نزدیک از برادر دور بهتراست.

Amicum tuum, et amicum patris tui ne dimiseris: et domum fratris tui ne ingrediaris in die afflictionis tuae. Melior est vicinus iuxta, quam frater procul.

۱۱ 11 ‌ای پسر من حکمت بیاموز و دل مرا شادکن، تا ملامت کنندگان خود را مجاب سازم.

Stude sapientiae fili mi, et laetifica cor meum, ut possim exprobranti respondere sermonem.

۱۲ 12 مرد زیرک، بلا را می‌بیند و خویشتن رامخفی می‌سازد، اما جاهلان می‌گذرند و درعقوبت گرفتار می‌شوند.

Astutus videns malum, absconditus est: parvuli transeuntes sustinuerunt dispendia.

۱۳ 13 جامه آن کس را بگیر که به جهت غریب ضامن است، و او را به رهن بگیر که ضامن بیگانگان است.

Tolle vestimentum eius, qui spopondit pro extraneo: et pro alienis, aufer ei pignus.

۱۴ 14 کسی‌که صبح زود برخاسته، دوست خودرا به آواز بلند برکت دهد، از برایش لعنت محسوب می‌شود.

Qui benedicit proximo suo voce grandi, de nocte consurgens maledicenti similis erit.

۱۵ 15 چکیدن دائمی آب در روز باران، و زن ستیزه‌جو مشابه‌اند.

Tecta perstillantia in die frigoris, et litigiosa mulier comparantur:

۱۶ 16 هرکه او را باز‌دارد مثل کسی است که باد رانگاه دارد، یا روغن را که در دست راست خودگرفته باشد.

qui retinet eam, quasi qui ventum teneat, et oleum dexterae suae evacuabit.

۱۷ 17 آهن، آهن را تیز می‌کند، همچنین مرد روی دوست خود را تیز می‌سازد.

Ferrum ferro exacuitur, et homo exacuit faciem amici sui.

۱۸ 18 هر‌که درخت انجیر را نگاه دارد میوه‌اش راخواهد خورد، و هر‌که آقای خود را ملازمت نماید محترم خواهد شد،

Qui servat ficum, comedet fructus eius: et qui custos est domini sui, glorificabitur.

۱۹ 19 چنانکه در آب صورت به صورت است، همچنان دل انسان به انسان.

Quomodo in aquis resplendent vultus prospicientium, sic corda hominum manifesta sunt prudentibus.

۲۰ 20 هاویه و ابدون سیر نمی شوند، همچنان چشمان انسان سیر نخواهند شد. (Sheol h7585)

Infernus et perditio numquam implentur: similiter et oculi hominum insatiabiles: (Sheol h7585)

۲۱ 21 بوته برای نقره و کوره به جهت طلاست، همچنان انسان از دهان ستایش کنندگان خود(آزموده می‌شود).

Quomodo probatur in conflatorio argentum, et in fornace aurum: sic probatur homo ore laudantis. Cor iniqui inquirit mala, cor autem rectum inquirit scientiam.

۲۲ 22 احمق را میان بلغور در هاون با دسته بکوب، و حماقتش از آن بیرون نخواهد رفت.

Si contuderis stultum in pila quasi ptisanas feriente desuper pilo, non auferetur ab eo stultitia eius.

۲۳ 23 به حالت گله خود نیکو توجه نما، و دل خود را به رمه خود مشغول ساز،

Diligenter agnosce vultum pecoris tui, tuosque greges considera:

۲۴ 24 زیرا که دولت دائمی نیست، و تاج هم نسلابعد نسل (پایدار) نی.

Non enim habebis iugiter potestatem: sed corona tribuetur in generatione et generationem.

۲۵ 25 علف را می‌برند و گیاه سبز می‌روید، وعلوفه کوهها جمع می‌شود،

Aperta sunt prata, et apparuerunt herbae virentes, et collecta sunt foena de montibus.

۲۶ 26 بره‌ها برای لباس تو، و بزها به جهت اجاره زمین به‌کار می‌آیند،

Agni ad vestimentum tuum: et hoedi, agri pretium.

۲۷ 27 و شیر بزها برای خوراک تو و خوراک خاندانت، و معیشت کنیزانت کفایت خواهد کرد.

Sufficiat tibi lac caprarum in cibos tuos, et in necessaria domus tuae: et ad victum ancillis tuis.