< ਯੂਹੰਨਾ 18 >

1 ਜਦੋਂ ਯਿਸੂ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਹਟਿਆ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਚੇਲਿਆਂ ਨਾਲ ਉਹ ਕਿਦਰੋਨ ਦਰਿਆ ਦੇ ਪਾਰ ਚਲੇ ਗਏ। ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਜੈਤੂਨ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦਾ ਬਾਗ਼ ਸੀ, ਯਿਸੂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਚੇਲੇ ਉੱਥੇ ਚਲੇ ਗਏ।
ଜିସୁ ଇ ପାର୍ତାନା ୱିଜ଼ୁ କାତା ଇଞ୍ଜି ଜାର୍‌ ଚେଲାର୍‌ ଲାହାଙ୍ଗ୍‌ କିଦ୍ରଣ ନାଗୁଡ଼୍‌ କନାନି ଆଣ୍ଟିପାଡ଼୍‌କାତ ହସି ହାଚାର୍‌ । ହେବେ ରଞ୍ଜାଙ୍ଗ୍‌ ବାଡ଼୍‌ ମାଚାତ୍‌, ଆରେ ହୱାନ୍‌ ଆରେ ତା ଚେଲାହିର୍‌ ହେବେ ହଟାର୍‌ ।
2 ਅਤੇ ਯਹੂਦਾ ਇਸ ਥਾਂ ਤੋਂ ਵਾਕਫ਼ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਯਿਸੂ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਚੇਲਿਆਂ ਨਾਲ ਉਸ ਥਾਂ ਤੇ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਯਹੂਦਾ ਹੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਯਿਸੂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਵੈਰੀਆਂ ਹੱਥੀਂ ਫ਼ੜਵਾਉਣਾ ਸੀ।
ଇମ୍‌ଣି ଜିହୁଦା ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ସତ୍ରୁ କେଇଦ ହେଲାୟ୍‌ କିତାନ୍‌, ହେୱାନ୍‌ପା ହେ ବାହା ପୁଞ୍ଜି ମାଚାନ୍‌, ଇନାକିଦେଂକି ଜିସୁ ବେସିହଟ୍‌ ଜାର୍‌ ଚେଲାହିର୍‌ ଲାହାଙ୍ଗ୍‌ ହେ ବାହାତ ହାଲ୍‌ବିସ୍‌ ମାଚାର୍‌ ।
3 ਫ਼ਿਰ ਯਹੂਦਾ ਉੱਥੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਜੱਥਾ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ, ਇਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮੁੱਖ ਜਾਜਕਾਂ ਅਤੇ ਫ਼ਰੀਸੀਆਂ ਕੋਲੋਂ ਕੁਝ ਪਿਆਦੇ ਵੀ ਲੈ ਆਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਦੀਵੇ, ਮਸ਼ਾਲਾਂ ਅਤੇ ਹਥਿਆਰ ਸਨ।
ଲାଗିଂ, ଜିହୁଦା ମେଲ୍ୟାର୍‌ ଆରେ ମୁଡ଼୍‌ ମାପ୍ରୁହେବା କିନାକାର୍‌ ଆରି ପାରୁସିର୍‌ତାଂ ପାୟାତାକାର୍‍ ମନ୍ଦିର୍‌ କାନାକାର୍‌ ବଇଟା, ଜୁଜ୍‌ରା ଆରି ଆତିୟାର୍‌ ଆସ୍ତି ହେବେ ୱାତାନ୍‌ ।
4 ਯਿਸੂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨਾਲ ਕੀ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਯਿਸੂ ਬਾਹਰ ਆਇਆ ਅਤੇ ਆਖਿਆ, “ਤੁਸੀਂ ਕਿਸਨੂੰ ਲੱਭ ਰਹੇ ਹੋ?”
ହେବେତାଂ ଜିସୁ, ହେ କାଜିଂ ଇନା ଇନାକା ଗିଟା ଆଦେଂ ହାନାତା, ହେ ୱିଜ଼ୁ ପୁଞ୍ଜି ଆଗେ ୱାଜ଼ି ହେୱାରିଂ ୱେନ୍‌ବାତାନ୍‌, “ଏପେଙ୍ଗ୍‌ ଇନେରିଂ ଡେକ୍‌ନାଦେରା?”
