< Luqaas 20 >
1 Gaaf tokko utuu Yesuus mana qulqullummaa keessatti namoota barsiisuu, utuu wangeelas lallabuu luboonni hangafoonnii fi barsiistonni seeraa maanguddoota wajjin gara isaa dhufan.
Certo dia [durante aquela semana Jesus ]estava ensinando as pessoas na [área do ]templo e contando a elas a boa mensagem de [Deus]. Enquanto ele fazia isso, os principais sacerdotes, os homens que ensinavam as leis [judaicas], e [outros ]anciãos [judaicos ]chegaram a ele.
2 Isaanis, “Ati akka taayitaa maaliitiin waan kana hojjettu nutti himi. Eenyutu taayitaa kana siif kenne” jedhan.
Eles disseram a ele, “Digam-nos, por qual autoridade o senhor [expulsou os vendedores daqui ontem]? Quem o autorizou a agir [assim]?”
3 Innis akkana jedhee deebise; “Anis gaaffii tokkon isin gaafadha. Isin immoo natti himaa:
Ele respondeu, “Vou fazer também a vocês uma pergunta. Digam-me,
4 Cuuphaan Yohannis samii irraa dhufe moo nama biraa dhufe?”
foi Deus [MTY/EUP] que [autorizou ]que João batizasse as pessoas ou foram outras pessoas que o [autorizaram]?”
5 Isaanis waliin mariʼatanii akkana jedhan; “Yoo nu, ‘Samii irraa dhufe’ jenne inni immoo, ‘Isin maaliif isa hin amanin ree?’ jedhee nu gaafata.
Eles discutiram isso entre si. Eles concluíram, “Se nós (inc) dissermos que foi Deus [MTY/EUP] [que o autorizou], ele vai nos dizer, Então vocês deviam ter crido o que João [disse].
6 Yoo nu, ‘Nama biraa dhufe’ jenne garuu namoonni hundinuu akka Yohannis raajii taʼe waan amananiif dhagaadhaan nu tumu.”
Mas se dissermos que foram [somente ]pessoas [que autorizaram João], o povo vai [nos matar ]jogando pedras em nós, porque todos creem que João foi um profeta [que Deus tinha mandado].
7 Kanaaf isaan, “Inni eessaa akka dhufe nu hin beeknu” jedhan.
Por isso responderam, “Nós (excl) não sabemos [quem foi que autorizou João].
8 Yesuus immoo, “Anis taayitaa maaliitiin akkan waan kana hojjedhu isinitti hin himu” jedheen.
Aí Jesus disse a eles, “[Já que vocês não me responderam], não vou dizer a vocês quem foi que me autorizou para fazer estas coisas.”
9 Innis akkana jedhee fakkeenya kana namootatti himuu jalqabe; “Namichi tokko iddoo dhaabaa wayinii irra wayinii dhaabbatee, qonnaan bultootatti kiraa kennatee biyya fagoo dhaqee yeroo dheeraa ture.
Então Jesus contou às pessoas ali esta parábola para ilustrar o que Deus faria aos judeus que rejeitaram aos profetas antigos e a ele: “Um homem plantou uvas. Ele arrendou a plantação de uvas a uns homens para eles cuidarem dela e dar a ele uma parte do fruto como pagamento/em troca. Depois ele foi a outro país e ficou ali por muitos anos.
10 Innis yeroo midhaan walitti qabamutti akka isaan ija iddoo dhaabaa wayinii irraa waa kennaniif garbicha tokko qottuuwwan sanatti ergate. Qottuuwwan sun garuu tumanii harka duwwaa of irraa isa deebisan.
Quando chegou o tempo de colher o fruto, ele enviou um servo aos homens que estavam cuidando da plantação. Ele esperava que eles dessem a ele uma parte do fruto. Mas depois do servo chegar, eles bateram nele e não deram a ele nada do fruto. Então eles o mandaram embora.
11 Innis garbicha biraa ergate; isaan garuu isas tumanii, qaanessaniis harka duwwaa of irraa isa deebisan.
Mais tarde o dono mandou outro servo. Mas eles também bateram nele e o maltrataram. Mandaram-no embora sem dar a ele nada do fruto.
12 Amma illee garbicha sadaffaa ergate; isaan immoo isas madeessanii gad isa darbatan.
Mais tarde o dono mandou outro servo. Eles feriram esse e o jogaram fora.
13 “Ergasii abbichi iddoo dhaabaa wayinii, ‘Maal gochuu naa wayya? Kaʼeen ilma koo jaallatamaa itti erga; tarii isa ni kabaju taʼaatii’ jedhe.
