< امثال 22 >
نیک نامی از کثرت دولتمندی افضل است، و فیض از نقره و طلا بهتر. | ۱ 1 |
Yaxshi nam zor bayliqqa ige bolushtin ewzel; Qedir-qimmet altun-kümüshtin üstündur.
دولتمند و فقیر با هم ملاقات میکنند، آفریننده هر دوی ایشان خداوند است. | ۲ 2 |
Gaday bilen bay bir zéminda yashar; Her ikkisini yaratqan Perwerdigardur.
مرد زیرک، بلا را میبیند و خویشتن رامخفی میسازد و جاهلان میگذرند و در عقوبت گرفتار میشوند. | ۳ 3 |
Zérek kishi bala-qazani aldin körüp qachar; Saddilar aldigha bérip ziyan tartar.
جزای تواضع و خداترسی، دولت و جلال وحیاتاست. | ۴ 4 |
Özini töwen tutup, Perwerdigardin eyminishning berikiti — bayashatliq, izzet-hörmet we hayattur.
خارها و دامها در راه کجروان است، اما هرکه جان خود را نگاه دارد از آنها دور میشود. | ۵ 5 |
Hiyligerlerning yolida tikenler, tuzaqlar yatar; Öz yoligha hézi bolghan kishi ulardin yiraq bolar.
طفل را در راهی که باید برود تربیت نما، وچون پیر هم شود از آن انحراف نخواهد ورزید. | ۶ 6 |
Baligha kichikide mijezige qarap durus terbiye berseng, Chong bolghanda u shu yoldin chiqmas.
توانگر بر فقیر تسلط دارد، و مدیون غلام طلب کار میباشد. | ۷ 7 |
Baylar miskinlerni bashqurur; Qerzdar qerz igisining qulidur.
هرکه ظلم بکارد بلا خواهد دروید، وعصای غضبش زایل خواهد شد. | ۸ 8 |
Naheqliq uruqini chachqanning alidighan hosuli balayi’apettur; Uning ghezep-heywisi chüsher.
شخصی که نظر او باز باشد مبارک خواهدبود، زیرا که از نان خود به فقرا میدهد. | ۹ 9 |
Séxiy adem beriket tapar; Chünki u miskinlerge öz nénidin bölüp bergüchidur.
استهزاکننده را دور نما و نزاع رفع خواهدشد، و مجادله و خجالت ساکت خواهد گردید. | ۱۰ 10 |
Hakawurni qoghliwetseng, jédel-majira bésilar; Kélishmeslikler we shermendichilikler tüger.
هرکه طهارت دل را دوست دارد، و لبهای ظریف دارد پادشاه دوست او میباشد. | ۱۱ 11 |
Pak niyetni qedirleydighan kishining sözliri güzeldur; Shunga padishah uning bilen dost bolar.
چشمان خداوند معرفت را نگاه میدارد وسخنان خیانتکاران را باطل میسازد. | ۱۲ 12 |
Perwerdigarning közi ilim-heqiqetni saqlar; U iplaslarning sözlirini échip tashlap bikar qilar.
مرد کاهل میگوید شیر بیرون است، و درکوچهها کشته میشوم. | ۱۳ 13 |
Hurun adem: «Tashqirida bir shir turidu, Kochigha chiqsam öltürülimen!» — deydu.
دهان زنان بیگانه چاه عمیق است، و هرکه مغضوب خداوند باشد در آن خواهد افتاد. | ۱۴ 14 |
Zinaxor ayalning aghzi chongqur bir oridur; Perwerdigar narazi bolghan kishi uninggha chüshüp kéter.
حماقت در دل طفل بسته شده است، اماچوب تادیب آن را از او دور خواهد کرد. | ۱۵ 15 |
Nadanliq sebiy balilarning qelbige baghlaghliqtur; Biraq terbiye tayiqi buni uningdin yiraq qilar.
هرکه بر فقیر برای فایده خویش ظلم نماید، و هرکه به دولتمندان ببخشد البته محتاج خواهد شد. | ۱۶ 16 |
Miskinlerni ézish bilen bay bolghan, We baylargha sowghat sunidighan kishi, Axiri peqet yoqsulluqta qalar.
گوش خود را فرا داشته، کلام حکما رابشنو، و دل خود را به تعلیم من مایل گردان، | ۱۷ 17 |
Qulaq sal, sanga aqilanilerning sözlirini ögitey; Köngül qoyup bilimimni ögen’gin.
زیرا پسندیده است که آنها را در دل خودنگاه داری، و بر لبهایت جمیع ثابت ماند، | ۱۸ 18 |
Ularni qelbingde ching tutsang, Ular sanga shérin bolar, Lewliringde sep bolup teyyar turidu.
تا اعتماد تو بر خداوند باشد. امروز تو راتعلیم دادم، | ۱۹ 19 |
Chin qelbing bilen Perwerdigargha tayinishing üchün, Bügün [bu hékmetlik sözlerni] bashqa birsige emes, Belki sanga yetküzdum.
آیا امور شریف را برای تو ننوشتم؟ شامل بر مشورت معرفت، | ۲۰ 20 |
Uningdin mana ottuzni yazdim, Buning ichide nesihetler hem bilim bar.
تا قانون کلام راستی را اعلام نمایم، و توکلام راستی را نزد فرستندگان خود پس ببری؟ | ۲۱ 21 |
Bular bilen heqiqetning sözlirining derweqe heqiqet ikenlikini bileleysen, We shundaq qilip séni ewetküchilerge heqiqetning sözliri bilen jawab qayturalaysen.
فقیر را از آن جهت که ذلیل است تاراج منما، و مسکین را در دربار، ستم مرسان، | ۲۲ 22 |
Yoqsuldin bulap alma, u kembeghel tursa, Ajiz möminlerni soraq ornida bozek qilma.
زیرا خداوند دعوی ایشان را فیصل خواهدنمود، و جان تاراج کنندگان ایشان را به تاراج خواهد داد. | ۲۳ 23 |
Chünki Perwerdigar ularning dewasini kötürer, Ulardin bulap alghanlardin bulap alar.
با مرد تندخو معاشرت مکن، و با شخص کج خلق همراه مباش، | ۲۴ 24 |
Mijezi ittik adem bilen dost bolma, Qehrlik adem bilen arilashma,
مبادا راههای او را آموخته شوی و جان خود را در دام گرفتار سازی. | ۲۵ 25 |
Bolmisa, uning yaman yolini öginip qélip, qiltaqqa chüshisen.
ازجمله آنانی که دست میدهند مباش و نه از آنانی که برای قرضها ضامن میشوند. | ۲۶ 26 |
Bashqilargha [képil bolup] qol bergüchilerdin bolma, Qerzlerni töleshke kapalet bergüchilerdin bolma;
اگر چیزی نداری که ادا نمایی پس چرابستر تو را از زیرت بردارد. | ۲۷ 27 |
Séning qayturalighudek nerseng bolghan bolsa, Ular orun-körpiliringni bikardin-bikar astingdin élip ketmigen bolatti!
حد قدیمی را که پدرانت قرار داده اندمنتقل مساز. | ۲۸ 28 |
Ata-bowiliring pasilni belgilep bergen kona chégra tashlirini yötkime.
آیا مردی را که در شغل خویش ماهر باشدمی بینی؟ او در حضور پادشاهان خواهد ایستاد، پیش پست فطرتان نخواهد ایستاد. | ۲۹ 29 |
Ishni estayidil we chaqqan béjiridighan kishini körgenmiding? U pes ademlerning xizmitide bolmas; Padishahlarning aldida turar.