امثال 14

۱ 1 هر زن حکیم خانه خود را بنا می‌کند، اما زن جاهل آن را با دست خود خراب می‌نماید.

Every wise woman builds her house, but a foolish one tears it down with her own hands.

۲ 2 کسی‌که به راستی خود سلوک می‌نماید ازخداوند می‌ترسد، اما کسی‌که در طریق خودکج رفتار است او را تحقیر می‌نماید.

He who walks in uprightness fears the LORD, but the one who is devious in his ways despises Him.

۳ 3 در دهان احمق چوب تکبر است، اما لبهای حکیمان ایشان را محافظت خواهد نمود.

The proud speech of a fool brings a rod to his back, but the lips of the wise protect them.

۴ 4 جایی که گاو نیست، آخور پاک است، اما ازقوت گاو، محصول زیاد می‌شود.

Where there are no oxen, the manger is empty, but an abundant harvest comes through the strength of the ox.

۵ 5 شاهد امین دروغ نمی گوید، اما شاهد دروغ به کذب تنطق می‌کند.

An honest witness does not deceive, but a dishonest witness pours forth lies.

۶ 6 استهزاکننده حکمت را می‌طلبد و نمی یابد. اما به جهت مرد فهیم علم آسان است.

A mocker seeks wisdom and finds none, but knowledge comes easily to the discerning.

۷ 7 از حضور مرد احمق دور شو، زیرا لبهای معرفت را در او نخواهی یافت.

Stay away from a foolish man; you will gain no knowledge from his speech.

۸ 8 حکمت مرد زیرک این است که راه خود رادرک نماید، اما حماقت احمقان فریب است.

The wisdom of the prudent is to discern his way, but the folly of fools deceives them.

۹ 9 احمقان به گناه استهزا می‌کنند، اما در میان راستان رضامندی است.

Fools mock the making of amends, but goodwill is found among the upright.

۱۰ 10 دل شخص تلخی خویشتن را می‌داند، وغریب در خوشی آن مشارکت ندارد.

The heart knows its own bitterness, and no stranger shares in its joy.

۱۱ 11 خانه شریران منهدم خواهد شد، اما خیمه راستان شکوفه خواهد آورد.

The house of the wicked will be destroyed, but the tent of the upright will flourish.

۱۲ 12 راهی هست که به نظر آدمی مستقیم می‌نماید، اما عاقبت آن، طرق موت است.

There is a way that seems right to a man, but its end is the way of death.

۱۳ 13 هم در لهو و لعب دل غمگین می‌باشد، وعاقبت این خوشی حزن است.

Even in laughter the heart may ache, and joy may end in sorrow.

۱۴ 14 کسی‌که در دل مرتد است از راههای خودسیر می‌شود، و مرد صالح به خود سیر است.

The backslider in heart receives the fill of his own ways, but a good man is rewarded for his ways.

۱۵ 15 مرد جاهل هر سخن را باور می‌کند، اما مردزیرک در رفتار خود تامل می‌نماید.

The simple man believes every word, but the prudent man watches his steps.

۱۶ 16 مرد حکیم می‌ترسد و از بدی اجتناب می‌نماید، اما احمق از غرور خود ایمن می‌باشد.

A wise man fears and turns from evil, but a fool is careless and reckless.

۱۷ 17 مرد کج خلق، احمقانه رفتار می‌نماید، و(مردم ) از صاحب سوظن نفرت دارند.

A quick-tempered man acts foolishly, and a devious man is hated.

۱۸ 18 نصیب جاهلان حماقت است، اما معرفت، تاج زیرکان خواهد بود.

The simple inherit folly, but the prudent are crowned with knowledge.

۱۹ 19 بدکاران در حضور نیکان خم می‌شوند، وشریران نزد دروازه های عادلان می‌ایستند.

The evil bow before the good, and the wicked at the gates of the righteous.

۲۰ 20 همسایه فقیر نیز از او نفرت دارد، امادوستان شخص دولتمند بسیارند.

The poor man is hated even by his neighbor, but many are those who love the rich.

۲۱ 21 هر‌که همسایه خود را حقیر شمارد گناه می‌ورزد، اما خوشابحال کسی‌که بر فقیران ترحم نماید.

He who despises his neighbor sins, but blessed is he who shows kindness to the poor.

۲۲ 22 آیا صاحبان تدبیر فاسد گمراه نمی شوند، اما برای کسانی که تدبیر نیکو می‌نمایند، رحمت و راستی خواهد بود.

Do not those who contrive evil go astray? But those who plan goodness find loving devotion and faithfulness.

۲۳ 23 از هر مشقتی منفعت است، اما کلام لبها به فقر محض می‌انجامد.

There is profit in all labor, but mere talk leads only to poverty.

۲۴ 24 تاج حکیمان دولت ایشان است، اماحماقت احمقان حماقت محض است.

The crown of the wise is their wealth, but the effort of fools is folly.

۲۵ 25 شاهد امین جانها را نجات می‌بخشد، اما هرکه به دروغ تنطق می‌کند فریب محض است.

A truthful witness saves lives, but one who utters lies is deceitful.

۲۶ 26 در ترس خداوند اعتماد قوی است، وفرزندان او را ملجا خواهد بود.

He who fears the LORD is secure in confidence, and his children shall have a place of refuge.

۲۷ 27 ترس خداوند چشمه حیات‌است، تا ازدامهای موت اجتناب نمایند.

The fear of the LORD is a fountain of life, turning a man from the snares of death.

۲۸ 28 جلال پادشاه از کثرت مخلوق است، وشکستگی سلطان از کمی مردم است.

A large population is a king’s splendor, but a lack of subjects is a prince’s ruin.

۲۹ 29 کسی‌که دیرغضب باشد کثیرالفهم است، وکج خلق حماقت را به نصیب خود می‌برد.

A patient man has great understanding, but a quick-tempered man promotes folly.

۳۰ 30 دل آرام حیات بدن است، اما حسدپوسیدگی استخوانها است.

A tranquil heart is life to the body, but envy rots the bones.

۳۱ 31 هر‌که بر فقیر ظلم کند آفریننده خود راحقیر می‌شمارد، و هر‌که بر مسکین ترحم کند اورا تمجید می‌نماید.

Whoever oppresses the poor taunts their Maker, but whoever is kind to the needy honors Him.

۳۲ 32 شریر از شرارت خود به زیر افکنده می‌شود، اما مرد عادل چون بمیرد اعتماد دارد.

The wicked man is thrown down by his own sin, but the righteous man has a refuge even in death.

۳۳ 33 حکمت در دل مرد فهیم ساکن می‌شود، امادر اندرون جاهلان آشکار می‌گردد.

Wisdom rests in the heart of the discerning; even among fools she is known.

۳۴ 34 عدالت قوم را رفیع می‌گرداند، اما گناه برای قوم، عار است.

Righteousness exalts a nation, but sin is a disgrace to any people.

۳۵ 35 رضامندی پادشاه بر خادم عاقل است، اماغضب او بر پست فطرتان.

A king delights in a wise servant, but his anger falls on the shameful.