کارهای رسولان 15

۱ 1 و تنی چند از یهودیه آمده، برادران راتعلیم می‌دادند که «اگر برحسب آیین موسی مختون نشوید، ممکن نیست که نجات یابید.»

But certain persons came down from Judea, and began to teach the Lord’s followers that, unless they were circumcised, in accordance with the custom required by Moses, they could not be saved.

۲ 2 چون پولس و برنابا را منازعه و مباحثه بسیار با ایشان واقع شد، قرار بر این شد که پولس و برنابا و چند نفر دیگر از ایشان نزد رسولان وکشیشان در اورشلیم برای این مساله بروند.

This gave rise to a serious dispute, and much discussion, between Paul and Barnabas and these people, and it was therefore settled that Paul and Barnabas and others of their number should go up to Jerusalem, to consult the apostles and church elders about the matter under discussion.

۳ 3 پس کلیسا ایشان را مشایعت نموده از فینیقیه و سامره عبور کرده، ایمان آوردن امت‌ها را بیان کردند وهمه برادران را شادی عظیم دادند.

The church, therefore, sent them on their journey, and they made their way through Phoenicia and Samaria, telling the story of the conversion of the Gentiles, to the great joy of all the followers.

۴ 4 و چون وارد اورشلیم شدند، کلیسا ورسولان و کشیشان ایشان را پذیرفتند و آنها را ازآنچه خدا با ایشان کرده بود، خبر دادند.

On their arrival at Jerusalem, they were welcomed by the church, as well as by the apostles and the elders, and gave an account of all that God had helped them to do.

۵ 5 آنگاه بعضی از فرقه فریسیان که ایمان آورده بودند، برخاسته، گفتند: «اینها را باید ختنه نمایند و امر کنند که سنن موسی را نگاه دارند.»

Some of the Pharisees’ party, however, who had become believers in Christ, came forward and declared that they were bound to circumcise converts and to direct them to observe the Law of Moses.

۶ 6 پس رسولان و کشیشان جمع شدند تا در این امر مصلحت بینند.

The apostles and the church elders held a meeting to consider this question.

۷ 7 و چون مباحثه سخت شد، پطرس برخاسته، بدیشان گفت: «ای برادران عزیز، شما آگاهید که از ایام اول، خدا از میان شمااختیار کرد که امت‌ها از زبان من کلام بشارت رابشنوند و ایمان آورند.

After much discussion, Peter rose and said: ‘You, my friends, know well that long ago God singled me out – that through my lips the Gentiles should hear the message of the good news, and become believers in Christ.

۸ 8 و خدای عارف‌القلوب بر ایشان شهادت داد بدین که روح‌القدس رابدیشان داد، چنانکه به ما نیز.

Now God, who reads all hearts, declared his acceptance of the Gentiles, by giving them the Holy Spirit, just as he did to us.

۹ 9 و در میان ما وایشان هیچ فرق نگذاشت، بلکه محض ایمان دلهای ایشان را طاهر نمود.

He made no distinction between them and us, when he purified their hearts by their faith.

۱۰ 10 پس اکنون چراخدا را امتحان می‌کنید که یوغی بر گردن شاگردان می‌نهید که پدران ما و ما نیز طاقت تحمل آن رانداشتیم،

Why, then, do you now provoke God, by putting on the necks of these disciples a yoke which neither our ancestors nor we were able to bear?

۱۱ 11 بلکه اعتقاد داریم که محض فیض خداوند عیسی مسیح نجات خواهیم یافت، همچنان‌که ایشان نیز.»

No, it is through the loving kindness of the Lord Jesus that we, just as they do, believe that we have been saved.’

۱۲ 12 پس تمام جماعت ساکت شده، به برنابا وپولس گوش گرفتند چون آیات و معجزات رابیان می‌کردند که خدا در میان امت‌ها به وساطت ایشان ظاهر ساخته بود.

