امثال 27

۱ 1 درباره فردا فخر منما، زیرا نمی دانی که روز چه خواهد زایید.

Boast not of to-morrow; for you know not what the next day shall bring forth.

۲ 2 دیگری تو را بستاید و نه دهان خودت، غریبی و نه لبهای تو.

Let your neighbour, and not your own mouth, praise you; a stranger, and not your own lips.

۳ 3 سنگ سنگین است و ریگ ثقیل، اما خشم احمق از هر دوی آنها سنگینتر است.

A stone is heavy, and sand cumbersome; but a fool's wrath is heavier than both.

۴ 4 غضب ستم کیش است و خشم سیل، اماکیست که در برابر حسد تواند ایستاد.

Wrath is merciless, and anger sharp: but envy can bear nothing.

۵ 5 تنبیه آشکار از محبت پنهان بهتر است.

Open reproofs are better than secret love.

۶ 6 جراحات دوست وفادار است، اما بوسه های دشمن افراط است.

The wounds of a friend are more to be trusted than the spontaneous kisses of an enemy.

۷ 7 شکم سیر از‌شان عسل کراهت دارد، امابرای شکم گرسنه هر تلخی شیرین است.

A full soul scorns honeycombs; but to a hungry soul even bitter things appear sweet.

۸ 8 کسی‌که از مکان خود آواره بشود، مثل گنجشکی است که از آشیانه‌اش آواره گردد.

As when a bird flies down from its own nest, so a man is brought into bondage whenever he estranges himself from his own place.

۹ 9 روغن و عطر دل را شاد می‌کند، همچنان حلاوت دوست از مشورت دل.

The heart delights in ointments and wines and perfumes: but the soul is broken by calamities.

۱۰ 10 دوست خود و دوست پدرت را ترک منما، و در روز مصیبت خود به خانه برادرت داخل مشو، زیرا که همسایه نزدیک از برادر دور بهتراست.

Your own friend, and your father's friend, forsake not; and when you are in distress go not into your brother's house: better is a friend [that is] near than a brother living far off.

۱۱ 11 ‌ای پسر من حکمت بیاموز و دل مرا شادکن، تا ملامت کنندگان خود را مجاب سازم.

Son, be wise, that your heart may rejoice; and remove you from yourself reproachful words.

۱۲ 12 مرد زیرک، بلا را می‌بیند و خویشتن رامخفی می‌سازد، اما جاهلان می‌گذرند و درعقوبت گرفتار می‌شوند.

A wise man, when evils are approaching, hides himself; but fools pass on, and will be punished.

۱۳ 13 جامه آن کس را بگیر که به جهت غریب ضامن است، و او را به رهن بگیر که ضامن بیگانگان است.

Take away the man's garment, (for a scorner has passed by) whoever lays waste another's goods.

۱۴ 14 کسی‌که صبح زود برخاسته، دوست خودرا به آواز بلند برکت دهد، از برایش لعنت محسوب می‌شود.

Whosoever shall bless a friend in the morning with a loud voice, shall seem to differ nothing from one who curses [him].

۱۵ 15 چکیدن دائمی آب در روز باران، و زن ستیزه‌جو مشابه‌اند.

On a stormy day drops [of rain] drive a man out of his house; so also does a railing woman [drive a man] out of his own house.

۱۶ 16 هرکه او را باز‌دارد مثل کسی است که باد رانگاه دارد، یا روغن را که در دست راست خودگرفته باشد.

The north wind is sharp, but it is called by name propitious.

۱۷ 17 آهن، آهن را تیز می‌کند، همچنین مرد روی دوست خود را تیز می‌سازد.

Iron sharpens iron; and a man sharpens his friend's countenance.

۱۸ 18 هر‌که درخت انجیر را نگاه دارد میوه‌اش راخواهد خورد، و هر‌که آقای خود را ملازمت نماید محترم خواهد شد،

He that plants a fig tree shall eat the fruits of it: so he that waits on his own master shall be honoured.

۱۹ 19 چنانکه در آب صورت به صورت است، همچنان دل انسان به انسان.

As faces are not like [other] faces, so neither are the thoughts of men.

۲۰ 20 هاویه و ابدون سیر نمی شوند، همچنان چشمان انسان سیر نخواهند شد. (Sheol h7585)

Hell and destruction are not filled; so also are the eyes of men insatiable. [He that fixes his eye is an abomination to the Lord; and the uninstructed do not restrain their tongue.] (Sheol h7585)

۲۱ 21 بوته برای نقره و کوره به جهت طلاست، همچنان انسان از دهان ستایش کنندگان خود(آزموده می‌شود).

Fire is the trial for silver and gold; and a man is tried by the mouth of them that praise him. The heart of the transgressor seeks after mischiefs; but an upright heart seeks knowledge.

۲۲ 22 احمق را میان بلغور در هاون با دسته بکوب، و حماقتش از آن بیرون نخواهد رفت.

Though you scourge a fool, disgracing him in the midst of the council, you will [still] in no wise remove his folly from him.

۲۳ 23 به حالت گله خود نیکو توجه نما، و دل خود را به رمه خود مشغول ساز،

Do you thoroughly know the number of your flock, and pay attention to your herds.

۲۴ 24 زیرا که دولت دائمی نیست، و تاج هم نسلابعد نسل (پایدار) نی.

For a man [has] not strength and power for ever; neither does he transmit it from generation to generation.

۲۵ 25 علف را می‌برند و گیاه سبز می‌روید، وعلوفه کوهها جمع می‌شود،

Take care of the herbage in the field, and you shall cut grass, and gather the mountain hay;

۲۶ 26 بره‌ها برای لباس تو، و بزها به جهت اجاره زمین به‌کار می‌آیند،

that you may have [wool of] sheep for clothing: pay attention to the land, that you may have lambs.

۲۷ 27 و شیر بزها برای خوراک تو و خوراک خاندانت، و معیشت کنیزانت کفایت خواهد کرد.

[My] son, you have from me words very useful for your life, and for the life of your servants.