لوقا 1

۱ 1 از آنجهت که بسیاری دست خود را درازکردند به سوی تالیف حکایت آن اموری که نزد ما به اتمام رسید،

Quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem, quae in nobis completae sunt, rerum:

۲ 2 چنانچه آنانی که از ابتدانظارگان و خادمان کلام بودند به ما رسانیدند،

sicut tradiderunt nobis, qui ab initio ipsi viderunt, et ministri fuerunt sermonis:

۳ 3 من نیز مصلحت چنان دیدم که همه را من البدایه به تدقیق در‌پی رفته، به ترتیب به تو بنویسم‌ای تیوفلس عزیز،

visum est et mihi, assecuto omnia a principio diligenter, ex ordine tibi scribere, optime Theophile,

۴ 4 تا صحت آن کلامی که در آن تعلیم یافته‌ای دریابی.

ut cognoscas eorum verborum, de quibus eruditus es, veritatem.

۵ 5 در ایام هیرودیس پادشاه یهودیه، کاهنی زکریا نام از فرقه ابیا بود که زن او از دختران هارون بود و الیصابات نام داشت.

Fuit in diebus Herodis, regis Iudaeae, sacerdos quidam nomine Zacharias de vice Abia, et uxor illius de filiabus Aaron, et nomen eius Elisabeth.

۶ 6 و هر دو در حضورخدا صالح و به جمیع احکام و فرایض خداوند، بی‌عیب سالک بودند.

Erant autem iusti ambo ante Deum, incedentes in omnibus mandatis, et iustificationibus Domini sine querela,

۷ 7 و ایشان را فرزندی نبودزیرا که الیصابات نازاد بود و هر دو دیرینه سال بودند.

et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis, et ambo processissent in diebus suis.

۸ 8 و واقع شد که چون به نوبت فرقه خود درحضور خدا کهانت می‌کرد،

Factum est autem, cum sacerdotio fungeretur Zacharias in ordine vicis suae ante Deum,

۹ 9 حسب عادت کهانت، نوبت او شد که به قدس خداوند درآمده، بخور بسوزاند.

secundum consuetudinem sacerdotii, sorte exiit ut incensum poneret, ingressus in templum Domini:

۱۰ 10 و در وقت بخور، تمام جماعت قوم بیرون عبادت می‌کردند.

et omnis multitudo populi erat orans foris hora incensi.

۱۱ 11 ناگاه فرشته خداوند به طرف راست مذبح بخور ایستاده، بر وی ظاهر گشت.

Apparuit autem illi Angelus Domini, stans a dextris altaris incensi.

۱۲ 12 چون زکریااو را دید، در حیرت افتاده، ترس بر او مستولی شد.

Et Zacharias turbatus est videns, et timor irruit super eum.

۱۳ 13 فرشته بدو گفت: «ای زکریا ترسان مباش، زیرا که دعای تو مستجاب گردیده است وزوجه ات الیصابات برای تو پسری خواهد زاییدو او را یحیی خواهی نامید.

Ait autem ad illum Angelus: Ne timeas Zacharia, quoniam exaudita est deprecatio tua: uxor tua Elisabeth pariet tibi filium, et vocabis nomen eius Ioannem:

۱۴ 14 و تو را خوشی وشادی رخ خواهد نمود و بسیاری از ولادت اومسرور خواهند شد.

et erit gaudium tibi, et exultatio, et multi in nativitate eius gaudebunt:

۱۵ 15 زیرا که در حضورخداوند بزرگ خواهد بود و شراب و مسکری نخواهد نوشید و از شکم مادر خود، پر ازروح‌القدس خواهد بود.

erit enim magnus coram Domino: vinum, et siceram non bibet, et Spiritu sancto replebitur adhuc ex utero matris suae:

۱۶ 16 و بسیاری ازبنی‌اسرائیل را، به سوی خداوند خدای ایشان خواهد برگردانید.

et multos filiorum Israel convertet ad Dominum Deum ipsorum:

۱۷ 17 و او به روح و قوت الیاس پیش روی وی خواهد خرامید، تا دلهای پدران رابه طرف پسران و نافرمانان را به حکمت عادلان بگرداند تا قومی مستعد برای خدا مهیا سازد.»

et ipse praecedet ante illum in spiritu, et virtute Eliae: ut convertat corda patrum in filios, et incredulos ad prudentiam iustorum, parare Domino plebem perfectam.

۱۸ 18 زکریا به فرشته گفت: «این را چگونه بدانم وحال آنکه من پیر هستم و زوجه‌ام دیرینه سال است؟»

Et dixit Zacharias ad Angelum: Unde hoc sciam? ego enim sum senex, et uxor mea processit in diebus suis.

