امثال 21

۱ 1 دل پادشاه مثل نهرهای آب در دست خداوند است، آن را به هر سو که بخواهد برمی گرداند.

Just as with the dividing of the waters, so also is the heart of the king in the hand of the Lord. He shall bend it whichever way he wills.

۲ 2 هر راه انسان در نظر خودش راست است، اماخداوند دلها را می‌آزماید.

Every way of a man seems right to himself. But the Lord weighs hearts.

۳ 3 عدالت و انصاف را بجا آوردن، نزد خداونداز قربانی‌ها پسندیده تر است.

To do mercy and judgment is more pleasing to the Lord than sacrifices.

۴ 4 چشمان بلند و دل متکبر و چراغ شریران، گناه است.

To lift up the eyes is to enlarge the heart. The lamp of the impious is sin.

۵ 5 فکرهای مرد زرنگ تمام به فراخی می‌انجامد، اما هر‌که عجول باشد برای احتیاج تعجیل می‌کند.

The intentions of the robust continually bring forth abundance. But all the lazy are continually in need.

۶ 6 تحصیل گنجها به زبان دروغگو، بخاری است بر هوا شده برای جویندگان موت.

Whoever gathers treasures by a lying tongue is vain and heartless. And he will stumble into the snares of death.

۷ 7 ظلم شریران ایشان را به هلاکت می‌اندازد، زیرا که از بجا آوردن انصاف ابا می‌نمایند.

The robberies of the impious will drag them down, because they were not willing to do judgment.

۸ 8 طریق مردی که زیر بار (گناه ) باشد بسیار کج است، اما اعمال مرد طاهر، مستقیم است.

The perverse way of a man is foreign. But whoever is pure: his work is upright.

۹ 9 در زاویه پشت بام ساکن شدن بهتر است، ازساکن بودن با زن ستیزه گر در خانه مشترک.

It is better to sit in a corner of the attic, than with a contentious woman and in a shared house.

۱۰ 10 جان شریر مشتاق شرارت است، و برهمسایه خود ترحم نمی کند.

The soul of the impious desires evil; he will not take pity on his neighbor.

۱۱ 11 چون استهزاکننده سیاست یابد جاهلان حکمت می‌آموزند، و چون مرد حکیم تربیت یابد معرفت را تحصیل می‌نماید.

When the pestilent is punished, a little one will become wiser. And if he pursues what is wise, he will receive knowledge.

۱۲ 12 مرد عادل در خانه شریر تامل می‌کند که چگونه اشرار به تباهی واژگون می‌شوند.

The just thinks carefully about the house of the impious, so that he may draw the impious away from evil.

۱۳ 13 هر‌که گوش خود را از فریاد فقیر می‌بندد، او نیز فریاد خواهد کرد و مستجاب نخواهد شد.

Whoever blocks his ears to the outcry of the poor shall also cry out himself, and he will not be heeded.

۱۴ 14 هدیه‌ای در خفا خشم را فرو می‌نشاند، ورشوه‌ای در بغل، غضب سخت را.

A surprise gift extinguishes anger. And a gift concealed in the bosom extinguishes the greatest indignation.

۱۵ 15 انصاف کردن خرمی عادلان است، اما باعث پریشانی بدکاران می‌باشد.

It is gladness for the just to do judgment; and it is dread for those who work iniquity.

۱۶ 16 هر‌که از طریق تعقل گمراه شود، درجماعت مردگان ساکن خواهد گشت.

A man who wanders astray from the way of doctrine will linger in the company of the giants.

۱۷ 17 هر‌که عیش را دوست دارد محتاج خواهدشد، و هر‌که شراب و روغن را دوست دارددولتمند نخواهد گردید.

Whoever loves a feast will be in deprivation. Whoever loves wine and fatness will not be enriched.

۱۸ 18 شریران فدیه عادلان می‌شوند وخیانتکاران به عوض راستان.

The impious is given over instead of the just, and the iniquitous is given over in place of the upright.

۱۹ 19 در زمین بایر ساکن بودن بهتر است از بودن با زن ستیزه گر و جنگجوی.

It is better to live in a deserted land, than with a quarrelsome and emotional woman.

۲۰ 20 در منزل حکیمان خزانه مرغوب و روغن است، اما مرد احمق آنها را تلف می‌کند.

There is desirable treasure, as well as oil, in the habitations of the just. And the imprudent man will waste it.

۲۱ 21 هر‌که عدالت و رحمت را متابعت کند، حیات و عدالت و جلال خواهد یافت.

Whoever follows justice and mercy shall discover life, justice, and glory.

۲۲ 22 مرد حکیم به شهر جباران برخواهد آمد، وقلعه اعتماد ایشان را به زیر می‌اندازد.

The wise has ascended the city of the strong, and he has torn down the bulwark of its confidence.

۲۳ 23 هر‌که دهان و زبان خویش را نگاه دارد، جان خود را از تنگیها محافظت می‌نماید.

Whoever guards his mouth and his tongue guards his soul from anguish.

۲۴ 24 مرد متکبر و مغرور مسمی به استهزاکننده می‌شود، و به افزونی تکبر عمل می‌کند.

A proud and arrogant one is also called ignorant, if he, in anger, acts according to pride.

۲۵ 25 شهوت مرد کاهل او را می‌کشد، زیرا که دستهایش از کار کردن ابا می‌نماید.

Desires kill the lazy, for his hands are not willing to work at all.

۲۶ 26 هستند که همه اوقات به شدت حریص می‌باشند، اما مرد عادل بذل می‌کند و امساک نمی نماید.

He covets and desires all day long. But whoever is just shall distribute and shall not cease.

۲۷ 27 قربانی های شریران مکروه است، پس چندمرتبه زیاده هنگامی که به عوض بدی آنها رامی گذرانند.

The sacrifices of the impious are abominable, because they are offered out of wickedness.

۲۸ 28 شاهد دروغگو هلاک می‌شود، اما کسی‌که استماع نماید به راستی تکلم خواهد کرد.

A lying witness will perish. An obedient man shall speak of victory.

۲۹ 29 مرد شریر روی خود را بی‌حیا می‌سازد، ومرد راست، طریق خویش را مستحکم می‌کند.

The impious man insolently hardens his face. But whoever is upright corrects his own way.

۳۰ 30 حکمتی نیست و نه فطانتی و نه مشورتی که به ضد خداوند به‌کار آید.

There is no wisdom, there is no prudence, there is no counsel, which is against the Lord.

۳۱ 31 اسب برای روز جنگ مهیا است، اما نصرت از جانب خداوند است.

The horse is prepared for the day of battle. But the Lord bestows salvation.