امثال 24

۱ 1 بر مردان شریر حسد مبر، و آرزو مدارتا با ایشان معاشرت نمایی،

Ayaw kasina niadtong mga daotan, ni magtinguha sa pagpakig-uban kanila,

۲ 2 زیرا که دل ایشان در ظلم تفکر می‌کند ولبهای ایشان درباره مشقت تکلم می‌نماید.

tungod kay ang ilang mga kasingkasing naglaraw ug kadaot ug ang ilang mga ngabil nagsulti mahitungod sa kasamok.

۳ 3 خانه به حکمت بنا می‌شود، و با فطانت استوار می‌گردد،

Pinaagi sa kaalam natukod ang balay ug pinaagi sa panabot napabarog kini.

۴ 4 و به معرفت اطاقها پر می‌شود، از هر گونه اموال گرانبها و نفایس.

Pinaagi sa kahibalo napuno ang mga lawak sa tanang bililhon ug maanindot nga mga bahandi.

۵ 5 مرد حکیم در قدرت می‌ماند، و صاحب معرفت در توانایی ترقی می‌کند،

Kusgan ang manggugubat sa kaalam, ug ang tawo sa kahibalo makadugang sa iyang kusog;

۶ 6 زیرا که با حسن تدبیر باید جنگ بکنی، و ازکثرت مشورت دهندگان نصرت است.

kay pinaagi sa maalamon nga paggiya makaasdang ka sa imong pagpakiggubat ug uban sa daghang mga magtatambag adunay kadaogan.

۷ 7 حکمت برای احمق زیاده بلند است، دهان خود را در دربار باز نمی کند.

Ang kaalam hataas kaayo alang sa usa ka buangbuang; wala niya bukha ang iyang baba diha sa ganghaan.

۸ 8 هر‌که برای بدی تفکر می‌کند، او را فتنه انگیزمی گویند.

Adunay naglaraw nga magbuhat ug daotan— gitawag siya sa mga tawo nga agalon sa daotang mga laraw.

۹ 9 فکر احمقان گناه است، و استهزاکننده نزد آدمیان مکروه است.

Sala ang binuang nga laraw ug biaybiayon sa mga lalaki ang mga matamayon.

۱۰ 10 اگر در روز تنگی سستی نمایی، قوت توتنگ می‌شود.

Kung magmaluyahon ka uban ang kahadlok sa adlaw sa kasamok, nan diyutay ra ang imong kusog.

۱۱ 11 آنانی را که برای موت برده شوند خلاص کن، و از رهانیدن آنانی که برای قتل مهیااندکوتاهی منما.

Luwasa kadtong gidala ngadto sa kamatayon ug kupti kadtong nagsusapinday ngadto sa ihawanan.

۱۲ 12 اگر گویی که این را ندانستیم، آیا آزماینده دلها نمی فهمد؟ و حافظ جان تو نمی داند؟ و به هرکس برحسب اعمالش مکافات نخواهد داد؟

Kung moingon ka, “Tan-awa, wala kami nasayod mahitungod niini,” ang nagtimbang-timbang sa kasingkasing wala ba siya makasabot sa imong giingon? Ug siya nga nagabantay sa imong kinabuhi, wala ba siya masayod niini? Ug dili ba ihatag sa Dios sa matag usa ang angay kaniya?

۱۳ 13 ‌ای پسر من عسل را بخور زیرا که خوب است، و‌شان عسل را چونکه به کامت شیرین است.

Akong anak nga lalaki, pagkaon ug dugos tungod kay maayo kini, tungod kay ang tinulo sa balayan sa putyokan tam-is sa imong pagtilaw.

۱۴ 14 همچنین حکمت را برای جان خود بیاموز، اگر آن را بیابی آنگاه اجرت خواهد بود، و امید تومنقطع نخواهد شد.

Mao usab ang kaalam alang sa imong kalag— kung makaplagan mo kini, aduna gayoy kaugmaon ug ang imong paglaom dili mahanaw.

۱۵ 15 ‌ای شریر برای منزل مرد عادل در کمین مباش، و آرامگاه او را خراب مکن،

Ayaw pangatang sama sa daotan nga mosulong sa balay sa matarong. Ayaw gubaa ang iyang pinuy-anan!

۱۶ 16 زیرا مرد عادل اگر‌چه هفت مرتبه بیفتدخواهد برخاست، اما شریران در بلا خواهندافتاد.

Kay mapukan ang matarong sa makapito ka higayon ug mobarog pag-usab, apan malaglag ang daotan pinaagi sa katalagman.