5 ਉਨਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, “ਨਾਸਰਤ ਦੇ ਯਿਸੂ ਨੂੰ।” ਯਿਸੂ ਨੇ ਆਖਿਆ, “ਮੈਂ ਹੀ ਯਿਸੂ ਹਾਂ।” ਯਹੂਦਾ ਜਿਸ ਨੇ ਯਿਸੂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਵੈਰੀਆਂ ਹੱਥੀਂ ਫ਼ੜਵਾਇਆ ਸੀ, ਉਹ ਵੀ ਉਸ ਨਾਲ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ।
ହେୱାର୍‌ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ଉତର୍‌ ହିତାର୍‌, “ନାଜରିତିୟ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ।” ହେୱାନ୍‌ ହେୱାରିଂ ଇଚାନ୍‌, “ଆନ୍‌ ହେୱାନ୍‌ ।” ଇମ୍‌ଣି ଜିହୁଦା ତାଙ୍ଗ୍‌ ସାତ୍ରୁ କେଇଦ ସର୍‌ପି କିତାନ୍‌, ହେୱାନ୍‌ପା ହେୱାର୍‌ ଲାହାଙ୍ଗ୍‌ ନିଲ୍‌ଚି ମାଚାନ୍‌ ।
6 ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਖਿਆ, “ਮੈਂ ਯਿਸੂ ਹਾਂ” ਉਹ ਆਦਮੀ ਪਿੱਛੇ ਹਟੇ ਤੇ ਹੇਠਾਂ ਡਿੱਗ ਪਏ।
ଜିସୁ ଏଚେକାଡ଼୍‌ଦ ହେୱାରିଂ ୱେଚ୍‌ଚାନ୍‌, “ଆନ୍‌ ହେୱାନ୍‌,” ହେ ପାଦ୍‌ନା ହେୱାର୍‌ ପାଚ୍‌ ଗୁଚା ଆଜ଼ି ମେଦ୍‌ନିତ ଗୁର୍‌ତାର୍‌ ।
7 ਯਿਸੂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੇਰ ਪੁੱਛਿਆ, “ਤੁਸੀਂ ਕਿਸ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ?” ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਖਿਆ, “ਨਾਸਰਤ ਦੇ ਯਿਸੂ ਦੀ।”
ହେବେଣ୍ଡାଂ ହେୱାନ୍‌ ହେୱାରିଂ ଆରେ ରଗ ୱେନ୍‌ବାତାନ୍‌, “ଏପେଙ୍ଗ୍‌ ଇନେରିଂ ଡେକ୍‌ନାଦେରା?” ହେୱାର୍‌ ଇଚାର୍‌, “ନାଜରିତିୟ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ।”
8 ਯਿਸੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਖਿਆ ਤਾਂ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਹੀ ਯਿਸੂ ਹਾਂ, ਇਸ ਲਈ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਭਾਲ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਦਿਉ।”
ଜିସୁ ଉତର୍‌ ହିତାନ୍‌, “ଆନ୍‌ ଜେ ହେୱାନ୍‌, ଇୱାନ୍ତ ଆନ୍‌ ମିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ୱେଚ୍‌ଚାତାଂ । ଲାଗିଂ ଏପେଙ୍ଗ୍‌ ଜଦି ନାଙ୍ଗ୍‌ ଡେକ୍ତାନାଦେରା, ତା ଆତିସ୍‌ ଇୱାରିଂ ହାଞ୍ଜେଙ୍ଗ୍‌ ପିସ୍ତି ହିୟାଟ୍‌ ।”
9 ਇਹ ਯਿਸੂ ਦੇ ਵਾਕ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਕਰਨ ਲਈ ਹੋਇਆ, “ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਗੁਆਇਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।”
ଜିସୁ ଇଦାଂ ଇଚାନ୍‌, ଇନେସ୍‌ ତା ଲେକାଆତି ବଚନ୍‌ ପୁରା ଆନାତ୍‌, “ଏନ୍‌ନାଙ୍ଗ୍‌ ଇନେରିଂ ହିତ୍‌ତାୟ୍‌ନା, ହେୱାର୍‌ ବିତ୍ରେ ଆନ୍‌ ରକାନିଂ ପା ଆରାୟ୍‌ କିୱାତାଂନା ।”
10 ੧੦ ਫ਼ਿਰ ਸ਼ਮਊਨ ਪਤਰਸ ਕੋਲ ਜਿਹੜੀ ਤਲਵਾਰ ਸੀ ਉਸ ਨੇ ਬਾਹਰ ਕੱਢੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਾਜਕ ਦੇ ਨੌਕਰ ਤੇ ਚਲਾਈ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਸੱਜਾ ਕੰਨ ਵੱਢ ਦਿੱਤਾ। (ਉਸ ਨੌਕਰ ਦਾ ਨਾਮ ਮਲਖੁਸ ਸੀ)
ସିମନ୍‌ ପିତର୍‌ ଲାଗାଂ କାଣ୍ଡା ମାଚିଲେ ହେୱାନ୍‌ ହେଦାଂ ହପ୍‌ଚି ମୁଡ଼୍‌ ମାପ୍ରୁହେବାକିନାକାନ୍‌ ଆଡ଼ିଏନିଂ ଡତାନ୍‌ ଆରି ତା ତିନି କିତୁଲ୍‌ ନାଟ୍‌ଚି ତୁହିତାନ୍‌; ହେ ଆଡ଼ିଏନ୍ତି ତର୍‌ ମାଲ୍‌କ ।
11 ੧੧ ਫਿਰ ਯਿਸੂ ਨੇ ਪਤਰਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਆਪਣੀ ਤਲਵਾਰ ਮਿਆਨ ਵਿੱਚ ਪਾ। ਕੀ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਪਿਆਲਾ, ਜਿਹੜਾ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਪੀਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ?”
