امثال 16

۱ 1 تدبیرهای دل از آن انسان است، اماتنطق زبان از جانب خداوند می‌باشد.

Motema ya moto esalaka mabongisi, kasi eyano ewutaka epai na Yawe.

۲ 2 همه راههای انسان در نظر خودش پاک است، اما خداوند روحها را ثابت می‌سازد.

Nzela nyonso ya moto emonanaka peto na miso na ye, kasi Yawe nde amekaka mitema.

۳ 3 اعمال خود را به خداوند تفویض کن، تافکرهای تو استوار شود.

Pesa misala na yo epai na Yawe, mpe mabongisi na yo ekokokisama.

۴ 4 خداوند هر چیز را برای غایت آن ساخته است، و شریران را نیز برای روز بلا.

Yawe asalaka makambo nyonso na tina, ezala bato mabe, asala bango mpo na mokolo ya pasi.

۵ 5 هر‌که دل مغرور دارد نزد خداوند مکروه است، و او هرگز مبرا نخواهد شد.

Moto nyonso ya lolendo azalaka nkele na miso ya Yawe; solo, akozanga te kozwa etumbu.

۶ 6 از رحمت و راستی، گناه کفاره می‌شود، و به ترس خداوند، از بدی اجتناب می‌شود.

Bolingo mpe bosembo elongolaka mbeba; kotosa Yawe etindaka moto kokima mabe.

۷ 7 چون راههای شخص پسندیده خداوندباشد، دشمنانش را نیز با وی به مصالحه می‌آورد.

Soki Yawe asepeli na nzela ya moto, akoyokanisa ye na banguna na ye.

۸ 8 اموال اندک که با انصاف باشد بهتر است، ازدخل فراوان بدون انصاف.

Kozwa biloko moke kati na bosembo ezali malamu koleka kozwa bomengo ebele kati na nzela ya mabe.

۹ 9 دل انسان در طریقش تفکر می‌کند، اماخداوند قدمهایش را استوار می‌سازد.

Motema ya moto esalaka mabongisi, kasi ezali Yawe nde asalaka ete ekokisama to te.

۱۰ 10 وحی بر لبهای پادشاه است، و دهان او درداوری تجاوز نمی نماید.

Maloba ya mokonzi ezali lokola Liloba na Nzambe, ekweyaka te kati na kosambisama.

۱۱ 11 ترازو و سنگهای راست از آن خداونداست و تمامی سنگهای کیسه صنعت وی می‌باشد.

Emekelo kilo ya sembo mpe basani oyo bamekelaka kilo ezali ya Yawe, mpe kilo nyonso ya saki ezali likambo na Ye.

۱۲ 12 عمل بد نزد پادشاهان مکروه است، زیرا که کرسی ایشان از عدالت برقرار می‌ماند.

Ezali malamu te mpo na mokonzi kosala mabe, pamba te bokonzi elendisamaka nde na nzela ya bosembo.

۱۳ 13 لبهای راستگو پسندیده پادشاهان است، وراستگویان را دوست می‌دارند.

Bakonzi balingaka maloba ya solo, mpe bapesaka moto oyo alobaka na bosembo lokumu.

۱۴ 14 غضب پادشاهان، رسولان موت است امامرد حکیم آن را فرو می‌نشاند.

Kanda ya mokonzi ememaka na kufa, kasi moto ya bwanya ayebaka kokitisa yango.

۱۵ 15 در نور چهره پادشاه حیات‌است، ورضامندی او مثل ابر نوبهاری است.

Soki elongi ya mokonzi ezali kongenga, elingi koloba: bomoi. Bolamu na ye ezali lokola lipata ya mvula ya eleko ya suka.

۱۶ 16 تحصیل حکمت از زر خالص چه بسیاربهتر است، و تحصیل فهم از نقره برگزیده تر.

Bwanya ezali malamu koleka wolo, mpe kozwa mayele ezali na litomba koleka palata.

۱۷ 17 طریق راستان، اجتناب نمودن از بدی است، و هر‌که راه خود را نگاه دارد جان خویش را محافظت می‌نماید.

Bato ya sembo batambolaka na nzela oyo epesaka mabe mokongo. Moto oyo abatelaka motema na ye abatelaka nde bomoi na ye.