۱۹ 19 فرشته در جواب وی گفت: «من جبرائیل هستم که در حضور خدا می‌ایستم وفرستاده شدم تا به تو سخن گویم و از این امور تورا مژده دهم.

Et respondens Angelus dixit ei: Ego sum Gabriel, qui asto ante Deum: et missus sum loqui ad te, et haec tibi evangelizare.

۲۰ 20 و الحال تا این امور واقع نگردد، گنگ شده یارای حرف زدن نخواهی داشت، زیراسخن های مرا که در وقت خود به وقوع خواهدپیوست، باور نکردی.»

Et ecce eris tacens, et non poteris loqui usque in diem, quo haec fiant, pro eo quod non credidisti verbis meis, quae implebuntur in tempore suo.

۲۱ 21 و جماعت منتظر زکریامی بودند و از طول توقف او در قدس متعجب شدند.

Et erat plebs expectans Zachariam: et mirabantur quod tardaret ipse in templo.

۲۲ 22 اما چون بیرون آمده نتوانست با ایشان حرف زند، پس فهمیدند که در قدس رویایی دیده است، پس به سوی ایشان اشاره می‌کرد و ساکت ماند.

Egressus autem non poterat loqui ad illos, et cognoverunt quod visionem vidisset in templo. Et ipse erat innuens illis, et permansit mutus.

۲۳ 23 و چون ایام خدمت او به اتمام رسید، به خانه خود رفت.

Et factum est, ut impleti sunt dies officii eius abiit in domum suam:

۲۴ 24 و بعد از آن روزها، زن او الیصابات حامله شده، مدت پنج ماه خود را پنهان نمود و گفت:

post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius, et occultabat se mensibus quinque, dicens:

۲۵ 25 «به اینطور خداوند به من عمل نمود درروزهایی که مرا منظور داشت، تا ننگ مرا از نظرمردم بردارد.»

Quia sic fecit mihi Dominus in diebus, quibus respexit auferre opprobrium meum inter homines.

۲۶ 26 و در ماه ششم جبرائیل فرشته از جانب خدا به بلدی از جلیل که ناصره نام داشت، فرستاده شد.

In mense autem sexto, missus est Angelus Gabriel a Deo in civitatem Galilaeae, cui nomen Nazareth,

۲۷ 27 نزد باکره‌ای نامزد مردی مسمی به یوسف از خاندان داود و نام آن باکره مریم بود.

ad Virginem desponsatam viro, cui nomen erat Ioseph, de domo David, et nomen virginis Maria.

۲۸ 28 پس فرشته نزد او داخل شده، گفت: «سلام برتو‌ای نعمت رسیده، خداوند با توست و تو درمیان زنان مبارک هستی.»

Et ingressus Angelus ad eam dixit: Ave gratia plena: Dominus tecum: Benedicta tu in mulieribus.

۲۹ 29 چون او را دید، ازسخن او مضطرب شده، متفکر شد که این چه نوع تحیت است.

Quae cum audisset, turbata est in sermone eius, et cogitabat qualis esset ista salutatio.

۳۰ 30 فرشته بدو گفت: «ای مریم ترسان مباش زیرا که نزد خدا نعمت یافته‌ای.

Et ait Angelus ei: Ne timeas Maria, invenisti enim gratiam apud Deum.

۳۱ 31 واینک حامله شده، پسری خواهی زایید و او راعیسی خواهی نامید.

ecce concipies in utero, et paries filium, et vocabis nomen eius IESUM.

۳۲ 32 او بزرگ خواهد بود و به پسر حضرت اعلی، مسمی شود، و خداوند خداتخت پدرش داود را بدو عطا خواهد فرمود.

hic erit magnus, et Filius Altissimi vocabitur, et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius:

۳۳ 33 واو بر خاندان یعقوب تا به ابد پادشاهی خواهد کردو سلطنت او را نهایت نخواهد بود.» (aiōn g165)

et regnabit in domo Iacob in aeternum, et regni eius non erit finis. (aiōn g165)

۳۴ 34 مریم به فرشته گفت: «این چگونه می‌شود وحال آنکه مردی را نشناخته‌ام؟»

Dixit autem Maria ad Angelum: Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco?

۳۵ 35 فرشته درجواب وی گفت: «روح‌القدس بر تو خواهد آمد وقوت حضرت اعلی بر تو سایه خواهد افکند، از آنجهت آن مولود مقدس، پسر خدا خوانده خواهد شد.

Et respondens Angelus dixit ei: Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi. Ideoque et quod nascetur ex te Sanctum, vocabitur Filius Dei.

۳۶ 36 و اینک الیصابات از خویشان تونیز در‌پیری به پسری حامله شده و این ماه ششم است، مر او را که نازاد می‌خواندند.