ହେବେଣ୍ଡାଂ ଜିସୁ ପିତର୍‌ତିଂ ଇଚାନ୍‌, “କାଣ୍ଡା ଇଟ୍‌ନିତାକେ ଇଟା; ଆବା ନାଙ୍ଗ୍‌ ଇମ୍‌ଣି ବାହା ହିତ୍‌ନ୍ନା, ଆନ୍‌ ଇନାକା ହେବେ ଗସ୍‍ତେଙ୍ଗ୍‌ ଆଡୁଙ୍ଗ୍‌?”
12 ੧੨ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੈਨਾਂ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਦੇ ਪਿਆਦਿਆਂ ਨੇ ਯਿਸੂ ਨੂੰ ਫ਼ੜਕੇ ਬੰਨ੍ਹ ਲਿਆ।
ଇଦାଂ ପାଚେ ରମିୟ ନେତାର୍‌ନି ମେଲ୍ୟାର୍‌, ମୁଡ଼୍‌ମେଲ୍ୟା, ଆରେ ଜିହୁଦିର୍‌ ମେଲ୍ୟାର୍‌ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ଆସ୍ତି ଗାଚ୍‌ଚାର୍‌ ।
13 ੧੩ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਨਾਸ ਕੋਲ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ। ਅੰਨਾਸ ਕਯਾਫ਼ਾ ਦਾ ਸਹੁਰਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਸਾਲ ਦਾ ਕਯਾਫ਼ਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਾਜਕ ਸੀ।
ଆରେ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଗାଚ୍‌ଚି ପର୍ତୁମ୍‌ ହାନାନ ତାକେ ଅତାର୍‌, କୟାପା ପତ୍‍ଲେହି ମାଚାନ୍‌ ଇନାକିଦେଂକି ହେୱାନ୍‌ ହେ ବାର୍ହୁନି ମୁଡ଼୍‌ ମାପ୍ରୁହେବା କିନାକାର୍‌ ମାଚାନ୍‌ ।
14 ੧੪ ਓਹ ਕਯਾਫ਼ਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਮਰਨਾ ਚੰਗਾ ਹੈ।
ମାନାୟାର୍‌ ବିତ୍ରେ ରକାନ୍‌ ହାନାକା ହାର୍‌ ଇଞ୍ଜି ଜିହୁଦିରିଂ ଜେ ୱେଚ୍‌ଚି ମାଚାନ୍‌, ଇୱାନ୍‌ ହେ କୟାପା ।
15 ੧੫ ਸ਼ਮਊਨ ਪਤਰਸ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਚੇਲਾ ਯਿਸੂ ਦੇ ਮਗਰ ਹੋ ਤੁਰਿਆ। ਉਹ ਚੇਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਾਜਕ ਦਾ ਵਾਕਫ਼ ਸੀ ਅਤੇ ਯਿਸੂ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਾਜਕ ਦੇ ਘਰ ਵਿਹੜੇ ਤੱਕ ਗਿਆ।
ସିମନ୍‌ ପିତର୍‌ ଆରି ଆରେ ରକାନ୍‌ ଚେଲାହି ଜିସୁ ପାଚେ ପାଚେ ହାଲ୍‌ଜି ମାଚାର୍‌ । ହେ ଚେଲା ମୁଡ଼୍‌ ମାପ୍ରୁହେବାକିନାକାନିଂ ଚିନା ଜାଣା ମାଚାନ୍‌ ଆରି ଜିସୁତି ହୁକେ ମୁଡ଼୍‌ ମାପ୍ରୁହେବାକିନାକାନ୍‌ ହାକ୍‌ଡ଼ିତ ହଟାର୍‌;
16 ੧੬ ਪਰ ਪਤਰਸ ਬਾਹਰ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਕੋਲ ਠਹਿਰ ਗਿਆ, ਦੂਜਾ ਚੇਲਾ, ਜਿਹੜਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਾਜਕ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਸੀ, ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਕੋਲ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨੌਕਰਾਨੀ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਦੁਆਰਪਾਲ ਸੀ। ਤਦ ਉਹ ਪਤਰਸ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਲਿਆਇਆ।
ମାତର୍‌ ପିତର୍‌ ବାର୍ତ ଦୁୱେର୍‌ତ ଲାଗେ ନିଲ୍‌ଚି ମାଚାନ୍‌ । ଲାଗିଂ, ହେ ଇମ୍‌ଣି ବିନ୍‌ ଚେଲା ମୁଡ଼୍‌ ମାପ୍ରୁହେବାକିନାକାନ୍‌ ମେହାଣ୍‍ ମାଚାନ୍‌, ହେୱାନ୍‌ ବାର୍ତ ହାଲ୍‌ଜି ଦୁୱେର୍‌ କାନାକାନିଂ ୱେଚ୍‌ଚି ପିତର୍‌ତିଂ ବିତ୍ରେ ତାହିୱାତାନ୍‌ ।
17 ੧੭ ਉਸ ਨੌਕਰਾਨੀ ਨੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੇ ਪਤਰਸ ਨੂੰ ਆਖਿਆ, “ਕੀ ਤੂੰ ਉਸ ਯਿਸੂ ਦੇ ਚੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈਂ?” ਪਤਰਸ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, “ਨਹੀਂ, ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਹਾਂ।”