Aí o dono disse para si mesmo, Não sei o que fazer/o que é que devo fazer! Aí ele teve uma ideia. Ele disse para si mesmo, Vou mandar o meu filho, que amo muito. Talvez eles o respeitem [e deem a ele a minha parte do fruto. ]
14 “Qottoonni sun garuu yommuu isa arganitti, ‘Dhaaltuun isa kana; kottaa isa ajjeefnaa; dhaalli sun kan keenya taʼaatii’ jedhanii walii wajjin dudubbatan.
Aí ele o mandou, mas quando os homens que cuidavam da plantação o viram chegar, eles disseram entre si, Aqui vem o homem que um dia vai ser o dono da terra do seu pai! Vamos matá-lo para que a plantação de uvas dele seja nossa!
15 Kanaafuu isaan iddoo dhaabaa wayinii keessaa gad baasanii isa ajjeesan. “Egaa abbaan iddoo dhaabaa wayinii sanaa maal isaan godhinna laata?
Então eles o arrastaram para fora da plantação e o mataram. Pois vocês sabem o que o dono vai fazer com eles?
16 Inni dhufee qottuuwwan sana ni ajjeesa; iddoo dhaabaa wayinii sanas namoota biraatti kennata.” Namoonnis yommuu waan kana dhagaʼanitti, “Waaqni waan kana hin fidin!” jedhan.
Vou dizer a vocês o que ele vai fazer: ele vai chegar e matar esses homens que estavam cuidando da plantação de uvas. Aí ele vai arranjar outras pessoas para cuidarem dela.” Quando eles ouviram isso, disseram, “Que isso nunca aconteça!
17 Yesuusis isaan ilaalee, akkana jedhe; “Egaa inni, “‘Dhagaan ijaartonni tuffatan dhagaa golee taʼeera jedhamee barreeffame maal jechuu isaati ree’?
Mas Jesus olhou diretamente a eles e disse, “Se vocês disseram isso, pensem no significado destas palavras que um profeta escreveu: Os homens que estavam construindo [uma casa ]rejeitaram uma certa pedra. [Mas outros colocaram aquela mesma ]pedra [no lugar próprio dela], e ela tem se tornado a mais importante do alicerce.
18 Namni dhagaa sana irratti kufu hundinuu caccabee bututa; namni dhagichi irratti kufu kam iyyuu ni daakama.”
[Aquela pedra representa a mim, o Messias]. Cada um [que rejeita os meus ensinamentos é como um homem ]que tropeça naquela pedra e se fere severamente, ou como alguém em que a pedra cai e o esmaga. [Deus vai destruir essas pessoas totalmente].”
19 Barsiistonni seeraatii fi luboonni hangafoonni akka inni fakkeenya kana isaaniin mormuun dubbate waan beekaniif yeruma sana isa qabuu barbaadan. Garuu namoota sana sodaatan.
Os principais sacerdotes e os homens que ensinavam as leis [judaicas ]perceberam que [Jesus ]estava acusando-os quando contou a história [sobre o que fizeram esses homens maus]. Por isso eles tentaram levá-lo preso logo, mas [não fizeram isso, porque ]tinham medo do que os [outros ali fariam se fizessem isso].
20 Jarris isa gaadaa, akka isaan waan inni dubbatuun isa qabanii dabarsanii humnaa fi taayitaa bulchaatti isa kennaniif jedhanii basaastota nama nagaa of fakkeessan ergan.
Então eles o observaram com cuidado. Eles também pagaram espiões que fingiram ser sinceros. [Porém ]eles realmente queriam fazê-lo dizer algo pelo [qual eles pudessem acusá-lo]. Eles queriam poder entregá-lo à autoridade do governador [da província. Eles também sabiam que os judeus estavam aborrecidos por terem que pagar impostos ao governo. ]
21 Basaastonni sunis akkana jedhanii isa gaafatan; “Yaa Barsiisaa, nu akka ati waan qajeelaa dubbatuu fi waanuma qajeelaa barsiiftu, akkasumas akka ati dhugaadhaan karaa Waaqaa barsiisuu malee nama wal hin caalchifne beekna.
Esses espiões perguntaram a ele, “Professor, nós (excl) sabemos que o senhor fala e ensina o que é certo. O senhor diz a verdade mesmo que saiba que as pessoas importantes não vão gostar. O senhor ensina a verdade sobre o que Deus quer que façamos.
22 Qeesaariif gibira kaffaluun eeyyamameera moo hin eeyyamamne?”
[Então diga-nos o que pensa sobre isso]: nós (excl) pagamos impostos ao governo romano. Segundo [a lei que Moisés escreveu], é certo [nós fazermos isso ]ou não?