Et ecce Elisabeth cognata tua, et ipsa concepit filium in senectute sua: et hic mensis sextus est illi, quae vocatur sterilis:

۳۷ 37 زیرا نزدخدا هیچ امری محال نیست.»

quia non erit impossibile apud Deum omne verbum.

۳۸ 38 مریم گفت: «اینک کنیز خداوندم. مرا برحسب سخن تو واقع شود.» پس فرشته از نزد او رفت.

Dixit autem Maria: Ecce ancilla Domini, fiat mihi secundum verbum tuum. Et discessit ab illa Angelus.

۳۹ 39 در آن روزها، مریم برخاست و به بلدی ازکوهستان یهودیه بشتاب رفت.

Exurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione, in civitatem Iuda:

۴۰ 40 و به خانه زکریادرآمده، به الیصابات سلام کرد.

Et intravit in domum Zachariae, et salutavit Elisabeth.

۴۱ 41 و چون الیصابات سلام مریم را شنید، بچه در رحم او به حرکت آمد و الیصابات به روح‌القدس پر شده،

Et factum est, ut audivit salutationem Mariae Elisabeth, exultavit infans in utero eius: et repleta est Spiritu sancto Elisabeth:

۴۲ 42 به آواز بلند صدا زده گفت: «تو در میان زنان مبارک هستی و مبارک است ثمره رحم تو.

et exclamavit voce magna, et dixit: Benedicta tu inter mulieres, et benedictus fructus ventris tui.

۴۳ 43 و ازکجا این به من رسید که مادر خداوند من، به نزد من آید؟

Et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me?

۴۴ 44 زیرا اینک چون آواز سلام تو گوش زدمن شد، بچه از خوشی در رحم من به حرکت آمد.

Ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis, exultavit in gaudio infans in utero meo.

۴۵ 45 و خوشابحال او که ایمان آورد، زیرا که آنچه از جانب خداوند به وی گفته شد، به انجام خواهدرسید.»

et beata, quae credidisti, quoniam perficientur ea, quae dicta sunt tibi a Domino.

۴۶ 46 پس مریم گفت: «جان من خداوند راتمجید می‌کند،

Et ait Maria: Magnificat anima mea Dominum:

۴۷ 47 و روح من به رهاننده من خدابوجد آمد،

et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo.

۴۸ 48 زیرا بر‌حقارت کنیز خود نظرافکند. زیرا هان از کنون تمامی طبقات مراخوشحال خواهند خواند،

Quia respexit humilitatem ancillae suae: ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes.

۴۹ 49 زیرا آن قادر، به من کارهای عظیم کرده و نام او قدوس است،

Quia fecit mihi magna qui potens est: et sanctum nomen eius.

۵۰ 50 ورحمت او نسلا بعد نسل است. بر آنانی که از او می ترسند.

Et misericordia eius a progenie in progenies timentibus eum.

۵۱ 51 به بازوی خود، قدرت را ظاهرفرمود و متکبران را به خیال دل ایشان پراکنده ساخت.

Fecit potentiam in brachio suo: dispersit superbos mente cordis sui.

۵۲ 52 جباران را از تختها به زیر افکند. وفروتنان را سرافراز گردانید.

Deposuit potentes de sede, et exaltavit humiles.

۵۳ 53 گرسنگان را به چیزهای نیکو سیر فرمود و دولتمندان راتهیدست رد نمود.

Esurientes implevit bonis: et divites dimisit inanes.

۵۴ 54 بنده خود اسرائیل را یاری کرد، به یادگاری رحمانیت خویش،

Suscepit Israel puerum suum, recordatus misericordiae suae.

۵۵ 55 چنانکه به اجداد ما گفته بود، به ابراهیم و به ذریت او تاابدالاباد.» (aiōn g165)

Sicut locutus est ad patres nostros, Abraham, et semini eius in saecula. (aiōn g165)

۵۶ 56 و مریم قریب به سه ماه نزد وی ماند. پس به خانه خود مراجعت کرد.

Mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus: et reversa est in domum suam.

۵۷ 57 اما چون الیصابات را وقت وضع حمل رسید، پسری بزاد.

Elisabeth autem impletum est tempus pariendi, et peperit filium.

۵۸ 58 و همسایگان و خویشان اوچون شنیدند که خداوند رحمت عظیمی بر وی کرده، با او شادی کردند.

Et audierunt vicini, et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa, et congratulabantur ei.

۵۹ 59 و واقع شد در روزهشتم چون برای ختنه طفل آمدند، که نام پدرش زکریا را بر او می‌نهادند.

Et factum est in die octavo, venerunt circumcidere puerum, et vocabant eum nomine patris sui Zachariam.