ହେବେ ହେ ଦୁୱେର୍‌ତ କାନାକାଦେଲ୍‍ ଆଡ଼ିଏଣି ପିତର୍‌ତିଂ ଇଚାତ୍‌, “ଏନ୍‌ ପା ଇନାକା ଇ ମାନାୟ୍‌ତିଂ ଚେଲାର୍‌ ବିତ୍ରେ ରକାୟ୍‌ ଆକାୟ୍‌?” ପିତର୍‌ ଇଚାନ୍‌, “ଆନ୍‌ ଆକାୟ୍‌ ।”
18 ੧੮ ਇਹ ਸਰਦੀ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸੀ, ਨੌਕਰਾਂ ਅਤੇ ਪਹਿਰੇਦਾਰਾਂ ਨੇ ਬਾਹਰ ਅੱਗ ਬਾਲੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਅੱਗ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਅੱਗ ਸੇਕ ਰਹੇ ਸਨ। ਪਤਰਸ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਅੱਗ ਸੇਕ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ପିନି କାଜିଂ ଆଡ଼ିୟା ଆରି କାନାକାର୍‌ ନାଣିଆହି କିଜ଼ି ହେବେ ନିଲ୍‌ଚି କାଇଜି ମାଚାର୍‌; ପିତର୍‌ ପା ହେୱାର୍‌ ଲାହାଙ୍ଗ୍‌ ନିଲ୍‌ଚି ନାଣି କାଇଜି ମାଚାନ୍‌ ।
19 ੧੯ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਾਜਕ ਨੇ ਯਿਸੂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਚੇਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ।
ମୁଡ଼୍‌ ମାପ୍ରୁହେବାକିନାକାନ୍‌ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ତା ଚେଲାହିର୍‌ ବିସ୍ରେ ଆରି ହେ ହିକ୍ୟା ବିସ୍ରେ ୱେନ୍‌ବାତାର୍‌ ।
20 ੨੦ ਯਿਸੂ ਨੇ ਆਖਿਆ, “ਮੈਂ ਸਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਬੋਲਿਆ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਘਰ ਅਤੇ ਹੈਕਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਸਾਰੇ ਯਹੂਦੀ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਤੌਰ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ।
ଜିସୁ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଉତର୍‌ ହିତାନ୍‌, “ଆନ୍‌ ପୁର୍ତି ତାକେ ହପ୍‌ଚି କାତା ଇଚାଙ୍ଗ୍‌ନା; ଇମେତାକେ ୱିଜ଼ାର୍ ଜିହୁଦିର୍‌ ରୁଣ୍ଡା ଆନାର୍‌, ଇ ଲାକେ କୁଟୁମ୍‌ ଇଞ୍ଜ ଆରି ମନ୍ଦିର୍‌ତ ଆନ୍‌ ନିତ୍ରେ ହିକ୍ୟା ହିନାଙ୍ଗା; ଆନ୍‌ ଲୁକାମ୍‍ରେ ଇନାକା ହିୱାତାଂନ୍ନା
21 ੨੧ ਤਾਂ ਫਿਰ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਸਵਾਲ ਕਿਉਂ ਕਰਦਾ ਹੈਂ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੇਰੀਆਂ ਸਿਖਿਆਵਾਂ ਸੁਣੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੈਂ ਕੀ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।”
ନାଙ୍ଗ୍‌ ଇନେକିଦେଂ ୱେନ୍‌ବା ଆଦ୍‌ନାଦେରା? ଆନ୍‌ ହେୱାରିଂ ଇନାକା ଇଚାଙ୍ଗ୍‌ନା, ଇନେର୍‌ ୱେଚାର୍‍ନା, ହେୱାରିଂ ୱେନ୍‌ବାଟ୍; ହୁଡ଼ାଟ୍‌, ଆନ୍‌ ଇନା ଇନାକା ଇଚାଙ୍ଗ୍‌ନା ହେୱାର୍‌ ହେୱିଜ଼ୁ ପୁନାର୍‌ ।”
22 ੨੨ ਜਦੋਂ ਯਿਸੂ ਨੇ ਇਹ ਆਖਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਕੋਲ ਖੜ੍ਹੇ ਪਹਿਰੇਦਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਤੇ ਆਖਿਆ, “ਤੈਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਾਜਕ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਬੋਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।”
ଜିସୁ ଇଦାଂ ଇଚିଲେ ମେଲ୍ୟାର୍‌ ବିତ୍ରେ ରକାନ୍‌ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ଚାପ୍‌ଡ଼ା ଇଡ଼୍‌ଜି ଇଚାନ୍‌, “ଏନ୍‌ ମୁଡ଼୍‌ ମାପ୍ରୁହେବାକିନାକାନିଂ ଏନେଙ୍ଗ୍‌ ଉତର୍‌ ହିନାୟା?”
