امثال 14

۱ 1 هر زن حکیم خانه خود را بنا می‌کند، اما زن جاهل آن را با دست خود خراب می‌نماید.

Every wise woman builds her house, but a foolish woman plucks it down with her own hands.

۲ 2 کسی‌که به راستی خود سلوک می‌نماید ازخداوند می‌ترسد، اما کسی‌که در طریق خودکج رفتار است او را تحقیر می‌نماید.

He who walks in his uprightness fears Jehovah, but he who is perverse in his ways despises him.

۳ 3 در دهان احمق چوب تکبر است، اما لبهای حکیمان ایشان را محافظت خواهد نمود.

In the mouth of a fool is a rod of pride, but the lips of the wise shall preserve them.

۴ 4 جایی که گاو نیست، آخور پاک است، اما ازقوت گاو، محصول زیاد می‌شود.

Where no oxen are, the crib is clean, but by the strength of the ox is much increase.

۵ 5 شاهد امین دروغ نمی گوید، اما شاهد دروغ به کذب تنطق می‌کند.

A faithful witness will not lie, but a false witness utters lies.

۶ 6 استهزاکننده حکمت را می‌طلبد و نمی یابد. اما به جهت مرد فهیم علم آسان است.

A scoffer seeks wisdom, and finds it not, but knowledge is easy to him who has understanding.

۷ 7 از حضور مرد احمق دور شو، زیرا لبهای معرفت را در او نخواهی یافت.

Go into the presence of a foolish man, and thou shall not perceive the lips of knowledge.

۸ 8 حکمت مرد زیرک این است که راه خود رادرک نماید، اما حماقت احمقان فریب است.

The wisdom of a prudent man is to understand his way, but the folly of fools is deceit.

۹ 9 احمقان به گناه استهزا می‌کنند، اما در میان راستان رضامندی است.

Fools mock at sin, but among the upright there is good will.

۱۰ 10 دل شخص تلخی خویشتن را می‌داند، وغریب در خوشی آن مشارکت ندارد.

The heart knows its own bitterness, and a stranger does not intermeddle with its joy.

۱۱ 11 خانه شریران منهدم خواهد شد، اما خیمه راستان شکوفه خواهد آورد.

The house of the wicked shall be overthrown, but the tent of the upright shall flourish.

۱۲ 12 راهی هست که به نظر آدمی مستقیم می‌نماید، اما عاقبت آن، طرق موت است.

There is a way which seems right to a man, but the end thereof are the ways of death.

۱۳ 13 هم در لهو و لعب دل غمگین می‌باشد، وعاقبت این خوشی حزن است.

Even in laughter the heart is sorrowful, and the end of mirth is heaviness.

۱۴ 14 کسی‌که در دل مرتد است از راههای خودسیر می‌شود، و مرد صالح به خود سیر است.

The backslider in heart shall be filled with his own ways, and a good man from his own fruits.

۱۵ 15 مرد جاهل هر سخن را باور می‌کند، اما مردزیرک در رفتار خود تامل می‌نماید.

A simple man believes every word, but the prudent man looks well to his going.

۱۶ 16 مرد حکیم می‌ترسد و از بدی اجتناب می‌نماید، اما احمق از غرور خود ایمن می‌باشد.

A wise man fears, and departs from evil, but the fool bears himself insolently, and is confident.

۱۷ 17 مرد کج خلق، احمقانه رفتار می‌نماید، و(مردم ) از صاحب سوظن نفرت دارند.

He who is soon angry will deal foolishly. And a man of wicked devices is hated.

۱۸ 18 نصیب جاهلان حماقت است، اما معرفت، تاج زیرکان خواهد بود.

The simple inherit folly, but the prudent are crowned with knowledge.

۱۹ 19 بدکاران در حضور نیکان خم می‌شوند، وشریران نزد دروازه های عادلان می‌ایستند.

The evil bow down before the good, and the wicked at the gates of the righteous.

۲۰ 20 همسایه فقیر نیز از او نفرت دارد، امادوستان شخص دولتمند بسیارند.

The poor man is regarded inferior even by his own neighbor, but the rich man has many friends.

۲۱ 21 هر‌که همسایه خود را حقیر شمارد گناه می‌ورزد، اما خوشابحال کسی‌که بر فقیران ترحم نماید.

He who despises his neighbor sins, but he who has pity on the poor, happy is he.

۲۲ 22 آیا صاحبان تدبیر فاسد گمراه نمی شوند، اما برای کسانی که تدبیر نیکو می‌نمایند، رحمت و راستی خواهد بود.

Do they not err who devise evil? But mercy and truth are to those who devise good.

۲۳ 23 از هر مشقتی منفعت است، اما کلام لبها به فقر محض می‌انجامد.

In all labor there is profit, but the talk of the lips tends only to poverty.

۲۴ 24 تاج حکیمان دولت ایشان است، اماحماقت احمقان حماقت محض است.

The crown of the wise is their riches. The foolishness of fools is folly.

۲۵ 25 شاهد امین جانها را نجات می‌بخشد، اما هرکه به دروغ تنطق می‌کند فریب محض است.

A true witness delivers souls, but he who utters lies causes deceit.

۲۶ 26 در ترس خداوند اعتماد قوی است، وفرزندان او را ملجا خواهد بود.

In the fear of Jehovah is strong confidence, and his sons shall have a place of refuge.

۲۷ 27 ترس خداوند چشمه حیات‌است، تا ازدامهای موت اجتناب نمایند.

The fear of Jehovah is a fountain of life, to depart from the snares of death.

۲۸ 28 جلال پادشاه از کثرت مخلوق است، وشکستگی سلطان از کمی مردم است.

In the multitude of people is the king's glory, but in the want of people is the destruction of the prince.

۲۹ 29 کسی‌که دیرغضب باشد کثیرالفهم است، وکج خلق حماقت را به نصیب خود می‌برد.

He who is slow to anger is of great understanding, but he who is hasty of spirit exalts folly.

۳۰ 30 دل آرام حیات بدن است، اما حسدپوسیدگی استخوانها است.

A tranquil heart is the life of the flesh, but envy is the rottenness of the bones.

۳۱ 31 هر‌که بر فقیر ظلم کند آفریننده خود راحقیر می‌شمارد، و هر‌که بر مسکین ترحم کند اورا تمجید می‌نماید.

He who oppresses a poor man reproaches his maker, but he who has mercy on a needy man honors him.

۳۲ 32 شریر از شرارت خود به زیر افکنده می‌شود، اما مرد عادل چون بمیرد اعتماد دارد.

An evil man is thrust down in his evil-doing, but a righteous man has hope in his death.

۳۳ 33 حکمت در دل مرد فهیم ساکن می‌شود، امادر اندرون جاهلان آشکار می‌گردد.

Wisdom rests in the heart of him who has understanding, but what is in the inward part of fools is made known.

۳۴ 34 عدالت قوم را رفیع می‌گرداند، اما گناه برای قوم، عار است.

Righteousness exalts a nation, but sin is a reproach to any people.

۳۵ 35 رضامندی پادشاه بر خادم عاقل است، اماغضب او بر پست فطرتان.

The king's favor is toward a servant who deals wisely, but his wrath will be to him who causes shame.