۶۰ 60 اما مادرش ملتفت شده، گفت: «نی بلکه به یحیی نامیده می‌شود.»

Et respondens mater eius, dixit: Nequaquam, sed vocabitur Ioannes.

۶۱ 61 به وی گفتند: «از قبیله تو هیچ‌کس این اسم راندارد.»

Et dixerunt ad illam: Quia nemo est in cognatione tua, qui vocetur hoc nomine.

۶۲ 62 پس به پدرش اشاره کردند که «او را چه نام خواهی نهاد؟»

Innuebant autem patri eius, quem vellet vocari eum.

۶۳ 63 او تخته‌ای خواسته بنوشت که «نام او یحیی است» و همه متعجب شدند.

Et postulans pugillarem scripsit, dicens: Ioannes est nomen eius. Et mirati sunt universi.

۶۴ 64 در ساعت، دهان و زبان او باز گشته، به حمدخدا متکلم شد.

Apertum est autem illico os eius, et lingua eius, et loquebatur benedicens Deum.

۶۵ 65 پس بر تمامی همسایگان ایشان، خوف مستولی گشت و جمیع این وقایع در همه کوهستان یهودیه شهرت یافت.

Et factus est timor super omnes vicinos eorum: et super omnia montana Iudaeae divulgabantur omnia verba haec:

۶۶ 66 و هرکه شنید، در خاطر خود تفکر نموده، گفت: «این چه نوع طفل خواهد بود؟» و دست خداوند با وی می بود.

et posuerunt omnes, qui audierant in corde suo, dicentes: Quis, putas, puer iste erit? Etenim manus Domini erat cum illo.

۶۷ 67 و پدرش زکریا از روح‌القدس پر شده نبوت نموده، گفت:

Et Zacharias pater eius repletus est Spiritu sancto: et prophetavit, dicens:

۶۸ 68 «خداوند خدای اسرائیل متبارک باد، زیرا از قوم خود تفقد نموده، برای ایشان فدایی قرار داد.

Benedictus Dominus Deus Israel, quia visitavit, et fecit redemptionem plebis suae:

۶۹ 69 و شاخ نجاتی برای مابرافراشت، در خانه بنده خود داود.

Et erexit cornu salutis nobis: in domo David pueri sui.

۷۰ 70 چنانچه به زبان مقدسین گفت که از بدو عالم انبیای اومی بودند، (aiōn g165)

Sicut locutum est per os sanctorum, qui a saeculo sunt, prophetarum eius: (aiōn g165)

۷۱ 71 رهایی از دشمنان ما و از دست آنانی که از ما نفرت دارند،

Salutem ex inimicis nostris, et de manu omnium, qui oderunt nos:

۷۲ 72 تا رحمت را برپدران ما به‌جا آرد و عهد مقدس خود را تذکرفرماید.

Ad faciendam misericordiam cum patribus nostris: et memorari testamenti sui sancti.

۷۳ 73 سوگندی که برای پدر ما ابراهیم یادکرد،

Iusiurandum, quod iuravit ad Abraham patrem nostrum, daturum se nobis:

۷۴ 74 که ما را فیض عطا فرماید، تا از دست دشمنان خود رهایی یافته، او را بی‌خوف عبادت کنیم.

Ut sine timore, de manu inimicorum nostrorum liberati, serviamus illi.

۷۵ 75 در حضور او به قدوسیت و عدالت، درتمامی روزهای عمر خود.

In sanctitate, et iustitia coram ipso, omnibus diebus nostris.

۷۶ 76 و تو‌ای طفل نبی حضرت اعلی خوانده خواهی شد، زیرا پیش روی خداوند خواهی خرامید، تا طرق او را مهیاسازی،

Et tu puer, propheta Altissimi vocaberis: praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius:

۷۷ 77 تا قوم او را معرفت نجات دهی، درآمرزش گناهان ایشان.

Ad dandam scientiam salutis plebi eius: in remissionem peccatorum eorum:

۷۸ 78 به احشای رحمت خدای ما که به آن سپیده از عالم اعلی از ما تفقدنمود،

Per viscera misericordiae Dei nostri: in quibus visitavit nos, oriens ex alto:

۷۹ 79 تا ساکنان در ظلمت و ظل موت را نوردهد. و پایهای ما را به طریق سلامتی هدایت نماید.»

Illuminare his, qui in tenebris, et in umbra mortis sedent: ad dirigendos pedes nostros in viam pacis.

۸۰ 80 پس طفل نمو کرده، در روح قوی می‌گشت. و تا روز ظهور خود برای اسرائیل، دربیابان بسر می‌برد.

Puer autem crescebat, et confortabatur spiritu: et erat in desertis usque in diem ostensionis suae ad Israel.

The Annunciation