23 ੨੩ ਯਿਸੂ ਨੇ ਆਖਿਆ, “ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਗਲਤ ਕਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਦੱਸ ਮੈਂ ਕੀ ਗਲਤ ਬੋਲਿਆ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਮੈਂ ਸਹੀ ਬੋਲਿਆ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਕਿਉਂ ਮਾਰਦਾ ਹੈ?”
ଜିସୁ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଉତର୍‌ ହିତାନ୍‌, “ଜଦି ଆନ୍‌ ବାନ୍ୟା ଇଚାଂ, ତା ଆତିସ୍‌ ୱିଜ଼ାରିଂ ମୁମ୍‌ଦ ବାନ୍ୟା ପାର୍ମାଣ୍‍ ହିୟା; ମାତର୍‌ ଜଦି ହାର୍‌ ଇନ୍‌ଚାଙ୍ଗ୍‌, ତା ଆତିସ୍‌ ଇନେକିଦେଂ ନାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ମାଡ଼୍‌ଜି କିଦ୍‌ନାୟା?”
24 ੨੪ ਤਾਂ ਫਿਰ ਅੰਨਾਸ ਨੇ ਯਿਸੂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਾਜਕ ਕਯਾਫ਼ਾ ਕੋਲ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ।
ହେବେ ହାନାନ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ଗାଚ୍ୟା ଆତାକାନିଂ ମୁଡ଼୍‌ ମାପ୍ରୁହେବାକିନାକାର୍ କୟାପା ଲାଗେ ପକ୍‌ତାନ୍‌ ।
25 ੨੫ ਸ਼ਮਊਨ ਪਤਰਸ ਅੱਗ ਕੋਲ ਖੜ੍ਹਾ ਅੱਗ ਸੇਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਆਦਮੀਆਂ ਨੇ ਪਤਰਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਕੀ ਤੂੰ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਚੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈਂ?” ਪਰ ਪਤਰਸ ਨੇ ਹਾਮੀ ਨਾ ਭਰੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਨਹੀਂ, ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਹਾਂ।”
ୱିସ୍ତି ବିତ୍ରେ ସିମନ୍‌ ପିତର୍‌ ନିଲ୍‌ଚି ନାଣି କାଇଜି ମାଚାନ୍‌ । ହେବେଣ୍ଡାଂ ହେୱାର୍‌ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ୱେନ୍‌ବାତାର୍, “ଏନ୍‌ ପା ଇନାକା ହେ ଚେଲାର୍‌ ବିତ୍ରେ ରୱାୟ୍‍ ଆକାୟ୍‌?” ମାତର୍‌ ପାର୍ତି କିୱାଦାଂ ଇଚାନ୍‌, “ଆକାୟ୍‌ ଆନ୍‌ ଆକାୟ୍‌ ।”
26 ੨੬ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਾਜਕ ਦੇ ਨੌਕਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਉੱਥੇ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਆਦਮੀ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸੰਬੰਧੀ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਪਤਰਸ ਨੇ ਕੰਨ ਵੱਢ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੌਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਕੀ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਉਸ ਆਦਮੀ (ਯਿਸੂ) ਨਾਲ ਬਾਗ਼ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਸੀ।”
ମୁଡ଼୍‌ ମାପ୍ରୁହେବା କିନାକାନ୍‌ ଆଡ଼ିୟାର୍‌ ବିତ୍ରେ ରୱାନ୍‌, ଇଚିସ୍‌ ପିତର୍‌ ଇନେର୍‌ତି କିତୁଲ୍‌ ରାସ୍‌ଦି ମାଚାନ୍‌, ତା ହାଙ୍ଗ୍‌ଦାକାନ୍ ରକାନ୍‌ ଇଚାନ୍‌, “ଆନ୍‌ ଇନାକା ନିଙ୍ଗ୍‌ ତା ଲାହାଙ୍ଗ୍‌ ବାଡ଼୍‌ଦ ହୁଡ଼୍‌ଜି ମାଞ୍ଜ୍‌ୱାତାଂ?”
