امثال 14

۱ 1 هر زن حکیم خانه خود را بنا می‌کند، اما زن جاهل آن را با دست خود خراب می‌نماید.

Wise women build houses: but a foolish one digs [hers] down with her hands.

۲ 2 کسی‌که به راستی خود سلوک می‌نماید ازخداوند می‌ترسد، اما کسی‌که در طریق خودکج رفتار است او را تحقیر می‌نماید.

He that walks uprightly fears the Lord; but he that is perverse in his ways shall be dishonoured.

۳ 3 در دهان احمق چوب تکبر است، اما لبهای حکیمان ایشان را محافظت خواهد نمود.

Out of the mouth of fools [comes] a rod of pride; but the lips of the wise preserve them.

۴ 4 جایی که گاو نیست، آخور پاک است، اما ازقوت گاو، محصول زیاد می‌شود.

Where no oxen are, the cribs are clean; but where there is abundant produce, the strength of the ox is apparent.

۵ 5 شاهد امین دروغ نمی گوید، اما شاهد دروغ به کذب تنطق می‌کند.

A faithful witness does not lie; but an unjust witness kindles falsehoods.

۶ 6 استهزاکننده حکمت را می‌طلبد و نمی یابد. اما به جهت مرد فهیم علم آسان است.

You shall seek wisdom with bad men, and shall not find it; but discretion is easily available with the prudent.

۷ 7 از حضور مرد احمق دور شو، زیرا لبهای معرفت را در او نخواهی یافت.

All things are adverse to a foolish man; but wise lips are the weapons of discretion.

۸ 8 حکمت مرد زیرک این است که راه خود رادرک نماید، اما حماقت احمقان فریب است.

The wisdom of the prudent will understand their ways; but the folly of fools leads astray.

۹ 9 احمقان به گناه استهزا می‌کنند، اما در میان راستان رضامندی است.

The houses of transgressors will need purification; but the houses of the just are acceptable.

۱۰ 10 دل شخص تلخی خویشتن را می‌داند، وغریب در خوشی آن مشارکت ندارد.

[If] a man's mind is intelligent, his soul is sorrowful; and when he rejoices, he has no fellowship with pride.

۱۱ 11 خانه شریران منهدم خواهد شد، اما خیمه راستان شکوفه خواهد آورد.

The houses of ungodly men shall be utterly destroyed; but the tabernacles of them that walk uprightly shall stand.

۱۲ 12 راهی هست که به نظر آدمی مستقیم می‌نماید، اما عاقبت آن، طرق موت است.

There is a way which seems to be right with men, but the ends of it reach to the depths of hell. (questioned)

۱۳ 13 هم در لهو و لعب دل غمگین می‌باشد، وعاقبت این خوشی حزن است.

Grief mingles not with mirth; and joy in the end comes to grief.

۱۴ 14 کسی‌که در دل مرتد است از راههای خودسیر می‌شود، و مرد صالح به خود سیر است.

A stout-hearted [man] shall be filled with his own ways; and a good man with his own thoughts.

۱۵ 15 مرد جاهل هر سخن را باور می‌کند، اما مردزیرک در رفتار خود تامل می‌نماید.

The simple believes every word: but the prudent man betakes himself to afterthought.

۱۶ 16 مرد حکیم می‌ترسد و از بدی اجتناب می‌نماید، اما احمق از غرور خود ایمن می‌باشد.

A wise man fears, and departs from evil; but the fool trusts in himself, and joins himself with the transgressor.

۱۷ 17 مرد کج خلق، احمقانه رفتار می‌نماید، و(مردم ) از صاحب سوظن نفرت دارند.

A passionate man acts inconsiderately; but a sensible man bears up under many things.

۱۸ 18 نصیب جاهلان حماقت است، اما معرفت، تاج زیرکان خواهد بود.

Fools shall have mischief for their portion; but the prudent shall take fast hold of understanding.

۱۹ 19 بدکاران در حضور نیکان خم می‌شوند، وشریران نزد دروازه های عادلان می‌ایستند.

Evil men shall fall before the good; and the ungodly shall attend at the gates of the righteous.

۲۰ 20 همسایه فقیر نیز از او نفرت دارد، امادوستان شخص دولتمند بسیارند.

Friends will hate poor friends; but the friends of the rich are many.

۲۱ 21 هر‌که همسایه خود را حقیر شمارد گناه می‌ورزد، اما خوشابحال کسی‌که بر فقیران ترحم نماید.

He that dishonours the needy sins: but he that has pity on the poor is most blessed.

۲۲ 22 آیا صاحبان تدبیر فاسد گمراه نمی شوند، اما برای کسانی که تدبیر نیکو می‌نمایند، رحمت و راستی خواهد بود.

They that go astray devise evils: but the good devise mercy and truth. The framers of evil do not understand mercy and truth: but compassion and faithfulness are with the framers of good.

۲۳ 23 از هر مشقتی منفعت است، اما کلام لبها به فقر محض می‌انجامد.

With every one [who is] careful there is abundance: but the pleasure-taking and indolent shall be in lack.

۲۴ 24 تاج حکیمان دولت ایشان است، اماحماقت احمقان حماقت محض است.

A prudent man is the crown of the wise: but the occupation of fools is evil.

۲۵ 25 شاهد امین جانها را نجات می‌بخشد، اما هرکه به دروغ تنطق می‌کند فریب محض است.

A faithful witness shall deliver a soul from evil: but a deceitful [man] kindles falsehoods.

۲۶ 26 در ترس خداوند اعتماد قوی است، وفرزندان او را ملجا خواهد بود.

In the fear of the Lord is strong confidence: and he leaves his children a support.

۲۷ 27 ترس خداوند چشمه حیات‌است، تا ازدامهای موت اجتناب نمایند.

The commandment of the Lord is a fountain of life; and it causes [men] to turn aside from the snare of death.

۲۸ 28 جلال پادشاه از کثرت مخلوق است، وشکستگی سلطان از کمی مردم است.

In a populous nation is the glory of a king: but in the failure of people is the ruin of a prince.

۲۹ 29 کسی‌که دیرغضب باشد کثیرالفهم است، وکج خلق حماقت را به نصیب خود می‌برد.

A man slow to wrath abounds in wisdom: but a man of impatient spirit is very foolish.

۳۰ 30 دل آرام حیات بدن است، اما حسدپوسیدگی استخوانها است.

A meek-spirited man is a healer of the heart: but a sensitive heart is a corruption of the bones.

۳۱ 31 هر‌که بر فقیر ظلم کند آفریننده خود راحقیر می‌شمارد، و هر‌که بر مسکین ترحم کند اورا تمجید می‌نماید.

He that oppresses the needy provokes his Maker: but he that honours him has pity upon the poor.

۳۲ 32 شریر از شرارت خود به زیر افکنده می‌شود، اما مرد عادل چون بمیرد اعتماد دارد.

The ungodly shall be driven away in his wickedness: but he who is secure in his own holiness is just.

۳۳ 33 حکمت در دل مرد فهیم ساکن می‌شود، امادر اندرون جاهلان آشکار می‌گردد.

There is wisdom in the good heart of a man: but in the heart of fools it is not discerned.

۳۴ 34 عدالت قوم را رفیع می‌گرداند، اما گناه برای قوم، عار است.

Righteousness exalts a nation: but sins diminish tribes.

۳۵ 35 رضامندی پادشاه بر خادم عاقل است، اماغضب او بر پست فطرتان.

An understanding servant is acceptable to a king; and by his good behaviour he removes disgrace.