امثال 23

۱ 1 چون با حاکم به غذا خوردن نشینی، درآنچه پیش روی تو است تامل نما.

Sɛ wo ne ɔhene bi to nsa didi a, hwɛ deɛ ɛsi wʼanim no yie,

۲ 2 و اگر مرد اکول هستی کارد بر گلوی خودبگذار.

Sɛ woyɛ adidibrada a, hyɛ wo ho so.

۳ 3 به خوراکهای لطیف او حریص مباش، زیراکه غذای فریبنده است.

Nni nʼaduane akɔnnɔ akɔnnɔ no akyi, ɛfiri sɛ saa aduane no daadaa nnipa.

۴ 4 برای دولتمند شدن خود را زحمت مرسان واز عقل خود باز ایست.

Mmiri wo mogya ani mpɛ sika; hunu nyansa na to wo bo ase.

۵ 5 آیا چشمان خود را بر آن خواهی دوخت که نیست می‌باشد؟ زیرا که دولت البته برای خودبالها می‌سازد، و مثل عقاب در آسمان می‌پرد.

Wʼani bɔɔ sika so ara pɛ, na atu ayera, ampa ara ɛbɛfu ntaban na atu akɔ ewiem sɛ ɔkɔdeɛ.

۶ 6 نان مرد تنگ نظر را مخور، و به جهت خوراکهای لطیف او حریص مباش.

Nni obi a ɔyɛ pɛpɛɛ aduane nni nʼakɔnnɔ aduane akyi;

۷ 7 زیرا چنانکه در دل خود فکر می‌کند خود اوهمچنان است. تو را می‌گوید: بخور و بنوش، امادلش با تو نیست.

ɛfiri sɛ ɔyɛ obi a ɛberɛ biara ɔdwene sika ho. Ɔka sɛ, “Didi na nom,” nanso ɛnyɛ nʼakoma mu.

۸ 8 لقمه‌ای را که خورده‌ای قی خواهی کرد، وسخنان شیرین خود را بر باد خواهی داد.

Kakra a woadi no wobɛfe na ɛno enti wo nkamfo ho remma mfasoɔ.

۹ 9 به گوش احمق سخن مگو، زیرا حکمت کلامت را خوار خواهد شمرد.

Nkasa nkyerɛ ɔkwasea, ɛfiri sɛ ɔremfa nyansa a ɛwɔ wo kasa mu no.

۱۰ 10 حد قدیم را منتقل مساز، و به مزرعه یتیمان داخل مشو،

Ntutu tete aboɔ a wɔde ato hyeɛ ngu, na ntra hyeɛ nkɔ nwisiaa mfuo mu,

۱۱ 11 زیرا که ولی ایشان زورآور است، و با تو دردعوی ایشان مقاومت خواهد کرد.

ɛfiri sɛ, wɔn Gyefoɔ yɛ den, na ɔbɛdi wɔn asɛm ama wɔn.

۱۲ 12 دل خود را به ادب مایل گردان، و گوش خود را به کلام معرفت.

Ma wʼakoma mmra nkyerɛkyerɛ so na wɛn wʼaso tie nimdeɛ.

۱۳ 13 از طفل خود تادیب را باز مدار که اگر او رابا چوب بزنی نخواهد مرد،

Ntwentwɛne abɔfra ntenesoɔ so; sɛ wode abaa tene no a, ɔrenwu.

۱۴ 14 پس او را با چوب بزن، و جان او را از هاویه نجات خواهی داد. (Sheol h7585)

Fa abaa twe nʼaso na gye ne kra firi owuo mu. (Sheol h7585)

۱۵ 15 ‌ای پسر من اگر دل تو حکیم باشد، دل من (بلی دل ) من شادمان خواهد شد.

Me ba, sɛ wʼakoma hunu nyansa a, ɛnneɛ mʼakoma ani bɛgye;

۱۶ 16 و گرده هایم وجد خواهد نمود، هنگامی که لبهای تو به راستی متکلم شود.

sɛ wʼano ka deɛ ɛtene a me mu adeɛ nyinaa ani bɛgye.

۱۷ 17 دل تو به جهت گناهکاران غیور نباشد، امابه جهت ترس خداوند تمامی روز غیور باش،

Mma wʼani mmerɛ abɔnefoɔ, mmom bɔ Awurade suro ho mmɔden ɛberɛ biara.

۱۸ 18 زیرا که البته آخرت هست، و امید تومنقطع نخواهد شد.

Ampa ara anidasoɔ wɔ hɔ ma wo daakye, na wʼanidasoɔ renyɛ ɔkwa.

۱۹ 19 پس تو‌ای پسرم بشنو و حکیم باش، و دل خود را در طریق مستقیم گردان.

Me ba, tie, na hunu nyansa, ma wʼakoma mfa ɛkwan tenenee so.