27 ੨੭ ਪਰ ਫ਼ਿਰ ਪਤਰਸ ਨੇ ਆਖਿਆ, “ਨਹੀਂ, ਮੈਂ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸੀ!” ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਕੁੱਕੜ ਨੇ ਬਾਂਗ ਦਿੱਤੀ।
ହେବେଣ୍ଡାଂ ପିତର୍‌ ଆରେ ରଗ ପାର୍ତି କିୱାତାନ୍‌; ଆରେ ହେ ଦାପ୍ରେ କୁଜ଼ୁ କ୍ଡେତାତ୍‌ ।
28 ੨੮ ਤਦ ਯਹੂਦੀ ਯਿਸੂ ਨੂੰ ਕਯਾਫ਼ਾ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ਚੋਂ ਰਾਜਪਾਲ ਦੇ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ। ਅਜੇ ਬਹੁਤ ਸਵੇਰਾ ਸੀ ਪਰ ਯਹੂਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਗਏ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਸ਼ੁੱਧ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਪਸਾਹ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਭੋਜਨ ਖਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ।
ପାଚେ ହେୱାର୍‌ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ କୟାପାଙ୍ଗ୍‌ ଲାଗାଂ ବାଙ୍ଗ୍‌ଲାତ ଅତାର୍‌ ନାଡ଼ିସ୍‌ ଆଜ଼ି ମାଚାତ୍‌; ଆରେ, ହେୱାର୍‌ ଇନେସ୍‌ ବିଟାଡ଼୍‌ ଆୱାଦାଂ ନିସ୍ତାର୍‌ ପାର୍ବୁନି ବଜି ମାନିକିଦେଂ ଆଡ୍‌ନାର୍‌, ଇଦାଂ କାଜିଂ ନିଜେ ବାଙ୍ଗ୍‌ଲା ବିତ୍ରେ ହଣ୍‌ୱାତାର୍‌ ।
29 ੨੯ ਇਸ ਲਈ ਪਿਲਾਤੁਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਬਾਹਰ ਆਇਆ ਅਤੇ ਪੁੱਛਿਆ, “ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਮਨੁੱਖ ਉੱਤੇ ਕੀ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹੋ?”
ଲାଗିଂ, ପିଲାତ ହେୱାର୍‌ତାଂ ହସି ୱାଜ଼ି ୱେନ୍‌ବାତାନ୍‌, “ଇ ମାନାୟ୍‌ ବିରୁଦ୍‌ତ ଏପେଙ୍ଗ୍‌ ଇମ୍‌ଣି କାତା ତାହିୱାନାଦେରା?”
