Salomos Ordsprog 25
1 Dette er og ordtøke av Salomo, og mennerne åt Hizkia, kongen i Juda, hev samla deim.
Iyi ndi miyambo inanso ya Solomoni, imene anthu a Hezekiya mfumu ya ku Yuda analemba.
2 Guds æra er å dylja ei sak, og kongars æra å granska ei sak.
Ulemerero wa Mulungu uli pa kubisa zinthu; ulemerero wa mafumu uli pa kufufuza zinthuzo.
3 Himmel-høgd og jord-dypt og konge-hjarto kann ingen granska ut.
Monga momwe kwatalikira kumwamba ndi momwe kulili kuzama kwa dziko lapansi, ndi momwemonso alili maganizo a mfumu kusadziwika kwake.
4 Burt med slagget or sylvet! So fær gullsmeden ei skål av det.
Chotsa zoyipa mʼsiliva ndipo wosula adzapanga naye ziwiya.
5 Burt med gudlaus mann frå kongen! So vert hans kongsstol fast ved rettferd.
Chotsa munthu woyipa pamaso pa mfumu; ndipo ufumu wake udzakhazikika mu chilungamo.
6 Briska deg ikkje for kongen, og stell deg ikkje på storfolks plass.
Usamadzikuze ukakhala pamaso pa mfumu, ndipo usamakhale pamalo pa anthu apamwamba;
7 For betre er at dei segjer med deg: «Stig her upp!» Enn at du vert nedflutt for augo på fyrsten. Kva so augo dine hev set.
paja ndi bwino kuti mfumu ichite kukuwuza kuti, “Bwera pamwamba pano,” kulekana ndi kuti ikuchititse manyazi chifukwa cha wina wokuposa. Chimene wachiona ndi maso ako,
8 Ver ikkje for snar til å reisa sak; for kva vil du gjera til slutt, når motparten gjer deg til skammar?
usafulumire kupita nacho ku bwalo la milandu nanga udzachita chiyani pa mapeto pake ngati mnansi wako adzakuchititsa manyazi?
9 Før di sak med grannen din, men ber ikkje ut ein annan manns løyndom,
Kamba mlandu ndi mnansi wako, koma osawulula chinsinsi cha munthu wina
10 For elles vil den som høyrer det, skjella deg ut, og du vil alltid få låkt ord på deg.
kuopa kuti wina akamva mawu ako adzakuchititsa manyazi ndipo mbiri yako yoyipa sidzatha.
11 Som eple av gull i skåler av sylv er eit ord som ein talar i rette tid.
Mawu amodzi woyankhulidwa moyenera ali ngati zokongoletsera zagolide mʼzotengera zasiliva.
12 Som ein gullring i øyra og sylgja av gull er ein vismann som refser for høyrande øyra.
Kwa munthu womvetsa bwino, kudzudzula kwa munthu wanzeru kuli ngati ndolo zagolide kapena chodzikongoletsera china cha golide wabwino kwambiri.
13 Som svalande snø ein skurdonne-dag er ein tru bodberar for deim som sender han, han kveikjer sjæli åt herren sin.
Wamthenga wodalirika ali ngati madzi ozizira pa nthawi yokolola kwa anthu amene amutuma; iye amaziziritsa mtima bwana wake.
14 Som skyer og vind utan regn er ein mann som kyter av gåvor han ikkje gjev.
Munthu wonyadira mphatso imene sayipereka ali ngati mitambo ndi mphepo yopanda mvula.
15 Tolmod fær domaren yvertald, og den linne tunga bryt bein.
Kupirira ndiye kumagonjetsa mfumu, ndipo kufewa mʼkamwa kutha kumafatsitsa munthu wowuma mtima.
16 Finn du honning, so et det du treng, so du ikkje vert ovmett og spyr han ut.
Ngati upeza uchi, ingodya okukwanira, kuopa ungakoledwe nawo ndi kuyamba kusanza.
17 Set sjeldan din fot i huset åt grannen, so han ikkje vert leid deg og hatar deg.
Uzipita kamodzikamodzi ku nyumba ya mnzako ukawirikiza kupita, udzadana naye.
18 Hamar og sverd og kvasse pil er den som vitnar falskt mot sin næste.
Munthu wochitira mnzake umboni wonama, ali ngati chibonga kapena lupanga kapena muvi wakuthwa.
19 Som roti tonn og ustød fot, so er lit til utru mann på trengselsdagen.
Kudalira munthu wosankhulupirika pa nthawi ya mavuto, kuli ngati dzino lobowoka kapena phazi lolumala.
20 Som kastar du klædi ein frostdag, som eddik på natron, so er den som syng visor for sorgfullt hjarta.
Kuyimbira nyimbo munthu wachisoni kuli ngati kuvula zovala pa nyengo yozizira kapena kuthira mchere pa chilonda.
21 Er din fiend’ svolten, gjev honom mat, er han tyrst, so gjev honom drikka.
Ngati mdani wako ali ndi njala, mupatse chakudya kuti adye; ngati ali ndi ludzu mupatse madzi kuti amwe.
22 For då hopar du gloande kol på hovudet hans, og Herren skal løna deg att for det.
Pochita izi, udzamusenzetsa makala a moto pa mutu pake, ndipo Yehova adzakupatsa mphotho.
23 Nordanvind føder regn, og ei kviskrande tunga sure andlit.
Monga momwe mphepo yampoto imabweretsera mvula, chonchonso mjedu umadzetsa mkwiyo.
24 Betre å bu i ei krå på taket enn ha sams hus med trættekjær kvinna.
Nʼkwabwino kukhala pa ngodya ya denga kuposa kukhala mʼnyumba ndi mkazi wolongolola.
25 Som friske vatnet for den trøytte, so er god tidend frå eit land langt burte.
Mthenga wabwino wochokera ku dziko lakutali ali ngati madzi ozizira kwa munthu waludzu.
26 Som gruggi kjelda og ein utskjemd brunn, so er rettferdig mann som vinglar medan gudlaus ser det.
Munthu wolungama amene amagonjera munthu woyipa ali ngati kasupe wodzaza ndi matope kapena chitsime cha madzi oyipa.
27 Eta for mykje honning er ikkje godt, men å granska det vandaste er ei æra.
Sibwino kudya uchi wambiri, sibwinonso kudzifunira wekha ulemu.
28 Som ein by med murarne brotne og burte er mannen som ikkje kann styra sin hug.
Munthu amene samatha kudziretsa ali ngati mzinda umene adani awuthyola ndi kuwusiya wopanda malinga.
