Salomos Ordsprog 20

1 Vinen er ein spottar, rusdrykken ein ståkar, ingen som tumlar av honom, er vis.

Divai en jajaro to kongʼo en koko; ngʼat motelne kodgi onge rieko.

2 Den rædsla kongen vekkjer, er som løveburing, den som fær hans vreide på seg, set livet sitt på spel.

Mirimb ruoth chalo gi ruto mar sibuor; ngʼat momiyo obedo gi gero lalo ngimane.

3 Mannsens æra er å halda seg frå trætta, men kvar uviting glefser til.

Enobed luor maduongʼ ne ngʼatno ma dagi dhawo, to joma ofuwo duto ohero dhawo.

4 Letingen pløgjer ikkje um hausten, i skurdonni leitar han fåfengt etter grøda.

Jasamuoyo ok pur puothe e kinde mowinjore; omiyo e kinde mar keyo omanyo, to ok oyud gimoro.

5 Råd i mannsens hjarta er som vatn i djupet, men ein skynsam mann kann draga det upp.

Dwaro mar chuny dhano chalo gi pi matut, to ngʼat man-gi winjo twomogi.

6 Mest kvar mann råkar ein som elskar honom, men kven finn ein som er å lita på?

Ji mangʼeny wacho ni gin gihera ma adiera; to ngʼat ma ja-adiera, en ngʼa ma diyude?

7 Den som ferdast ulastande og er rettferdig, sæle er borni hans etter honom.

Ngʼat makare nigi ngima ma ok ocha; nyithinde nigi gweth bangʼe.

8 Ein konge som sit på domarstol, skil ut alt vondt med augo sine.

Ka ruoth obedo e kome mondo ongʼad bura; opiedho weche maricho duto gi wangʼe.

9 Kven kann segja: «Eg hev halda hjarta reint og er fri frå syndi mi?»

En ngʼa manyalo wacho niya, “Aserito chunya maler; aler kendo aonge richo?”

10 Tvo slag vegt og tvo slag mål er båe tvo ein styggedom for Herren.

Rapim ma ok nikare gi pimo ma ok kare, Jehova Nyasaye mon kodgi duto.

11 Alt guten syner i si gjerd um ferdi hans vert rein og rett.

Kata mana nyathi ingʼeyo gi timbene, omiyo ingʼeyo ka kite obidhore kata ni kare.

12 Øyra som høyrer og auga som ser - Herren hev skapt deim båe tvo.

It mawinjo gi wangʼ maneno, Jehova Nyasaye ema osechweyo gik moko ariyogo.

13 Elska ikkje svevn, for då vert du fatig, haldt augo uppe, so fær du brød til mette.

Kik iher nindo nono to ibiro bedo jachan, bed kineno to ok ibi chando chiemo.

14 «Klent, klent!» segjer kjøparen, men når han gjeng burt, so rosar han seg.

Jangʼiewo wacho niya, “Ok ber ngangʼ, ok ber ngangʼ!” To bangʼe owuok odhiyo ka osungore ni ongʼiewo gi nengo mayot.

15 Vel finst det gull og mange perlor, men dyraste gogni er lippor med kunnskap.

Dhahabu nitie, kendo kite ma nengogi tek bende nitie mogundho, to dhok mawacho weche mag ngʼeyo gin kaka mula mabeyo mayudo tek.

16 Tak klædi hans! for han hev borga for ein annan, og panta honom for framande!

Kaw law ngʼat mochungʼne ngʼat mokia kaka singo; mak gino mosingorego, ka otimo kamano ni dhako majabayo.

17 Søtt er for mannen det brød han hev fenge med fals, men sidan vert munnen hans full av småstein.

Chiemo moyud e yo ma ok kare mit ne ngʼato, to achien omuodore mana ka kuoyo.

18 Råder vert stødige med rådleggjing, få då klok styring når du fører krig!

Los chenro ka ikonyori gi ngʼado rieko; ka ichako lweny to dwar ikruok maber.

19 Den som fer med drøs, ber løynråd ut, og gapen skal du ikkje hava noko med.

Fuongʼo wach ketho genruok; omiyo tangʼ ni ngʼato ma wuoyo mathoth.

20 Den som bannar far og mor, hans lampa skal slokna i kolmyrkret.

Ka ngʼato okwongʼo wuon mare kata min mare, to ngimane norum mana ka taya motho e mudho molil.

21 Ein arv som ein i fyrstundes er for fus på, vert på slutten utan velsigning.

Mwandu moyud motelo e yo mayot ok bi bedo konyruok e kinde machien.

22 Seg ikkje: «Eg vil løna med vondt!» Venta på Herren, han vil hjelpa deg.

Kik iwach niya, “Abiro chulo kuor kuom rachni motimna!” Bed kirito Jehova Nyasaye to obiro resi.

23 Tvo slag vegt er ein styggedom for Herren, og den falske skålvegt er ikkje god.

Jehova Nyasaye mon gi rapim mag miriambo, kendo rapim ma ok kare ok miye mor.

24 Frå Herren kjem mannsens stig, og kor kann eit menneskje skyna sin veg?

Okange mag ngʼato ichiko gi Jehova Nyasaye. Ere kaka ngʼato nyalo ngʼeyo yore owuon?

25 Fårlegt er det for eit menneskje å vigsla eitkvart tankelaust, og fyrst granska lovnaden etterpå.

En obadho ne ngʼato masingo gimoro ka ok oparo, to achien eka oparo singruokne.

26 Ein vis konge skil ut dei gudlause og let hjulet ganga yver deim.

Ruoth mariek riembo joma timbegi richo; okumogi ma ok okechogi.

27 Menneskjens ånd er Herrens lampa, og ho ransakar alle rom i hjarta.

Taya mar Jehova Nyasaye manyo chuny dhano, kendo omanyo chunye ma iye.

28 Kjærleik og truskap er vakt um kongen, og han styd sin kongsstol på kjærleik.

Hera kod adiera miyo ruoth bedo gi kwe, nikech hera, lochne bedo motegno.

29 Ei æra for ungdomar er deira kraft, og ein prydnad for dei gamle er grått hår.

Sunga ma yawuowi nigo e teko margi, to lwar en duongʼ ne jodongo.

30 Svidande sår reinser burt det vonde, ja, slag reinsar hjartans inste rom.

Goch kod adhonde pwodho richo, to chwat loso maler chuny maiye.