۱۷ 17 چون دشمنت بیفتد شادی مکن، و چون بلغزد دلت وجد ننماید،

Ayaw paglipay sa dihang mapukan ang imong kaaway ug ayaw tugoti nga magmaya ang imong kasingkasing sa dihang mahisukamod siya,

۱۸ 18 مبادا خداوند این را ببیند و در نظرش ناپسند آید، و غضب خود را از او برگرداند.

o makakita si Yahweh ug dili na itugot ug iiway niya ang iyang kapungot diha kaniya.

۱۹ 19 خویشتن را به‌سبب بدکاران رنجیده مساز، و بر شریران حسد مبر،

Ayaw kabalaka tungod sa mga nagabuhat ug daotan, ug ayaw kasina sa mga tawong daotan,

۲۰ 20 زیرا که به جهت بدکاران اجر نخواهد بود، و چراغ شریران خاموش خواهد گردید.

kay walay kaugmaon ang tawong daotan ug pagapalungon ang lampara sa mga tawong daotan.

۲۱ 21 ‌ای پسر من از خداوند و پادشاه بترس، و بامفسدان معاشرت منما،

Kahadloki si Yahweh, ug kahadloki ang hari, akong anak nga lalaki; ayaw pakig-uban niadtong nakigbatok tali kanila,

۲۲ 22 زیرا که مصیبت ایشان ناگهان خواهدبرخاست، و عاقبت سالهای ایشان را کیست که بداند؟

kay ang ilang katalagman moabot dayon ug kinsa man ang masayod sa gidak-on sa kalaglagan nga moabot gikan kanilang duha?

۲۳ 23 اینها نیز از (سخنان ) حکیمان است طرفداری در داوری نیکو نیست.

Kini usab ang mga panultihon sa maalamon. Ang dili makatarunganon nga paghukom sa katungod diha sa balaod dili maayo.

۲۴ 24 کسی‌که به شریر بگوید تو عادل هستی، امت‌ها او را لعنت خواهند کرد و طوایف از اونفرت خواهند نمود.

Si bisan kinsa nga mosulti ngadto sa sad-an, “Anaa ka sa katarong,” matinunglo sa mga tawo ug kasilagan sa kanasoran.

۲۵ 25 اما برای آنانی که او را توبیخ نمایندشادمانی خواهد بود، و برکت نیکو به ایشان خواهد رسید.

Apan magmalipayon kadtong mobadlong sa daotan ug ang mga gasa sa pagkamaayo moabot kanila.

۲۶ 26 آنکه به کلام راست جواب گوید لبها رامی بوسد.

Siya nga mohatag ug tinud-anay nga tubag naghatag usab ug halok sa mga ngabil.

۲۷ 27 کار خود را در خارج آراسته کن، و آن را درملک مهیا ساز، و بعد از آن خانه خویش را بنا نما.

Andama ang imong buluhaton sa gawas, ug himoa nga andam ang tanan alang sa imong kaugalingon diha sa uma; human niana, tukora ang imong balay.

۲۸ 28 بر همسایه خود بی‌جهت شهادت مده، و بالبهای خود فریب مده،

Ayaw pagsaksi batok sa imong silingan kung wala kay kapasikaran ug ayaw panglimbong pinaagi sa imong mga ngabil.

۲۹ 29 و مگو به طوری که او به من عمل کرد من نیزبا وی عمل خواهم نمود، و مرد را بر‌حسب اعمالش پاداش خواهم داد.

Ayaw pag-ingon, “buhaton ko kaniya kung unsa ang iyang gibuhat kanako; balosan ko siya tungod sa iyang gibuhat.”

۳۰ 30 از مزرعه مرد کاهل، و از تاکستان شخص ناقص العقل گذشتم.

Miagi ako sa uma sa tawong tapolan, agi sa parasan sa tawong walay alamag.

۳۱ 31 و اینک بر تمامی آن خارها می‌رویید، وخس تمامی روی آن را می‌پوشانید، و دیوارسنگیش خراب شده بود،

Mitubo ang mga tunok bisan asa, ang yuta naputos sa mga sampinit, ug nahugno ang paril nga hinimo sa bato.

۳۲ 32 پس من نگریسته متفکر شدم، ملاحظه کردم و ادب آموختم.

Unya ako kining nakita ug gihunahuna; mitan-aw ako ug nadawat ang gitudlo.

۳۳ 33 اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

Ang diyutay nga pagkatulog, ang diyutay nga hinanok, ang diyutay nga pagkiyugpos sa mga kamot aron mopahulay—

۳۴ 34 پس فقر تو مثل راهزن بر تو خواهد آمد، ونیازمندی تو مانند مرد مسلح.

ug ang kawalad-on nagapadulong nga nagpanon nganha kanimo, ug ang imong mga gikinahanglan sama sa sundalo nga sinangkapan sa hinagiban.