< Fakkeenya 1 >
1 Fakkeenya Solomoon Ilma Daawit, mootii Israaʼel:
Los proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
2 Ogummaa fi qajeelfama qabaachuudhaaf, dubbii beekumsa guddaa hubachuudhaaf;
Para conocer sabiduría y castigo; para entender las razones prudentes;
3 ogummaadhaan jiraachuudhaan, qajeelummaadhaan, murtii qajeelaa kennuu fi nama wal qixxeessuudhaan qajeelfama argachuudhaaf;
para recibir el castigo de prudencia, justicia, juicio y equidad;
4 warra waa hin beekneef of eeggannoo kennuudhaaf, dargaggootaaf immoo beekumsaa fi hubannaa kennuudhaaf,
para dar prudencia a los simples, y a los jóvenes inteligencia y consejo.
5 ogeeyyiin dhaggeeffatanii barumsa isaanii irratti waa haa dabalatan; warri qalbii qabanis qajeelfama haa argatan;
Si el sabio los oyere, aumentará la doctrina; y el entendido adquirirá consejo;
6 kunis fakkeenyaa fi hiikkaa, jechaa fi hibboo ogeeyyii hubachuudhaaf.
para entender parábola y declaración; palabras de sabios, y sus enigmas.
7 Waaqayyoon sodaachuun jalqaba ogummaa ti; gowwoonni garuu ogummaa fi adabamuu tuffatu.
El principio del conocimiento es el temor del SEÑOR; los locos despreciaron la sabiduría y el castigo.
8 Yaa ilma ko, gorsa abbaa keetii dhaggeeffadhu; barsiisa haadha keetii illee hin gatin.
Oye, hijo mío, el castigo de tu padre, y no deseches la ley de tu madre;
9 Wanni kun mataa kee miidhagsuudhaaf gonfoo, morma kee bareechuudhaaf immoo faaya siif taʼa.
porque aumento de gracia serán a tu cabeza, y protección a tu cuello.
10 Yaa ilma ko, yoo cubbamoonni sossobanii ofitti si harkisan, tole hin jedhiniif.
Hijo mío, si los pecadores te quisieren engañar, no consientas.
11 Yoo isaan, “Nu wajjin kottu; riphnee dhiiga namaa dhangalaasnaa; nama balleessaa hin qabne galaafachuudhaafis dhokannee eeggannaa;
Si dijeren: Ven con nosotros, espiemos a alguno para matarle, acechemos al inocente sin razón;
12 kottu akkuma awwaalaa jiraatti isaan liqimsinaa; akkuma warra boolla keessa buufamaniis guutumaan guutuutti isaan liqimsinaa; (Sheol )
los tragaremos vivos como el sepulcro, y enteros, como los que caen en un abismo; (Sheol )
13 nu waan gatii qabu kan gosa hundaa ni arganna; manneen keenya illee boojuudhaan guuttanna;
hallaremos riquezas de toda clase, llenaremos nuestras casas de despojos;
14 ixaa kee nu wajjin buufadhu; nus korojoo tokko si wajjin qooddannaa” siin jedhan,
echa tu suerte entre nosotros; tengamos todos una bolsa,
15 yaa ilma ko, ati isaan wajjin hin deemin; miilla keetiin karaa isaanii irra illee hin ejjetin;
hijo mío, no andes en camino con ellos; aparta tu pie de sus veredas;
16 miilli isaanii cubbuutti ariifataatii; isaan dhiiga dhangalaasuuf jarjaru.
porque sus pies correrán al mal, e irán presurosos a derramar sangre.
17 Utuma simbirroonni hundi arganuu, kiyyoo buusuun waan gatii hin qabnee dha!
Porque en vano se tenderá la red ante los ojos de toda ave;
18 Namoonni kunneen dhiiguma ofii isaanii riphanii eeggatu; lubbuma ofii isaanii gaadu!
mas ellos a su propia sangre espían, y a sus propias almas ponen asechanza.
19 Kun dhuma warra qabeenya karaa hamaadhaan argamu duukaa buʼan hundaa ti; wanni akkasii jireenya warra isa argatanii balleessa.
Tales son las sendas de todo el que codicia la ganancia, la cual prenderá la vida de sus poseedores.
20 Ogummaan karaa irratti guddiftee iyyiti; iddoo wal gaʼii uummataattis sagalee ishee ol fudhatti.
La sabiduría clama de fuera; en las plazas da su voz;
21 Isheen fiixee daandii irraa iyyiti; karra magaalaa duraas akkana jettee dubbatti:
clama en los principales lugares de concurso; en las entradas de las puertas de la ciudad dice sus razones:
22 “Isin warri homaa hin beekne kun hamma yoomiitti karaa keessan kan faayidaa hin qabne sana jaallattu? Warri namatti qoosan hamma yoomiitti qoosaa sanatti gammadanii gowwoonnis beekumsa jibbu?
¿Hasta cuándo, oh simples, amaréis la simpleza, y los burladores desearán el burlar, y los locos aborrecerán la ciencia?
23 Mormii koo qalbeeffadhaa; ani yaada koo isinii nan dhangalaasa; dubbii koos isiniifin ibsa.
Volveos a mi reprensión; he aquí yo os derramaré mi espíritu, y os haré saber mis palabras.
24 Garuu sababii isin yeroo ani isin waametti diddanii yeroo ani harka balʼifadhetti namni tokko iyyuu na hin dhaggeeffatiniif,
Por cuanto llamé, y no quisisteis; extendí mi mano, y no hubo quien escuchase;
25 waan isin gorsa koo hunda tuffattanii dheekkamsa koo dhagaʼuu diddaniif,
antes desechasteis todo consejo mío, y no quisisteis mi reprensión;
26 anis badiisa keessanitti nan kolfa, yeroo balaan isinitti dhufuttis nan qoosa;
también yo me reiré en vuestra calamidad, y me burlaré cuando os viniere lo que teméis;
27 yeroo balaan akkuma bubbeetti isin fudhatutti, yeroo badiisni akkuma bubbee hamaatti isin haxaaʼutti, yeroo dhiphinaa fi rakkinni isinitti dhufutti ani isinittan qoosa.
cuando viniere como una destrucción lo que teméis, y vuestra calamidad llegare como un torbellino; cuando sobre vosotros viniere tribulación y angustia.
28 “Yeroo sana isaan na waammatu; ani garuu isaan jalaa hin owwaadhu; isaan na barbaadu; garuu na hin argatan.
Entonces me llamarán, y no responderé; me buscarán de mañana, y no me hallarán;
29 Isaan waan beekumsa jibbanii Waaqayyoon sodaachuu illee filachuu didaniif,
por cuanto aborrecieron el conocimiento, y no escogieron el temor del SEÑOR,
30 waan gorsa koo fudhachuu didanii dheekkamsa koos tuffataniif,
ni quisieron mi consejo, y menospreciaron toda reprensión mía.
31 isaan gatii karaa isaanii ni nyaatu; buʼaa jalʼina isaaniis ni quufu.
Comerán, pues, del fruto de su camino, y de sus consejos se hartarán.
32 Gowwoota waa dagachuutu isaan balleessaatii; quufni gowwootaa isaanuma balleessa;
Porque el reposo de los ignorantes los matará, y la prosperidad de los locos los echará a perder.
33 namni na dhaggeeffatu kam iyyuu garuu nagaadhaan jiraata; inni qabbanaan jiraata; wanni hamaanis isa hin sodaachisu.”
Mas el que me oyere, habitará confiadamente, y vivirá reposado del temor del mal.