23 Inni garuu haxxummaa isaanii argee akkana isaaniin jedhe;
Mas eles sabia que eles estavam procurando enganá-lo [para que ele entrasse em dificuldades ou com os judeus, que odiavam pagar esses impostos, ou com o governo romano]. Por isso ele disse a eles,
24 “Mee diinaarii tokko natti argisiisaa. Fakkii fi katabbii eenyuutu isa irra jira?” Isaanis, “Kan Qeesaar” jedhanii deebisan.
“Mostre para mim uma moeda. [Então me digam ]de quem é a foto/figura [que eles têm estampado ]nela. E digam-me de quem é o nome nela.”
25 Kana irratti inni, “Yoos kan Qeesaar Qeesaariif, kan Waaqaa immoo Waaqaaf kennaa” jedheen.
[Eles mostraram uma moeda a ele e ]disseram, “Tem o nome e a figura de César, [o chefe principal do governo romano].” Jesus disse a eles, “neste caso, deem ao governo o que ele [requer], e deem a Deus o que ele/Deus [requer].”
26 Isaanis waan inni dubbateen fuula namootaa duratti isa qabuu hin dandeenye. Deebii isaas dinqisiifatanii calʼisan.
Enquanto as pessoas estavam ali, os [espiões ]não podiam achar nada errado no que ele disse. Ficaram admirados com a resposta dele. Por isso não disseram nada.
27 Saduuqota duʼaa kaʼuun hin jiru jedhan keessaa tokko tokko waa gaafachuuf jedhanii gara Yesuus dhufan;
Alguns homens da [seita chamada ]Saduceus foram a [Jesus]. Estes são homens que negam que as pessoas vão viver de novo depois de morrerem.
28 akkanas jedhan; “Yaa Barsiisaa yoo obboleessi nama tokkoo niitii fuudhee utuu ijoollee hin dhalchin duʼe, akka namichi sun niitii sana dhaalee ijoollee dhalchee obboleessa isaatiif sanyii dabarsu Museen nuu barreesseera.
[Para desacreditar a ideia de que as pessoas vão viver de novo], eles perguntaram a ele, “Mestre, Moisés escreveu para nós [judeus ]que se um homem que tem esposa mas não tem filhos morrer, [se a esposa dele ainda estiver viva, e se ele tiver irmão], este seu irmão deve casar-se com a viúva [do morto]. Então [se esses dois tiverem filhos, as pessoas vão considerar ]que os filhos pertencem ao homem [que morreu], para que [ele continue a ter descendentes].
29 Kunoo obboloota torbatu ture. Inni hangafni niitii fuudhee ijoollee malee duʼe.
Pois bem, havia sete irmãos. O [irmão ]mais velho casou-se com uma mulher, mas os dois não tiveram filhos. Mas tarde ele morreu.
O segundo irmão [seguiu esta lei, mas a mesma coisa aconteceu].
31 inni sadaffaanis ishee fuudhan; haaluma wal fakkaatuun isaan torbanuu utuu ijoollee hin dhalchin duʼan.
Aí o terceiro [irmão ]casou-se com ela, [mas a mesma coisa aconteceu outra vez]. Todos os sete [irmãos casaram-se com aquela mulher um por um, ]mas não tiveram filhos e um por um eles morreram.
32 Dhuma irratti dubartittiinis ni duute.
Depois a mulher também morreu.
33 Egaa guyyaa duʼaa kaʼuutti isheen niitii isa kamii taati? Torban isaanii iyyuu ishee fuudhaniiruutii.”
Portanto, [se fosse verdade, como alguns dizem, que ]as pessoas tornam a viver, na sua opinião, de quem é que essa mulher vai ser esposa quando as pessoas viverem de novo? [Lembre-se de que vai ser impossível resolver, porque ]ela era casada com todos os sete irmãos!”
34 Yesuusis akkana jedhee deebiseef; “Namoonni addunyaa kanaa ni fuudhu; ni heerumus. (aiōn )
Jesus respondeu a eles, “Os homens que vivem aqui neste mundo tomam esposas, ou [os pais ]dão esposas [aos homens]. (aiōn )
35 Warri addunyaa dhufuuf jiruu fi duʼaa kaʼuu keessatti hirmaachuun isaanii malu garuu hin fuudhan; hin heerumanis. (aiōn )
Mas os homens que Deus considera dignos de estarem no céu depois de viverem de novo não vão casar-se. (aiōn )
36 Isaan waan akka ergamootaa taʼaniif deebiʼanii hin duʼan; waan ijoollee duʼaa kaʼuu taʼaniifis isaan ijoollee Waaqaa ti.
