امثال 20

۱ 1 شراب استهزا می‌کند و مسکرات عربده می‌آورد، و هر‌که به آن فریفته شود حکیم نیست.

Wine is a mocker, strong drink is a brawler, and whoever is led astray by them is not wise.

۲ 2 هیبت پادشاه مثل غرش شیر است، و هر‌که خشم او را به هیجان آورد، به‌جان خود خطامی ورزد.

The terror of a king is like the roar of a lion; whoever provokes him forfeits his own life.

۳ 3 از نزاع دور شدن برای انسان عزت است، اماهر مرد احمق مجادله می‌کند.

It is honorable for a man to resolve a dispute, but any fool will quarrel.

۴ 4 مرد کاهل به‌سبب زمستان شیار نمی کند، لهذا در موسم حصاد گدایی می‌کند و نمی یابد.

The slacker does not plow in season; at harvest time he looks, but nothing is there.

۵ 5 مشورت در دل انسان آب عمیق است، امامرد فهیم آن را می‌کشد.

The intentions of a man’s heart are deep waters, but a man of understanding draws them out.

۶ 6 بسا کسانند که هر یک احسان خویش رااعلام می‌کنند، اما مرد امین را کیست که پیدا کند.

Many a man proclaims his loving devotion, but who can find a trustworthy man?

۷ 7 مرد عادل که به کاملیت خود سلوک نماید، پسرانش بعد از او خجسته خواهند شد.

The righteous man walks with integrity; blessed are his children after him.

۸ 8 پادشاهی که بر کرسی داوری نشیند، تمامی بدی را از چشمان خود پراکنده می‌سازد.

A king who sits on a throne to judge sifts out all evil with his eyes.

۹ 9 کیست که تواند گوید: «دل خود را طاهرساختم، و از گناه خویش پاک شدم.»

Who can say, “I have kept my heart pure; I am cleansed from my sin”?

۱۰ 10 سنگهای مختلف و پیمانه های مختلف، هر دوی آنها نزد خداوند مکروه است.

Differing weights and unequal measures — both are detestable to the LORD.

۱۱ 11 طفل نیز از افعالش شناخته می‌شود، که آیااعمالش پاک و راست است یا نه.

Even a young man is known by his actions— whether his conduct is pure and upright.

۱۲ 12 گوش شنوا و چشم بینا، خداوند هر دو آنهارا آفریده است.

Ears that hear and eyes that see— the LORD has made them both.

۱۳ 13 خواب را دوست مدار مبادا فقیر شوی. چشمان خود را باز کن تا از نان سیر گردی.

Do not love sleep, or you will grow poor; open your eyes, and you will have plenty of food.

۱۴ 14 مشتری می‌گوید بد است، بد است، اماچون رفت آنگاه فخر می‌کند.

“Worthless, worthless!” says the buyer, but on the way out, he gloats.

۱۵ 15 طلا هست و لعلها بسیار، اما لبهای معرفت جواهر گرانبها است.

There is an abundance of gold and rubies, but lips of knowledge are a rare treasure.

۱۶ 16 جامه آنکس را بگیر که به جهت غریب ضامن است، و او را به رهن بگیر که ضامن بیگانگان است.

Take the garment of the one who posts security for a stranger; get collateral if it is for a foreigner.

۱۷ 17 نان فریب برای انسان لذیذ است، اما بعد دهانش از سنگ ریزه‌ها پر خواهد شد.

Food gained by fraud is sweet to a man, but later his mouth is full of gravel.

۱۸ 18 فکرها به مشورت محکم می‌شود، و باحسن تدبیر جنگ نما.

Set plans by consultation, and wage war under sound guidance.

۱۹ 19 کسی‌که به نمامی گردش کند اسرار را فاش می‌نماید، لهذا با کسی‌که لبهای خود را می‌گشایدمعاشرت منما.

He who reveals secrets is a constant gossip; avoid the one who babbles with his lips.

۲۰ 20 هر‌که پدر و مادر خود را لعنت کندچراغش در ظلمت غلیظ خاموش خواهد شد.

Whoever curses his father or mother, his lamp will be extinguished in deepest darkness.

۲۱ 21 اموالی که اولا به تعجیل حاصل می‌شود، عاقبتش مبارک نخواهد شد.

An inheritance gained quickly will not be blessed in the end.

۲۲ 22 مگو که از بدی انتقام خواهم کشید، بلکه برخداوند توکل نما و تو را نجات خواهد داد.

Do not say, “I will avenge this evil!” Wait on the LORD, and He will save you.

۲۳ 23 سنگهای مختلف نزد خداوند مکروه است، و ترازوهای متقلب نیکو نیست.

Unequal weights are detestable to the LORD, and dishonest scales are no good.

۲۴ 24 قدمهای انسان از خداوند است، پس مردراه خود را چگونه بفهمد؟

A man’s steps are from the LORD, so how can anyone understand his own way?

۲۵ 25 شخصی که چیزی را به تعجیل مقدس می‌گوید، و بعد از نذر کردن استفسار می‌کند، دردام می‌افتد.

It is a trap for a man to dedicate something rashly, only later to reconsider his vows.

۲۶ 26 پادشاه حکیم شریران را پراکنده می‌سازد وچوم را بر ایشان می‌گرداند.

A wise king separates out the wicked and drives the threshing wheel over them.

۲۷ 27 روح انسان، چراغ خداوند است که تمامی عمقهای دل را تفتیش می‌نماید.

The spirit of a man is the lamp of the LORD, searching out his inmost being.

۲۸ 28 رحمت و راستی پادشاه را محافظت می‌کند، و کرسی او به رحمت پایدار خواهد ماند.

Loving devotion and faithfulness preserve a king; by these he maintains his throne.

۲۹ 29 جلال جوانان قوت ایشان است، و عزت پیران موی سفید.

The glory of young men is their strength, and gray hair is the splendor of the old.

۳۰ 30 ضربهای سخت از بدی طاهر می‌کند وتازیانه‌ها به عمق دل فرو می‌رود.

Lashes and wounds scour evil, and beatings cleanse the inmost parts.