Salomos Ordsprog 22
1 Eit godt namn er meir verdt enn rikdom stor, og manntekkje betre enn sylv og gull.
Melius est nomen bonum, quam divitiæ multæ: super argentum et aurum, gratia bona.
2 Rik og fatig råkast, Herren hev skapt deim alle.
Dives, et pauper obviaverunt sibi: utriusque operator est Dominus.
3 Den kloke ser fåren og gøymer seg, men fåmingar renner fram og lyt bøta for det.
Callidus vidit malum, et abscondit se: innocens pertransiit, et afflictus est damno.
4 Løn for spaklynde og otte for Herren er rikdom og æra og liv.
Finis modestiæ timor Domini, divitiæ et gloria et vita.
5 Klunger og snaror er på den vegen den falske gjeng, den som agtar si sjæl, held seg burte frå deim.
Arma et gladii in via perversi: custos autem animæ suæ longe recedit ab eis.
6 Lær guten etter som guten er, so vik han ikkje ifrå det, um han vert gamall.
Proverbium est: Adolescens iuxta viam suam, etiam cum senuerit, non recedet ab ea.
7 Rikmann rå’r yver fatigfolk, og den som fær lån, vert træl for den som gjev.
Dives pauperibus imperat: et qui accipit mutuum, servus est fœnerantis.
8 Den som sår urett, skal hausta vondt, og hans ovmods ris fær ein ende.
Qui seminat iniquitatem, metet mala, et virga iræ suæ consummabitur.
9 Den godhjarta vert velsigna, for han gjev sitt brød til armingen.
Qui pronus est ad misericordiam, benedicetur: de panibus enim suis dedit pauperi. Victoriam et honorem acquiret qui dat munera: animam autem aufert accipientium.
10 Jaga spottaren ut, so gjeng trætta med, og for skjemsla og kiv fær du fred.
Eiice derisorem, et exibit cum eo iurgium, cessabuntque causæ et contumeliæ.
11 Den som elskar hjartans reinleik, den som talar vænt, han hev kongen til ven.
Qui diligit cordis munditiam, propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem.
12 Herrens augo vaktar kunnskap, men ord frå den utrue støyter han um.
Oculi Domini custodiunt scientiam: et supplantantur verba iniqui.
13 Letingen segjer: «Det er ei løva der ute, eg kunde verta drepen midt på gata.»
Dicit piger: Leo est foris, in medio platearum occidendus sum.
14 Ei djup grav er skjøkjemunn, den som Herren er harm på, skal falla nedi.
Fovea profunda, os alienæ: cui iratus est Dominus, incidet in eam.
15 Vitløysa heng fast ved hjarta hjå guten, men tukteriset driv henne burt frå han.
Stultitia colligata est in corde pueri, et virga disciplinæ fugabit eam.
16 Trykkjer du armingen, vert det honom til vinning, gjev du den rike, vert det berre til tap.
Qui calumniatur pauperem, ut augeat divitias suas, dabit ipse ditiori, et egebit.
17 Lut øyra ned og høyr på ord av vismenn vend hjarta til min kunnskap!
Inclina aurem tuam, et audi verba sapientium: appone autem cor ad doctrinam meam.
18 For det er vænt at du deim varar i ditt hjarta; gjev dei må vera reiduge på dine lippor!
Quæ pulchra erit tibi, cum servaveris eam in ventre tuo, et redundabit in labiis tuis,
19 Av di du skal lita på Herren, lærer eg deg i dag, just deg.
ut sit in Domino fiducia tua, unde et ostendi eam tibi hodie.
20 Hev eg’kje skrive fyndord til deg med råder og kunnskap
Ecce descripsi eam tibi tripliciter, in cogitationibus et scientia:
21 til å kunngjera deg det som rett er, sannings ord, so du med sannings ord kann svara deim som sender deg?
ut ostenderem tibi firmitatem, et eloquia veritatis, respondere ex his illis, qui miserunt te.
22 Plundra ikkje ein fatigmann av di han er fatig, og tred ikkje armingen ned i porten!
Non facias violentiam pauperi, quia pauper est: neque conteras egenum in porta:
23 For Herren skal føra saki deira og taka livet deira som tek ifrå deim.
quia iudicabit Dominus causam eius, et configet eos, qui confixerunt animam eius.
24 Gjev deg ikkje i lag med ein som snart vert vreid, og gakk ikkje med ein bråsinna mann,
Noli esse amicus homini iracundo, neque ambules cum viro furioso:
25 at du ikkje skal venja deg til hans vegar og få sett ei snara for livet ditt!
ne forte discas semitas eius, et sumas scandalum animæ tuæ.
26 Ver ei millom deim som gjev handtak, millom deim som borgar for skuld!
Noli esse cum his, qui defigunt manus suas, et qui vades se offerunt pro debitis:
27 Når du inkje hev å betala med, kvifor skal dei taka sengi di burt under deg?
si enim non habes unde restituas, quid causæ est ut tollat operimentum de cubili tuo?
28 Flyt ikkje gamall merkestein som federne dine hev sett!
Ne transgrediaris terminos antiquos, quos posuerunt patres tui.
29 Ser du ein mann som er dugleg i arbeidet, han skal tena hjå kongar og ikkje hjå småfolk.
Vidisti virum velocem in opere suo? Coram regibus stabit, nec erit ante ignobiles.
