Salomos Ordsprog 1
1 Ordtøke av Salomo, son til David, konge yver Israel.
Iyi ndi miyambi ya Solomoni mwana wa Davide, mfumu ya Israeli:
2 Av deim kann ein læra visdom og age og skyna vituge ord.
Ndi yothandiza kuti munthu adziwe nzeru ndi malangizo; kuti amvetse mawu a matanthauzo ozama;
3 Og få age so ein vert klok, rettferd og rett og rettvisa.
kuti alandire malangizo othandiza kuti achite zinthu mwanzeru, akhale wangwiro, wachilungamo ndiponso wosakondera.
4 Dei kann gjeva dei urøynde klokskap, ungdomen kunnskap og ettertanke -
Ndi yothandiza munthu wamba kuti aphunzire nzeru za kuchenjera, achinyamata kudziwa zinthu bwino ndi kulingalira.
5 so den vise kann høyra og auka sin lærdom og den vituge verta rådklok.
Munthu wanzeru amvetse bwino miyamboyi kuti awonjezere kuphunzira kwake, ndi munthu womvetsa zinthu bwino apatepo luso,
6 Dei gjev skyn på ordtak og myrke ord, ord frå dei vise og gåtorne deira.
kuti azimvetsa miyambi ndi mafanizo, mawu a anthu anzeru ndi mikuluwiko.
7 Otte for Herren er upphav til kunnskap, uvitingar vanvyrder visdom og age.
Kuopa Yehova ndiye chiyambi cha nzeru. Zitsiru zimanyoza nzeru ndi malangizo.
8 Høyr etter, son min, når far din deg agar, og kasta’kje frå deg det mor di deg lærer!
Mwana wanga, mvera malangizo a abambo ako ndipo usakane mawu okuwongolera a amayi ako.
9 For det er ein yndeleg krans for ditt hovud, og kjedor kring halsen din.
Ali ngati sangamutu yokongola ya maluwa pamutu pako ndiponso ali ngati mkanda mʼkhosi mwako.
10 Son min, når syndarar lokkar deg, samtykk ikkje!
Mwana wanga, ngati anthu oyipa afuna kukukopa usamawamvere.
11 Um dei segjer: «Kom med oss! Me vil lura etter blod, setja fella for den skuldlause utan grunn;
Akadzati, “Tiye kuno; tikabisale kuti tiphe anthu, tikabisalire anthu osalakwa;
tiwameze amoyo ngati manda, ndi athunthu ngati anthu otsikira mʼdzenje. (Sheol h7585)
13 Me vinna oss alle slag skattar, og fyller husi våre med rov;
Motero tidzapeza zinthu zosiyanasiyana zamtengowapatali ndi kudzaza nyumba zathu ndi zolanda;
14 du skal få lutskifte saman med oss, alle skal me ha same pungen.» -
Bwera, chita nafe maere, ndipo tidzagawana chuma chathu tonse.”
15 Son min, gakk ikkje då på vegen med deim, haldt foten din burte frå deira stig!
Mwana wanga, usayende nawo pamodzi, usatsagane nawo mʼnjira zawozo.
16 For føterne deira spring til vondt og er snøgge til å renna ut blod.
Iwowatu amangofuna zoyipa zokhazokha, amathamangira kukhetsa magazi.
17 Men fåfengt breier dei netet for augo på alle fuglar.
Nʼkopanda phindu kutchera msampha mbalame zikuona!
18 Dei lurer på sitt eige blod og set eit garn for sitt eige liv.
Koma anthu amenewa amangobisalira miyoyo yawo yomwe; amangodzitchera okha msampha!
19 So gjeng det kvar som riv til seg med ran, det drep sin eigen herre.
Awa ndiwo mathero a anthu opeza chuma mwankhanza; chumacho chimapha mwiniwake.
20 Vismøyi ropar på gata og lyfter si røyst på torgi.
Nzeru ikufuwula mu msewu, ikuyankhula mokweza mawu mʼmisika;
21 På gatehyrna preikar ho midt i ståket, i porthallar og kring i byen ho talar:
ikufuwula pa mphambano ya misewu, ikuyankhula pa zipata za mzinda kuti,
22 «Kor lenge vil de fåkunnige elska fåkunna, og kor lenge vil spottarar ha hug til spott, og dårar hata kunnskap?
“Kodi inu anthu osachangamukanu, mudzakondwera ndi kusachangamuka mpaka liti? Nanga anthu onyogodola adzakondabe kunyogodola mpaka liti? Kapena opusa adzadana ndi nzeru mpaka liti?
23 Snu dykk hit når eg refser! So skal åndi mi fløyma for dykk, og eg skal kunngjera dykk mine ord.
Tamverani mawu anga a chidzudzulo. Ine ndikukuwuzani maganizo anga ndi kukudziwitsani mawu anga.
24 Eg ropa og de vilde ikkje høyra, og ingen agta på at eg rette ut handi,
Popeza ndinakuyitanani koma inu munakana kumvera. Ndinayesa kukuthandizani koma panalibe amene anasamala.
25 De brydde dykk ei um all mi råd, og ansa ikkje mitt refsings ord,
Uphungu wanga munawunyoza. Kudzudzula kwanga simunakusamale.
26 So skal eg då læ når de ulukka fær, eg skal spotta når det som de ræddast kjem,
Ndiye inenso ndidzakusekani mukadzakhala mʼmavuto; ndidzakunyogodolani chikadzakugwerani chimene mumachiopacho.
27 når det de ræddast kjem som eit uver, og uferdi dykkar fer hit som ein storm, når trengsla og naud kjem på dykk.
Chiwonongeko chikadzakugwerani ngati namondwe, tsoka likadzakufikirani ngati kamvuluvulu, mavuto ndi masautso akadzakugwerani.
28 Då vil eg ikkje svara når de ropar på meg, dei skal naudleita etter meg, men ikkje finna meg.
“Tsono mudzandiyitana koma sindidzayankha; mudzandifunafuna, koma simudzandipeza.
29 Av di dei hata kunnskap og forsmådde otte for Herren,
Popeza iwo anadana ndi chidziwitso ndipo sanasankhe kuopa Yehova,
30 ikkje lydde på mi råd, vanyrde all mi påminning,
popeza iwo sanasamale malangizo anga ndipo ananyoza chidzudzulo changa.
31 skal dei eta frukt av si åtferd og verta mette av sine råder.
Tsono adzadya zipatso zoyenera mayendedwe awo ndi kukhuta ndi ntchito zimene anachita kwa ena.
32 For einvisa drep dei einfaldne, og tryggleiken dårarne tyner.
Pakuti anthu osachangamuka amaphedwa chifukwa cha kusochera kwawo, ndipo zitsiru zimadziwononga zokha chifukwa cha mphwayi zawo.
33 Men den bur trygt, som høyrer på meg, verna um ulukke-rædsla.»
Koma aliyense wondimvera adzakhala mwa bata; adzakhala mosatekeseka posaopa chilichonse.”
