Salomos Ordsprog 25
1 Dette er og ordtøke av Salomo, og mennerne åt Hizkia, kongen i Juda, hev samla deim.
To również są przysłowia Salomona, które przepisali mężowie Ezechiasza, króla Judy.
2 Guds æra er å dylja ei sak, og kongars æra å granska ei sak.
Chwałą Boga jest sprawę taić, ale chwałą królów – dociekać sprawy.
3 Himmel-høgd og jord-dypt og konge-hjarto kann ingen granska ut.
Wysokość niebios i głębia ziemi, i serca królów są niezbadane.
4 Burt med slagget or sylvet! So fær gullsmeden ei skål av det.
Usuń żużel ze srebra, a wyjdzie naczynie dla złotnika.
5 Burt med gudlaus mann frå kongen! So vert hans kongsstol fast ved rettferd.
Usuń niegodziwego sprzed króla, a jego tron umocni się w sprawiedliwości.
6 Briska deg ikkje for kongen, og stell deg ikkje på storfolks plass.
Nie wywyższaj się przed królem i nie stawaj na miejscu wielkich;
7 For betre er at dei segjer med deg: «Stig her upp!» Enn at du vert nedflutt for augo på fyrsten. Kva so augo dine hev set.
Bo lepiej, żeby ci powiedziano: Podejdź tu, niż żeby cię poniżono przed księciem, którego twoje oczy widziały.
8 Ver ikkje for snar til å reisa sak; for kva vil du gjera til slutt, når motparten gjer deg til skammar?
Nie spiesz się do kłótni, bo na końcu [nie będziesz wiedział], co zrobić, gdy cię zawstydzi twój bliźni.
9 Før di sak med grannen din, men ber ikkje ut ein annan manns løyndom,
Załatw sprawę ze swoim bliźnim i nie zdradzaj tajemnicy drugiemu;
10 For elles vil den som høyrer det, skjella deg ut, og du vil alltid få låkt ord på deg.
By ten, który słucha, nie zawstydził cię, a twoja niesława nie przylgnęła do ciebie.
11 Som eple av gull i skåler av sylv er eit ord som ein talar i rette tid.
Odpowiednio wypowiedziane słowo [jest jak] złote jabłko w srebrnych rzeźbach.
12 Som ein gullring i øyra og sylgja av gull er ein vismann som refser for høyrande øyra.
Jak złoty kolczyk i klejnot ze szczerego złota tak jest dla uszu posłusznego ten, który mądrze strofuje.
13 Som svalande snø ein skurdonne-dag er ein tru bodberar for deim som sender han, han kveikjer sjæli åt herren sin.
Czym chłód śniegu w czasie żniwa, [tym] wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają, bo pokrzepia dusze swych panów.
14 Som skyer og vind utan regn er ein mann som kyter av gåvor han ikkje gjev.
Człowiek, który się chlubi zmyślonym darem, jest jak chmury i wiatr bez deszczu.
15 Tolmod fær domaren yvertald, og den linne tunga bryt bein.
Cierpliwością można przekonać władcę, a łagodny język łamie kości.
16 Finn du honning, so et det du treng, so du ikkje vert ovmett og spyr han ut.
Czy znalazłeś miód? Zjedz tyle, ile trzeba, byś objadłszy się, nie zwrócił go.
17 Set sjeldan din fot i huset åt grannen, so han ikkje vert leid deg og hatar deg.
Oddal nogę od domu bliźniego, by nie miał cię dość i cię nie znienawidził.
18 Hamar og sverd og kvasse pil er den som vitnar falskt mot sin næste.
Kto mówi fałszywe świadectwo przeciw swemu bliźniemu, [jest] młotem i mieczem, i ostrą strzałą.
19 Som roti tonn og ustød fot, so er lit til utru mann på trengselsdagen.
Ufność w człowieka niewiernego w dniu ucisku jest [jak] złamany ząb i zwichnięta noga.
20 Som kastar du klædi ein frostdag, som eddik på natron, so er den som syng visor for sorgfullt hjarta.
[Jak] ten, kto zabiera odzienie w czasie zimy i jak ocet na saletrze taki [jest ten], kto śpiewa pieśni smutnemu sercu.
21 Er din fiend’ svolten, gjev honom mat, er han tyrst, so gjev honom drikka.
Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem, a jeśli jest spragniony, napój go wodą;
22 For då hopar du gloande kol på hovudet hans, og Herren skal løna deg att for det.
Bo zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę, a PAN cię nagrodzi.
23 Nordanvind føder regn, og ei kviskrande tunga sure andlit.
[Jak] północny wiatr przepędza deszcz, tak gniewna twarz [przepędza] plotkarski język.
24 Betre å bu i ei krå på taket enn ha sams hus med trættekjær kvinna.
Lepiej mieszkać w kącie pod dachem niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
25 Som friske vatnet for den trøytte, so er god tidend frå eit land langt burte.
[Jak] zimna woda dla pragnącej duszy, [tak] dobra wieść z dalekiej ziemi.
26 Som gruggi kjelda og ein utskjemd brunn, so er rettferdig mann som vinglar medan gudlaus ser det.
[Jak] zmącone źródło i zepsuty zdrój, [tak] sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.
27 Eta for mykje honning er ikkje godt, men å granska det vandaste er ei æra.
Niedobrze jest jeść za dużo miodu, a szukanie własnej chwały nie jest chwałą.
28 Som ein by med murarne brotne og burte er mannen som ikkje kann styra sin hug.
Człowiek, który nie panuje nad swoim duchem, jest [jak] miasto zburzone [i] bez muru.
