امثال 26

۱ 1 چنانکه برف در تابستان و باران درحصاد، همچنین حرمت برای احمق شایسته نیست.

In the manner of snow in the summer, and rain at the harvest, so also is glory unfit for the foolish.

۲ 2 لعنت، بی‌سبب نمی آید، چنانکه گنجشک در طیران و پرستوک در پریدن.

Like a bird flying away to another place, and like a sparrow that hurries away freely, so also a curse uttered against someone without cause will pass away.

۳ 3 شلاق به جهت اسب و لگام برای الاغ، وچوب از برای پشت احمقان است.

A whip is for a horse, and a muzzle is for donkey, and a rod is for the back of the imprudent.

۴ 4 احمق را موافق حماقتش جواب مده، مباداتو نیز مانند او بشوی.

Do not respond to the foolish according to his folly, lest you become like him.

۵ 5 احمق را موافق حماقتش جواب بده، مباداخویشتن را حکیم بشمارد.

Respond to the foolish according to his folly, lest he imagine himself to be wise.

۶ 6 هر‌که پیغامی به‌دست احمق بفرستد، پایهای خود را می‌برد و ضرر خود را می‌نوشد.

Whoever sends words by a foolish messenger has lame feet and drinks iniquity.

۷ 7 ساقهای شخص لنگ بی‌تمکین است، ومثلی که از دهان احمق برآید همچنان است.

In the manner of a lame man who has beautiful legs to no purpose, so also is a parable unfit for the mouth of the foolish.

۸ 8 هر‌که احمق را حرمت کند، مثل کیسه جواهر در توده سنگها است.

Just like one who casts a stone into the pile of Mercury, so also is he who gives honor to the foolish.

۹ 9 مثلی که از دهان احمق برآید، مثل خاری است که در دست شخص مست رفته باشد.

In the manner of a thorn, if it were to spring up from the hand of a drunkard, so also is a parable in the mouth of the foolish.

۱۰ 10 تیرانداز همه را مجروح می‌کند، همچنان است هر‌که احمق را به مزد گیرد و خطاکاران رااجیر نماید.

Judgment determines cases. And whoever imposes silence on the foolish mitigates anger.

۱۱ 11 چنانکه سگ به قی خود برمی گردد، همچنان احمق حماقت خود را تکرار می‌کند.

Like a dog that returns to his vomit, so also is the imprudent who repeats his foolishness.

۱۲ 12 آیا شخصی را می‌بینی که در نظر خودحکیم است، امید داشتن بر احمق از امید بر اوبیشتر است.

Have you seen a man who seems wise to himself? There will be greater hope held for the unwise than for him.

۱۳ 13 کاهل می‌گوید که شیر در راه است، و اسددر میان کوچه‌ها است.

The lazy one says, “There is a lion along the way, and a lioness in the roads.”

۱۴ 14 چنانکه در بر پاشنه‌اش می‌گردد، همچنان کاهل بر بستر خویش.

Just as a door turns upon its hinges, so also does the lazy one turn upon his bed.

۱۵ 15 کاهل دست خود را در قاب فرو می‌برد و ازبرآوردن آن به دهانش خسته می‌شود.

The lazy one conceals his hand under his arms, and it is a labor for him to move it to his mouth.

۱۶ 16 کاهل در نظر خود حکیمتر است از هفت مرد که جواب عاقلانه می‌دهند.

The lazy one seems wiser to himself than seven men speaking judgments.

۱۷ 17 کسی‌که برود و در نزاعی که به او تعلق ندارد متعرض شود، مثل کسی است که گوشهای سگ را بگیرد.

Just like one who takes hold of a dog by the ears, so also is he who crosses impatiently and meddles in the quarrels of another.

۱۸ 18 آدم دیوانه‌ای که مشعلها و تیرها و موت رامی اندازد،

Just as he is guilty who let loose the arrows and the lances unto death,

۱۹ 19 مثل کسی است که همسایه خود را فریب دهد، و می‌گوید آیا شوخی نمی کردم؟

so also is the man who harms his friend by deceitfulness. And when he has been apprehended, he says, “I did it jokingly.”

۲۰ 20 از نبودن هیزم آتش خاموش می‌شود، و ازنبودن نمام منازعه ساکت می‌گردد.

When the wood fails, the fire will be extinguished. And when the gossiper is taken away, conflicts will be quelled.

۲۱ 21 زغال برای اخگرها و هیزم برای آتش است، و مرد فتنه انگیز به جهت برانگیختن نزاع.

Just as charcoals are to burning coals, and wood is to fire, so also is an angry man who stirs up quarrels.

۲۲ 22 سخنان نمام مثل خوراک لذیذ است، که به عمقهای دل فرو می‌رود.

The words of a whisperer seem simple, but they penetrate to the innermost parts of the self.

۲۳ 23 لبهای پرمحبت با دل شریر، مثل نقره‌ای پردرد است که بر ظرف سفالین اندوده شود.

In the same manner as an earthen vessel, if it were adorned with impure silver, conceited lips are allied with a wicked heart.

۲۴ 24 هر‌که بغض دارد با لبهای خود نیرنگ می‌نماید، و در دل خود فریب را ذخیره می‌کند.

An enemy is known by his lips, though it is from his heart that he draws out deceit.

۲۵ 25 هنگامی که سخن نیکو گوید، او را باور مکن زیرا که در قلبش هفت چیز مکروه است.

When he will have lowered his voice, do not believe him, for there are seven vices in his heart.

۲۶ 26 هر‌چند بغض او به حیله مخفی شود، اماخباثت او در میان جماعت ظاهر خواهد گشت.

Whoever covers hatred with deceit, his malice shall be revealed in the assembly.

۲۷ 27 هر‌که حفره‌ای بکند در آن خواهد افتاد، وهر‌که سنگی بغلطاند بر او خواهد برگشت.

Whoever digs a pit will fall into it. And whoever rolls a stone, it will roll back to him.

۲۸ 28 زبان دروغگو از مجروح شدگان خود نفرت دارد، و دهان چاپلوس هلاکت را ایجاد می‌کند.

A false tongue does not love truth. And a slippery mouth works ruin.