30 ੩੦ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, “ਇਹ ਇੱਕ ਬੁਰਾ ਆਦਮੀ ਹੈ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਹਾਂ।”
ହେୱାର୍‌ ତାଙ୍ଗ୍‌ ଉତର୍‌ ହିତାର୍‌, “ଇ ମାନାୟ୍‌ ଜଦି ପାପ୍ୟା ଆୱାଦାଂ ମାଚିସ୍‌, ତା ଆତିସ୍‌ ଆପେଂ ତାଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ନି କେଇଦ ହେଲାୟ୍‌ କିଦ୍‌ୱାତାପ୍‌ମା ।”
31 ੩੧ ਪਿਲਾਤੁਸ ਨੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਆਖਿਆ, “ਤੁਸੀਂ ਯਹੂਦੀ ਆਪ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈ ਜਾਵੋ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਬਿਵਸਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਦਾ ਨਿਆਂ ਕਰੋ।” ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, “ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ।”
ହେବେଣ୍ଡାଂ ପିଲାତ ହେୱାରିଂ ଇଚାନ୍‌, “ଏପେଙ୍ଗ୍‌ ଇୱାନିଂ ଅଜ଼ି ହାଲ୍‌ଜି ମି ବିଦି ଲାହାଙ୍ଗ୍‌ ଇୱାନ୍ତି ବିଚାର୍‌ କିୟାଟ୍‌ ।” ଜିହୁଦିର୍‌ ହେୱାନିଂ ଇଚାର୍‌, “ଇନେରିଂ ପାରାଣ୍‌ ଡାଣ୍ଡ୍‌ ହିଦେଂ ମା ଆଦିକାର୍‌ ହିଲୁତ୍‌ ।”
32 ੩੨ ਜਿਵੇਂ ਯਿਸੂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਕਿ ਉਹ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਰੇਗਾ, ਉਸੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਲਈ ਉਹ ਵਾਪਰਿਆ।
ଜିସୁ ଇମ୍‌ଣି ବାନି ହାକି କିଦେଙ୍ଗ୍‌ ହାନାନା, ହେବେତାଂ ୱେଚ୍‌ଚି ହେୱାନ୍‌ ଇମ୍‌ଣି ବଚନ୍‌ ଇଚାନ୍‌ ହେଦାଂ ଇନେସ୍‌ ପୁରା ଆନାତ୍‌, ଇଦାଂ କାଜିଂ ହେୱାର୍‌ ଇଦାଂ ଇଚାର୍‌ ।
33 ੩੩ ਪਿਲਾਤੁਸ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਯਿਸੂ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਬੁਲਾਇਆ ਅਤੇ ਪੁੱਛਿਆ, “ਕੀ ਤੂੰ ਯਹੂਦੀਆਂ ਦਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਹੈਂ?”
ପିଲାତ ବାଙ୍ଗ୍‌ଲା ବିତ୍ରେ ହଣ୍‌ଜି ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ କୁକ୍‌ଚି ତାଙ୍ଗ୍‌ ୱେନ୍‌ବାତାନ୍‌, “ଏନ୍‌ ଇନାକା ଜିହୁଦିର୍‌ ରାଜା?”
34 ੩੪ ਯਿਸੂ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, “ਕੀ ਤੂੰ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਆਖਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਦੂਜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਤੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਆਖਿਆ ਹੈ?”
ଜିସୁ ଉତର୍‌ ହିତାନ୍‌, “ଏନ୍‌ ଇନାକା ନିଜ୍‌ତାଙ୍ଗ୍ ଇଦାଂ ଇଚାୟ୍‌ନା, କି ବିନ୍‌ଲଗୁ ନା ବିସ୍ରେ ନିଙ୍ଗ୍‌ ଇଦାଂ ଇଞ୍ଚାର୍‌ନା?”
35 ੩੫ ਪਿਲਾਤੁਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਇੱਕ ਯਹੂਦੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ ਤੇਰੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਲੋਕ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਜਾਜਕਾਂ ਤੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਹਨ। ਤੂੰ ਕੀ ਗਲਤ ਕੀਤਾ ਹੈ?”
ପିଲାତ ଉତର୍‌ ହିତାନ୍‌, “ଆନ୍‌ ଇନାକା ରକାଂ ଜିହୁଦି? ନି ଜାତିନିକାର୍ ଆରି ମୁଡ଼୍‌ ମାପ୍ରୁହେବାକିନାର୍ ନିଙ୍ଗେଙ୍ଗ୍‌ ମା କେଇଦ ହେଲାୟ୍‌ କିତ୍‌ତାର୍ଣ୍ଣା; ଏନ୍‌ ଇନାକା କିତାୟ୍‌ନା?”