Every voice in the assembly was hushed, as they listened to Barnabas and Paul, while they gave an account of all the signs and wonders which God had shown among the Gentiles through them.

۱۳ 13 پس چون ایشان ساکت شدند، یعقوب رو آورده، گفت: «ای برادران عزیز، مرا گوش گیرید.

After they had finished speaking, James addressed the Council. ‘Friends,’ he began, ‘hear what I have to say.

۱۴ 14 شمعون بیان کرده است که چگونه خدا اول امت‌ها را تفقدنمود تا قومی از ایشان به نام خود بگیرد.

Simon has described the manner in which God first visited the Gentiles, in order to take from among them a people to bear his name.

۱۵ 15 وکلام انبیا در این مطابق است چنانکه مکتوب است

And that is in harmony with the words of the prophets, where they say –

۱۶ 16 که «بعد از این رجوع نموده، خیمه داود را که افتاده است باز بنا می‌کنم و خرابیهای آن را باز بنامی کنم و آن را برپا خواهم کرد،

“After this I will return; and I will rebuild the house of David which has fallen – its ruins I will rebuild, and will set it up once more;

۱۷ 17 تا بقیه مردم طالب خداوند شوند و جمیع امت هایی که بر آنهانام من نهاده شده است.»

that so the rest of mankind may earnestly seek the Lord – even all the Gentiles on whom my name has been bestowed,

۱۸ 18 این را می‌گوید خداوندی که این چیزها را از بدو عالم معلوم کرده است. (aiōn g165)

says the Lord, as he does these things, known from long ago.” (aiōn g165)

۱۹ 19 پس رای من این است: کسانی را که ازامت‌ها به سوی خدا بازگشت می‌کنند زحمت نرسانیم،

In my judgment, therefore, we should not add to the difficulties of those Gentiles who are turning to God,

۲۰ 20 مگر اینکه ایشان را حکم کنیم که ازنجاسات بتها و زنا و حیوانات خفه شده و خون بپرهیزند.

but we should write to them to abstain from food that has been polluted by being sacrificed to idols, from impurity, from eating the flesh of strangled animals, and from blood.

۲۱ 21 زیرا که موسی از طبقات سلف در هرشهر اشخاصی دارد که بدو موعظه می‌کنند، چنانکه در هر سبت در کنایس او را تلاوت می‌کنند.»

For in every town, for generations past, there have been those who preach Moses, read as he is in the synagogues every Sabbath.’

۲۲ 22 آنگاه رسولان و کشیشان با تمامی کلیسابدین رضا دادند که چند نفر از میان خود انتخاب نموده، همراه پولس و برنابا به انطاکیه بفرستند، یعنی یهودای ملقب به برسابا و سیلاس که ازپیشوایان برادران بودند.

It was then decided by the apostles and the elders, with the assent of the whole church, to choose some of their number, and send them to Antioch with Paul and Barnabas. Those chosen were Judas (called Barsabas) and Silas, who were leaders among the community.

۲۳ 23 و بدست ایشان نوشتند که «رسولان و کشیشان و برادران، به برادران از امت‌ها که در انطاکیه و سوریه و قیلیقیه می‌باشند، سلام می‌رسانند.

They were bearers of the following letter – “The apostles, and the followers who are the church elders, send their greetings to the followers of the Lord of Gentile birth in Antioch, Syria, and Cilicia.

۲۴ 24 چون شنیده شدکه بعضی از میان ما بیرون رفته، شما را به سخنان خود مشوش ساخته، دلهای شما رامنقلب می‌نمایند و می‌گویند که می‌باید مختون شده، شریعت را نگاه بدارید و ما به ایشان هیچ امر نکردیم.

As we had heard that some of our number had upset you by their assertions, and unsettled your minds – without instructions from us –

۲۵ 25 لهذا ما به یک دل مصلحت دیدیم که چند نفر را اختیار نموده، همراه عزیزان خود برنابا و پولس به نزد شمابفرستیم،

We met and decided to choose certain men and send them to you with our dear friends Barnabas and Paul,

۲۶ 26 اشخاصی که جانهای خود را در راه نام خداوند ما عیسی مسیح تسلیم کرده‌اند.

who have risked their lives for the name of our Lord, Jesus Christ.

