< Fakkeenya 23 >

1 Ati yeroo waa nyaachuuf bulchaa tokko wajjin teessutti, waan fuula kee dura jiru hubadhuu ilaali;
Cuando te sientes a comer con un gobernante, ten cuidado con lo que te sirven,
2 ati yoo nyaataaf fedhii guddaa qabaatte, qoonqoo kee irra billaa kaaʼi.
y ponte límites si tienes mucha hambre.
3 Waan nyaanni sun nama gowwoomsuuf, miʼaa isaatti hin gaggabin.
No seas glotón en sus finos banquetes, porque lo ofrecen con motivaciones engañosas.
4 Sooromuuf jettee of hin dadhabsiisin; of qabuufis ogummaa qabaadhu.
No te desgastes tratando de volverte rico. ¡Sé sabio y no te afanes en ello!
5 Sooromni yommuu ati ija irra buufattutti ni bada; inni dhugumaan Baallee baafatee akkuma risaa gara samiitti ol barrisaatii.
La riqueza desaparece en un abrir y cerrar de ojos, abriendo repentinamente alas, y volando al cielo como el águila.
6 Buddeena doqnaa hin nyaatin; cidha isaas hin kajeelin;
No aceptes ir a comer con personas mezquinas, ni codicies sus finos banquetes,
7 inni yeroo hunda waaʼee gatii yaadaatii. Inni, “Nyaadhuu dhugi” siin jedha; garaan isaa garuu si wajjin hin jiru.
porque tal como son sus pensamientos, así son ellos. Ellos dicen: “¡Ven, come y bebe!” Pero en sus mentes no tienen ningún interés en ti.
8 Ati waanuma xinnoo nyaatte sana ni diddigda; dubbii kee gaarii sana illee ni dhabda.
Vomitarás cada pedazo que hayas comido, y las palabras de aprecio se habrán consumido.
9 Sababii inni ogummaa dubbii keetii tuffatuuf ati nama gowwaatti hin dubbatin.
No hables con los tontos porque ellos se burlarán de tus palabras sabias.
10 Dhagaa daangaa durii hin dhiibin yookaan lafa qotiisaa ijoollee abbaa hin qabneetti hin darbin.
No muevas las fronteras antiguas, y no invadas los campos que pertenecen a huérfanos,
11 Furiin isaanii jabaadhaatii; inni gara isaanii goree sitti falma.
porque su Protector es poderoso y él peleará su caso contra ti.
12 Qalbii kee gara gorsaatti, gurra kee immoo gara dubbii beekumsaatti deebifadhu.
Enfoca tu mente en la instrucción; escucha las palabras de conocimiento.
13 Ijoollee kee adabachuu hin dhiisin; yoo ati arcummeedhaan adabde isaan hin duʼan.
No evites disciplinar a tus hijos, pues un golpe no los matará.
14 Arcummeedhaan isaan adabiitii lubbuu isaanii duʼa oolchi. (Sheol h7585)
Si corriges con castigo físico a tu hijo, lo salvarás de la muerte. (Sheol h7585)
15 Yaa ilma ko, yoo garaan kee ogeessa taʼe, garaan koo ni gammada;
Hijo mío, si piensas con sabiduría me harás feliz;
16 yoo arrabni kee waan qajeelaa dubbate, keessi koo baayʼee gammada.
Me deleitaré cuando hables con rectitud.
17 Garaan kee cubbamootatti hin hinaafin; garuu yeroo hunda Waaqayyoon sodaadhu.
No mires a los pecadores con envidia, sino recuerda siempre honrar al Señor,
18 Ati dhugumaan gara fuulduraatti abdii qabda; abdiin kees hin citu.
porque ciertamente hay un futuro para ti, y tu esperanza no será destruida.
19 Yaa ilma ko, dhaggeeffadhu; ogeessa taʼi; qalbii kee daandii qajeelaa irra buufadhu.
Presta atención, hijo mío, y sé sabio. Asegúrate de enfocar tu mente en seguir el camino recto.
