Salomos Ordsprog 25

1 Dette er og ordtøke av Salomo, og mennerne åt Hizkia, kongen i Juda, hev samla deim.

امثال دیگری از سلیمان که مردان حِزِقیا، پادشاه یهودا، آنها را به رشتهٔ تحریر درآوردند:

2 Guds æra er å dylja ei sak, og kongars æra å granska ei sak.

عظمت خدا در پوشاندن اسرارش می‌باشد، اما عظمت پادشاه در پی بردن به عمق مسائل.

3 Himmel-høgd og jord-dypt og konge-hjarto kann ingen granska ut.

پی بردن به افکار پادشاهان مانند دست یافتن به آسمان و عمق زمین، غیرممکن است.

4 Burt med slagget or sylvet! So fær gullsmeden ei skål av det.

ناخالصی‌ها را از نقره جدا کن تا زرگر بتواند از آن ظرفی بسازد.

5 Burt med gudlaus mann frå kongen! So vert hans kongsstol fast ved rettferd.

اطرافیان بدکار پادشاه را از او دور کن تا تخت او به عدالت پایدار بماند.

6 Briska deg ikkje for kongen, og stell deg ikkje på storfolks plass.

وقتی به حضور پادشاه می‌روی خود را آدم بزرگی ندان و در جای بزرگان نایست،

7 For betre er at dei segjer med deg: «Stig her upp!» Enn at du vert nedflutt for augo på fyrsten. Kva so augo dine hev set.

چون بهتر است به تو گفته شود: «بالاتر بنشین»، از اینکه تو را در برابر چشمان بزرگان در جای پایینتر بنشانند. اگر حتی با چشمانت چیزی می‌بینی،

8 Ver ikkje for snar til å reisa sak; for kva vil du gjera til slutt, når motparten gjer deg til skammar?

شتابزده همسایه‌ات را به دادگاه نبر، زیرا اگر در آخر ثابت شود که حق با وی بوده است، تو چه خواهی کرد؟

9 Før di sak med grannen din, men ber ikkje ut ein annan manns løyndom,

وقتی با همسایه‌ات دعوا می‌کنی رازی را که از دیگری شنیده‌ای فاش نکن،

10 For elles vil den som høyrer det, skjella deg ut, og du vil alltid få låkt ord på deg.

زیرا دیگر کسی به تو اطمینان نخواهد کرد و تو بدنام خواهی شد.

11 Som eple av gull i skåler av sylv er eit ord som ein talar i rette tid.

سخنی که بجا گفته شود مانند نگینهای طلاست که در ظرف نقره‌ای نشانده باشند.

12 Som ein gullring i øyra og sylgja av gull er ein vismann som refser for høyrande øyra.

نصیحت شخص دانا برای گوش شنوا مانند حلقه طلا و جواهر، با ارزش است.

13 Som svalande snø ein skurdonne-dag er ein tru bodberar for deim som sender han, han kveikjer sjæli åt herren sin.

خدمتگزار امین همچون آب خنک در گرمای تابستان، جان اربابش را تازه می‌کند.

14 Som skyer og vind utan regn er ein mann som kyter av gåvor han ikkje gjev.

کسی که دم از بخشندگی خود می‌زند، ولی چیزی به کسی نمی‌بخشد مانند ابر و بادی است که باران نمی‌دهد.

15 Tolmod fær domaren yvertald, og den linne tunga bryt bein.

شخص صبور می‌تواند حتی حاکم را متقاعد کند و زبان نرم می‌تواند هر مقاومت سختی را در هم بشکند.

16 Finn du honning, so et det du treng, so du ikkje vert ovmett og spyr han ut.

اگر به عسل دست یافتی زیاد از حد نخور، زیرا ممکن است دلت به هم بخورد و استفراغ کنی.

17 Set sjeldan din fot i huset åt grannen, so han ikkje vert leid deg og hatar deg.

به خانهٔ همسایه‌ات زیاد از حد نرو، مبادا از تو سیر و متنفر شود.

18 Hamar og sverd og kvasse pil er den som vitnar falskt mot sin næste.

شهادت دروغ مثل تبر و شمشیر و تیر تیز صدمه می‌زند.

19 Som roti tonn og ustød fot, so er lit til utru mann på trengselsdagen.

اعتماد کردن به آدم خائن در زمان تنگی مانند جویدن غذا با دندان لق و دویدن با پای شکسته است.

20 Som kastar du klædi ein frostdag, som eddik på natron, so er den som syng visor for sorgfullt hjarta.

آواز خواندن برای آدم غصه‌دار مثل درآوردن لباس او در هوای سرد و پاشیدن نمک روی زخم اوست.

21 Er din fiend’ svolten, gjev honom mat, er han tyrst, so gjev honom drikka.

اگر دشمن تو گرسنه است به او غذا بده و اگر تشنه است به او آب بنوشان.

22 For då hopar du gloande kol på hovudet hans, og Herren skal løna deg att for det.

با این عملت، اخگرهای شرم بر سرش خواهی انباشت، و خداوند به تو پاداش خواهد داد.

23 Nordanvind føder regn, og ei kviskrande tunga sure andlit.

همان‌طور که باد شمال باران می‌آورد، همچنان بدگویی، خشم و عصبانیت به بار می‌آورد.

24 Betre å bu i ei krå på taket enn ha sams hus med trættekjær kvinna.

سکونت در گوشهٔ پشت بام بهتر است از زندگی کردن با زن غرغرو در یک خانه.

25 Som friske vatnet for den trøytte, so er god tidend frå eit land langt burte.

خبر خوشی که از دیار دور می‌رسد، همچون آب خنکی است که به کام تشنه لب می‌رسد.

26 Som gruggi kjelda og ein utskjemd brunn, so er rettferdig mann som vinglar medan gudlaus ser det.

سازش شخص درستکار با آدم بدکار، مانند آلوده کردن منبع آب و گل‌آلود ساختن چشمه است.

27 Eta for mykje honning er ikkje godt, men å granska det vandaste er ei æra.

همان‌طور که زیاده‌روی در خوردن عسل مضر است، طلبیدن تعریف و تمجید از مردم نیز ناپسند است.

28 Som ein by med murarne brotne og burte er mannen som ikkje kann styra sin hug.

کسی که بر نفس خویش تسلط ندارد، مثل شهری بی‌حصار است.