[Vocês também precisam saber que ]eles não podem morrer mais, porque serão [imortais ]como os anjos. [O de Deus fazer com que ]vivam de novo [vai mostrar ]que eles são filhos de Deus.
37 Garuu Museen iyyuu seenaa waaʼee daggalaa keessatti akka warri duʼan duʼaa kaʼan argisiiseera; inni Gooftaadhaan, ‘Waaqa Abrahaam, Waaqa Yisihaaqii fi Waaqa Yaaqoob’jedhee waamaatii.
Mas quanto ao assunto das pessoas viverem de novo depois de morrerem, Moisés escreveu algo. No lugar onde [ele escreveu sobre ]a sarça [que ardia/espinheiro que queimava], ele fala no Senhor como sendo o Deus que Abraão [adora ]e o Deus que Isaque [adora ]e o Deus que Jacó [adora. Abraão, Isaque e Jacó morreram muito antes disso. Mas Deus disse que eles ainda estavam adorando-o]! [Portanto nós (inc) sabemos que os espíritos deles ainda estavam vivos]!
38 Inni Waaqa warra jiraataniiti malee Waaqa warra duʼanii miti; hundinuu isaaf jiraatoodhaatii.”
Ele é o Deus que os vivos [adoram], não o Deus que os mortos [adoram]! Todas as pessoas que vivem [de novo depois de morrerem continuam a viver para honrar a ele]!”
39 Barsiistota seeraa keessaa tokko tokko, “Yaa Barsiisaa, dhugaa jette!” jedhanii deebisan.
Alguns dos homens que ensinavam as leis [judaicas ]responderam, “Mestre, o senhor deu uma boa resposta!
40 Namni tokko iyyuu deebiʼee gaaffii isa gaafachuuf ija hin jabaanne.
Depois disso, eles não se atreviam a fazer mais perguntas [deste tipo ]a ele.
41 Yesuusis akkana isaaniin jedhe; “Isaan akkamitti Kiristoosilma Daawit jechuu dandaʼu?
[Mais tarde ]ele disse a eles, “As pessoas [devem ser erradas que/por que é que as pessoas dizem que o Messias é apenas ]descendente do [Rei ]Davi.
42 Daawit mataan isaa iyyuu kitaaba faarfannaa keessatti akkana jedha; “‘Gooftichi Gooftaa kootiin akkana jedhe; “Karaa mirga koo taaʼi;
Porque Davi mesmo escreveu no livro dos Salmos, Deus disse a meu Senhor/Líder, Sente-se aqui do meu lado no lugar onde vou honrá-lo muito.
43 hamma ani diinota kee, ejjeta miilla keetii siif godhutti.”’
Sente-se aqui enquanto eu derrotar por completo os inimigos do senhor.
44 Daawit ‘Gooftaa’ jedhee isa waama. Yoos inni akkamitti ilma isaa taʼuu dandaʼa ree?”
Davi chama [o Messias], “Meu Senhor/Líder.” Portanto, [o Messias ]não pode ser/como é que o Messias pode ser [apenas ]um descendente [do Rei Davi]! [Ele deve ser muito maior do que Davi. Não é assim mesmo?]”
45 Utuu namoonni hundinuu isa dhagaʼaa jiranuu, Yesuus barattoota isaatiin akkana jedhe;
Enquanto todas as [outras ]pessoas estavam ouvindo, [Jesus ]disse aos seus discípulos,
46 “Barsiistota seeraa irraa of eeggadhaa. Isaan uffata dhedheeraa uffatanii nanaannaʼuu fi gabaa keessattis nagaa gaafatamuu, manneen sagadaa keessatti taaʼumsa ulfinaa, lafa cidhaatti immoo iddoo ulfinaa jaallatu.
“Tenham o cuidado de [não se comportarem como ]aqueles que ensinam as leis [judaicas]. Eles gostam de vestir capas compridas e andar [para fazer as pessoas pensarem que eles são muito importantes]. Eles gostam que [os outros ]os cumprimentem [com respeito ]nos mercados. Eles gostam [de sentar-se nos ]lugares mais importantes nas sinagogas e nos lugares de honra nos banquetes.
47 Isaanis mana haadha hiyyeessaa saamanii onsu; of argisiisuuf jedhaniis kadhannaa dheeressu. Namoonni kunneen adaba guddaa adabamu.”
Eles exploram/roubam as casas e os bens das viúvas. [Então ]eles fingem que são bons ao fazer [longas ]orações em [público. Deus ]certamente vai castigá-los bem severamente.