۱۸ 18 تکبر پیش رو هلاکت است، و دل مغرورپیش رو خرابی.

Lolendo eyaka liboso ya kobebisama, mpe komimatisa eyaka liboso ya kokweyisama.

۱۹ 19 با تواضع نزد حلیمان بودن بهتر است، ازتقسیم نمودن غنیمت با متکبران.

Kozala moto ya komikitisa mpe kozala elongo na bato bakelela ezali malamu koleka kokabola bomengo ya bitumba elongo na bato ya lolendo.

۲۰ 20 هر‌که در کلام تعقل کند سعادتمندی خواهد یافت، و هر‌که به خداوند توکل نمایدخوشابحال او.

Moto oyo akanisaka na tina na makambo amonaka bolamu. Esengo na moto oyo atiaka elikya na Yawe.

۲۱ 21 هر‌که دل حکیم دارد فهیم خوانده می‌شود، و شیرینی لبها علم را می‌افزاید.

Babengaka moto oyo azali na motema ya bwanya moto ya mayele, mpe bibebu ya kimia ebakisaka boyebi.

۲۲ 22 عقل برای صاحبش چشمه حیات‌است، اما تادیب احمقان، حماقت است.

Mayele ezali etima ya bomoi mpo na bato oyo bazali na yango, kasi bozoba ezali etumbu mpo na bazoba.

۲۳ 23 دل مرد حکیم دهان او را عاقل می‌گرداند، و علم را بر لبهایش می‌افزاید.

Motema ya moto ya bwanya ekomisaka monoko na ye mayele, mpe bibebu na ye ebakisaka boyebi.

۲۴ 24 سخنان پسندیده مثل‌شان عسل است، برای جان شیرین است و برای استخوانهاشفادهنده.

Maloba ya elengi ezalaka lokola mafuta ya nzoyi, epesaka kimia na motema mpe lobiko na mikuwa.

۲۵ 25 راهی هست که در نظر انسان راست است، اما عاقبت آن راه، موت می‌باشد.

Nzela mosusu emonanaka sembo na miso ya bato, nzokande, na suka, ememaka na kufa.

۲۶ 26 اشتهای کارگر برایش کار می‌کند، زیرا که دهانش او را بر آن تحریض می‌نماید.

Nzala etindaka mosali ete asala mosala, monoko na ye etindikaka ye na mosala.

۲۷ 27 مرد لئیم شرارت را می‌اندیشد، و برلبهایش مثل آتش سوزنده است.

Moto ya Beliali abongisaka kosala mabe, mpe maloba na ye ezali lokola moto oyo etumbaka.

۲۸ 28 مرد دروغگو نزاع می‌پاشد، و نمام دوستان خالص را از همدیگر جدا می‌کند.

Moto mabe alonaka koswana, moto ya songisongi akabolaka baninga.

۲۹ 29 مرد ظالم همسایه خود را اغوا می‌نماید، واو را به راه غیر نیکو هدایت می‌کند.

Moto ya mobulu abendaka moninga na ye mpe atambolisaka ye na nzela ya mabe.

۳۰ 30 چشمان خود را بر هم می‌زند تا دروغ رااختراع نماید، و لبهایش را می‌خاید و بدی را به انجام می‌رساند.

Moto oyo akangi miso mpe bibebu na ye mpo na kosala mabongisi ya mabe asili kosala masumu.

۳۱ 31 سفیدمویی تاج جمال است، هنگامی که درراه عدالت یافت شود.

Suki ya pembe ezali motole ya nkembo; bazwaka yango na nzela ya bosembo.

۳۲ 32 کسی‌که دیرغضب باشد از جبار بهتر است، و هر‌که بر روح خود مالک باشد از تسخیرکننده شهر افضل است.

Moto oyo akangaka motema azali makasi koleka elombe, mpe moto oyo ayebi komikanga azali makasi koleka moto oyo abotolaka bingumba.

۳۳ 33 قرعه در دامن‌انداخته می‌شود، لیکن تمامی حکم آن از خداوند است.

Bakobetaka zeke kati na elamba ya Nganga-Nzambe, kasi mikano nyonso ewutaka na Yawe.