۲۷ 27 پس یهودا و سیلاس را فرستادیم و ایشان شمارا از این امور زبانی خواهند آگاهانید.

We are accordingly sending Judas and Silas, and they will tell you by word of mouth what we are now writing.

۲۸ 28 زیراکه روح‌القدس و ما صواب دیدیم که باری بر شماننهیم جز این ضروریات

We have, therefore, decided, under the guidance of the Holy Spirit, to lay no further burden on you beyond these necessary conditions –

۲۹ 29 که از قربانی های بتها و خون و حیوانات خفه شده و زنا بپرهیزید که هرگاه از این امور خود را محفوظ دارید به نیکویی خواهید پرداخت والسلام.»

That you abstain from food offered to idols, from blood, from eating the flesh of strangled animals, and from impurity. If you guard yourselves against such things, it will be well with you. Farewell.”

۳۰ 30 پس ایشان مرخص شده، به انطاکیه آمدندو جماعت را فراهم آورده، نامه را رسانیدند.

So the bearers of this letter were sent on their way, and went down to Antioch. There they called a meeting of all the followers,

۳۱ 31 چون مطالعه کردند، از این تسلی شادخاطرگشتند.

and delivered the letter, the reading of which caused great rejoicing by its encouraging contents.

۳۲ 32 و یهودا و سیلاس چونکه ایشان هم نبی بودند، برادران را به سخنان بسیار، نصیحت وتقویت نمودند.

Judas and Silas, who were themselves prophets, further encouraged the them by many an address, and strengthened their faith.

۳۳ 33 پس چون مدتی در آنجا بسربردند به سلامتی از برادران رخصت گرفته، به سوی فرستندگان خود توجه نمودند.

After some stay, they were dismissed with kind farewells from the followers, and returned to those who had sent them.

۳۴ 34 اماپولس و برنابا در انطاکیه توقف نموده،

۳۵ 35 بابسیاری دیگر تعلیم و بشارت به کلام خدامی دادند.

Paul and Barnabas, however, remained in Antioch, where they taught and, with the help of many others, told the good news of the Lord’s message.

۳۶ 36 و بعد از ایام چند پولس به برنابا گفت: «برگردیم و برادران را در هر شهری که در آنها به کلام خداوند اعلام نمودیم، دیدن کنیم که چگونه می‌باشند.»

Some time after this, Paul said to Barnabas, ‘Let us go back and visit the Lord’s followers in every town in which we have told the Lord’s message, and see how they are prospering.’

۳۷ 37 اما برنابا چنان مصلحت دید که یوحنای ملقب به مرقس را همراه نیز بردارد.

Barnabas wished to take with them John, whose other name was Mark;

۳۸ 38 لیکن پولس چنین صلاح دانست که شخصی راکه از پمفلیه از ایشان جدا شده بود و با ایشان درکار همراهی نکرده بود، با خود نبرد.

but Paul felt that they ought not to take with them the man who had deserted them in Pamphylia, and had not gone on with them to their work.

۳۹ 39 پس نزاعی سخت شد بحدی که از یکدیگر جدا شده، برنابا مرقس را برداشته، به قپرس از راه دریا رفت.

This caused such unpleasant feeling between them that they parted ways, Barnabas taking Mark and sailing for Cyprus,

۴۰ 40 اما پولس سیلاس را اختیار کرد و از برادران به فیض خداوند سپرده شده، رو به سفر نهاد.

while Paul chose Silas for his companion and, after he had been committed by the followers to the gracious care of the Lord,

۴۱ 41 و ازسوریه و قیلیقیه عبور کرده، کلیساها را استوارمی نمود.

started on his journey and went through Syria and Cilicia, strengthening the churches in the faith.