20 Warra daadhii wayinii baayʼee dhuganitti yookaan warra foonitti gaggabanitti hin makamin;
No te juntes con los que beben mucho vino, o con los que se sacian de carne.
21 machooftuu fi albaadheyyiin ni hiyyoomu; hirriba baayʼisuunis moofaa nama uffachiisa.
Porque los que se emborrachan y comen de más, pierden todo lo que tienen; y pasan el tiempo adormilados, por lo cual solo les quedan trapos para vestir.
22 Abbaa kee kan si dhalche dhagaʼi; haadha kees yeroo isheen jaartu hin tuffatin.
Presta atención a tu padre, y no rechaces a tu madre cuando sea vieja.
23 Dhugaa bitadhu malee hin gurgurin; ogummaa, qajeelfamaa fi hubannaas bitadhu.
Invierte en tener la verdad y no la vendas. Invierte en la sabiduría, la instrucción y la inteligencia.
24 Abbaan nama qajeelaa gammachuu guddaa qaba; namni ilma ogeessa qabu isatti gammada.
Los hijos que hacen el bien alegran a sus padres; un hijo sabio trae alegría a su padre.
25 Abbaan keetii fi haati kee haa gammadan; isheen si deesse sun haa ililchitu!
Haz que tu padre y tu madre se alegren; trae alegría a la que te parió.
26 Yaa ilma ko, garaa kee naa kenni; iji kees karaa koo haa ilaalu;
Hijo mío, dame toda tu atención, y sigue mi ejemplo con alegría.
27 sagaagaltuun boolla gad fagoodhaatii, niitiin ganda labeenis boolla bishaanii dhiphaa dha.
Una prostituta es como quedar atrapado en un foso. La mujer inmoral es como quedar atrapado en un pozo estrecho.
28 Isheen akkuma saamtuutti riphxee nama eeggatti; namoota gidduuttis warra hin amanamne baayʼifti.
Tal como un ladrón, ella se recuesta para esperar y agarrar a los hombres por sorpresa, para que sean infieles a sus mujeres.
29 Eenyutu, “Anaaf wayyoo!” jedha? Eenyutu gadda qaba? Eenyutu lola qaba? Eenyutu komii qaba? Eenyutu sababii malee madaaʼa? Kan iji isaa diimatu eenyu?
¿Quién estará en problemas? ¿Quién sufrirá dolor? ¿Quién estará en discusión? ¿Quién se quejará? ¿Quién saldrá lastimado sin razón alguna? ¿Quién tendrá los ojos enrojecidos?
30 Warra daadhii wayinii dhuguu irra akka malee turan, warra daadhii wayinii walmakaa afaaniin qabuu dhaqanii dha.
Los que pasan mucho tiempo bebiendo vino, los que siempre están probando un nuevo cóctel.
31 Yeroo inni diimatutti, yeroo inni billillee keessa ol xixinniqutti, yeroo inni suuta jedhee gad buʼutti daadhii wayinii ija itti qabdee hin ilaalin.
No dejes que la apariencia del vino te tiente, ya sea por su color rojo o por sus burbujas en la copa, o por la suavidad con que se asienta.
32 Dhuma irratti akkuma bofaa nama idda; akkuma buutiis nama ciniina.
Al final morderá como una serpiente, y te causará dolor como víbora.
33 Iji kee waan haaraa arga; qalbiin kees jalʼina yaada.
Alucinarás, verás cosas extrañas, y tu mente confundida te hará decir toda clase de locuras.
34 Ati akkuma nama walakkaa galaana guddaa ciisuu ti; akkuma nama fiixee utubaa doonii irra ciisuu taata.
Te tropezarás como si rodaras por el océano. Serás sacudido como quien se recuesta en el mástil de una embarcación, diciendo:
35 Ati akkana jetta; “Isaan na dhaʼan; ani garuu hin miidhamne! Isaan na tuman; garuu natti hin dhagaʼamne! Ani dhugaatii biraa barbaaddachuuf yooman dammaqa?”
“La gente me golpeó, pero no me dolió; me dieron azotes, pero no sentí nada. Ahora debo levantarme porque necesito otro trago”.

< Fakkeenya 23 >