۲۰ 20 از زمره میگساران مباش، و از آنانی که بدنهای خود را تلف می‌کنند.

Mfa wo ho mmɔ akɔwensafoɔ anaasɛ wɔn a wɔpɛ ɛnam mmorosoɔ,

۲۱ 21 زیرا که میگسار و مسرف، فقیر می‌شود وصاحب خواب به خرقه‌ها ملبس خواهد شد.

ɛfiri sɛ, akɔwensafoɔ ne adidibradafoɔ bɛyɛ ahiafoɔ, na anikum fira wɔn ntomago.

۲۲ 22 پدر خویش را که تو را تولید نمود گوش گیر، و مادر خود را چون پیر شود خوار مشمار.

Tie wʼagya a ɔwoo woɔ no, na sɛ wo maame bɔ aberewa a, mmu no animtia.

۲۳ 23 راستی را بخر و آن را مفروش، و حکمت وادب و فهم را.

Tɔ nokorɛ na ntɔn da; nya nyansa, ahohyɛsoɔ ne nhunumu.

۲۴ 24 پدر فرزند عادل به غایت شادمان می‌شود، و والد پسر حکیم از او مسرور خواهد گشت.

Ɔteneneeni agya wɔ anigyeɛ bebree; deɛ ɔwɔ ɔba nyansafoɔ no anigye ne ho.

۲۵ 25 پدرت و مادرت شادمان خواهند شد، ووالده تو مسرور خواهد گردید.

Ma wʼagya ne wo maame ani nnye; ma ɔbaa a ɔwoo woɔ no nnya ahosɛpɛ.

۲۶ 26 ‌ای پسرم دل خود را به من بده، و چشمان تو به راههای من شاد باشد،

Me ba, fa wʼakoma ma me na ma wʼani nkɔ mʼakwan ho,

۲۷ 27 چونکه زن زانیه حفره‌ای عمیق است، و زن بیگانه چاه تنگ.

na odwamanfoɔ yɛ amena donkudonku ɔyere sansani yɛ ɔdaadaafoɔ.

۲۸ 28 او نیز مثل راهزن در کمین می‌باشد، وخیانتکاران را در میان مردم می‌افزاید.

Ɔtɛ, twɛn, te sɛ ɔkwanmukafoɔ na ɔma mmarima mu atorofoɔ dɔɔso.

۲۹ 29 وای از آن کیست و شقاوت از آن که ونزاعها از آن کدام و زاری از آن کیست وجراحت های بی‌سبب از آن که و سرخی چشمان از آن کدام؟

Hwan na wɔadome no? Hwan na ɔdi awerɛhoɔ? Hwan na ɔdi apereapereɛ? Hwan na ɔnwiinwii? Hwan na wapirapira hunaa? Hwan na mogya ada nʼani so?

۳۰ 30 آنانی را است که شرب مدام می‌نمایند، و برای چشیدن شراب ممزوج داخل می‌شوند.

Wɔn a wɔkyɛre nsã ho, na wɔka nsã a wɔafrafra hwɛ.

۳۱ 31 به شراب نگاه مکن وقتی که سرخ‌فام است، حینی که حبابهای خود را در جام ظاهر می‌سازد، و به ملایمت فرو می‌رود.

Nhwɛ nsã ani kɔkɔɔ no haa, ɛberɛ a ɛretwa yerɛ yerɛ wɔ kuruwa mu, na ɛkɔ yɔɔ no.

۳۲ 32 اما در آخر مثل مار خواهد گزید، و مانندافعی نیش خواهد زد.

Awieeɛ no ɛka te sɛ ɔwɔ na ɛwɔ borɔ te sɛ ahurutoa.

۳۳ 33 چشمان تو چیزهای غریب را خواهد دید، و دل تو به چیزهای کج تنطق خواهد نمود،

Wʼani bɛhunu nneɛma a wonhunuu da, na woadwene nneɛma basabasa ho.

۳۴ 34 و مثل کسی‌که در میان دریا می‌خوابدخواهی شد، یا مانند کسی‌که بر سر دکل کشتی می‌خسبد،

Wobɛtɔ ntintan te sɛ hyɛn mu dwumayɛni a, ɔkura ɛhyɛn dua a, ɛrehinhim mu den, na ɛdenkye denkye wɔ ɛpo so.

۳۵ 35 و خواهی گفت: مرا زدند لیکن درد رااحساس نکردم، مرا زجر نمودند لیکن نفهمیدم. پس کی بیدار خواهم شد؟ همچنین معاودت می‌کنم و بار دیگر آن را می‌طلبم.

Na wobɛka sɛ, “Wɔbɔ me, nanso mempira. Wɔboro me, nanso mente ɔyea biara. Ɛberɛ bɛn na menyane akɔpɛ nsã anom bio?”