36 ੩੬ ਯਿਸੂ ਨੇ ਆਖਿਆ, “ਮੇਰਾ ਰਾਜ ਇਸ ਧਰਤੀ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਇਸ ਧਰਤੀ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਚੇਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਅਤੇ ਮੈਂ ਯਹੂਦੀਆਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਪਰ ਮੇਰਾ ਰਾਜ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਥਾਂ ਦਾ ਹੈ ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਨਹੀਂ।”
ଜିସୁ ଉତର୍‌ ହିତାନ୍‌, “ନା ରାଜି ଇ ପୁର୍ତି ବିସ୍ରେ ଆକାୟ୍‌; ଜଦି ନା ରାଜି ଇ ପୁର୍ତି ବିସ୍ରେ ଆତାତ୍ମା, ତା ଆତିସ୍‌ ଆନ୍‌ ଇନେସ୍‌ ଜିହୁଦି ନେତାର୍‌ କେଇଦ ହେଲାୟ୍‌ ଆୱାତାଂମା, ହେଦାଂ କାଜିଂ ନା ହେବା କିନାକାର୍‌ ଜୁଜ୍‌ କିତାର୍ମା; ମାତର୍‌ ନା ରାଜି ହାତ୍‌ପା ବିସ୍ରେ ଆକାୟ୍‌ ।”
37 ੩੭ ਪਿਲਾਤੁਸ ਨੇ ਆਖਿਆ, “ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਤੂੰ ਇੱਕ ਰਾਜਾ ਹੈ?” ਯਿਸੂ ਨੇ ਆਖਿਆ, “ਤੂੰ ਜੋ ਆਖਿਆ, ਉਹ ਸੱਚ ਹੈ। ਮੈਂ ਇੱਕ ਰਾਜਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਇਸੇ ਲਈ ਜਨਮ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਆਇਆ ਤਾਂ ਜੋ ਮੈਂ ਸਚਿਆਈ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਦੇ ਸਕਾਂ। ਅਤੇ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਜੋ ਸਚਿਆਈ ਜਾਣਦਾ, ਹੈ ਉਹ ਮੇਰੀ ਅਵਾਜ਼ ਸੁਣਦਾ ਹੈ।”
ହେବେଣ୍ଡାଂ ପିଲାତ ହେୱାନିଂ ୱେନ୍‌ବାତାନ୍‌, “ତା ଆତିସ୍‌ ଏନ୍‌ ରୱାୟ୍‍ ରାଜା କି?” ଜିସୁ ଉତର୍‌ ହିତାନ୍‌, “ଏନ୍‌ ତ ଇଞ୍ଜ୍‌ନାୟା, ଆନ୍‌ ରକାଂ ରାଜା । ଆନ୍‌ ଇନେସ୍‌ ହାତ୍‌ପା ପାକ୍ୟାତ ସାକି ହିନାଙ୍ଗ୍, ଇଦାଂ କାଜିଂ ଆନ୍‌ ଜଲମ୍‌ ଆତାଙ୍ଗ୍‌ନା ଆରି ପୁର୍ତି ୱାତାଙ୍ଗ୍‍ନା । ଇନେନ୍‌କି ହାତ୍‌ପାନି ମାଜ଼ି, ହେୱାନ୍‌ ନା କାତା ୱେନାନ୍‌ ।”
38 ੩੮ ਪਿਲਾਤੁਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸੱਚ ਕੀ ਹੈ?” ਇਹ ਆਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਫ਼ੇਰ ਤੋਂ ਯਹੂਦੀਆਂ ਕੋਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਖਿਆ, “ਇਸ ਆਦਮੀ ਤੇ ਲਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਦੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ।
ପିଲାତ ଜିସୁଙ୍ଗ୍‌ ଇଚାନ୍‌, “ହାତ୍‌ପା ଇନାକା?” ଇଦାଂ ଇଞ୍ଜି ପିଲାତ ଆରେ ଜିହୁଦି ତାକେ ବାର୍ତ ହାଲ୍‌ଜି ହେୱାରିଂ ଇଚାନ୍‌, “ଆପେଂ ଇବେ ଇନାକାପା ଦସ୍‌ ପାୟା ଆଉପା ।”
39 ੩੯ ਪਰ ਇਹ ਤੁਹਾਡਾ ਰਿਵਾਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਪਸਾਹ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਕੈਦੀ ਨੂੰ ਛੱਡਦਾ ਹਾਂ। ਸੋ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਯਹੂਦੀਆਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਵਾਂ?”
ମାତର୍‌ ନିସ୍ତାର୍‌ ପାର୍ବୁ ୱେଡ଼ାଲିଂ ମି କାଜିଂ ରୱାନିଂ ମୁକ୍‌ଡ଼ାୟ୍ କିନାପ୍‌, ଇଦାଂ ମି ରିତି ନିତି ମାନାତ୍‌; ଲାଗିଂ, “ଜିହୁଦିର୍‌ ରାଜାଙ୍ଗ୍‌ ଆପେଂ ମି କାଜିଂ ମୁକ୍‌ଡ଼ାୟ୍ କିଜ଼ି ହିଦ୍‍ନାପ୍ ଇଞ୍ଜି ଇନାକା ମି ମାନ୍‌ କିନାଦେରା କି?”
40 ੪੦ ਤਾਂ ਯਹੂਦੀ ਉੱਚੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਬੋਲੇ, “ਨਹੀਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਤੂੰ ਬਰੱਬਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇ।” ਬਰੱਬਾ ਇੱਕ ਡਾਕੂ ਸੀ।
ହେବେ ହେୱାର୍‌ ଆରେ ରଗ କିକିରାଡିଂ କିଜ଼ି ଇଚାର୍‌, “ଇ ମାନାୟ୍‌ ଆକାୟ୍‌, ମାତର୍‌ ବାରବାଙ୍ଗ୍ ।” ଇ ବାରବା ରକାନ୍‌ ଚରେନ୍‌ ମାଚାନ୍‌ ।

< ਯੂਹੰਨਾ 18 >