< Lukas 12 >
1 Medan hadde folket samla seg kring han i tusundtal, so dei heldt på å trøda kvarandre ned; då tok han til ords og sagde til læresveinarne sine: «Framum alt; tak dykk i vare for surdeigen åt farisæarane - hyklarskapen!
YA ayo na tiempo, anae mandaña megae na mit na linajyan taotao, asta managacha uno yan otro; ya jatutujon sumangane y disipuluña sija finenana: Adaje jamyo ni y libaduran y Fariseo sija ni y hipocresia.
2 Det finst ingen ting som er duld og ikkje ein gong kjem fram i dagen, og ingen ting som er løynd og ikkje ein gong vert kjend.
Sa taya na matatampe na ti umababa; pat mananana, na ti umatungo.
3 Difor skal alt de talar i myrkret, høyrast i ljoset, og det de kviskrar i kammerset, skal ropast ut på taket.
Enaomina jafa guinin sinanganmiyo gui jemjom, umajungog gui manana; ya jafa y incuentuse gui talanga gui jalom aposento, umaagangnaejon gui jilo guma.
4 Men til dykk som er venerne mine, segjer eg: Ottast ikkje deim som drep likamen, og sidan ikkje hev magt til å gjera meir!
Ya jusangane jamyo ni y amigujo sija: Chamiyo fanmaaañao ni ayo sija y pumuno y tataotao, sa an munjayan ayo, taya jafa siña ujafatinas.
5 Eg skal syna dykk kven de skal ottast; de skal ottast honom som hev magt til å drepa og sidan kasta i helvite. Ja, segjer eg dykk, honom skal de ottast! (Geenna )
Lao jusangane jamyo jaye inmaañagüe: Fanmaañao jamyo ni ayo y yanguin munjayan japuno, guaja ninasiñaña na uyute asta sasalaguan: Junggan, jusangañe jamyo: Fanmaañao jamyo nu güiya. (Geenna )
6 Sel dei ikkje fem sporvar for tvo skilling? og ikkje ein av deim er gløymd hjå Gud;
Ada ti mabende sinco na pajaro, pot dos na octabo? ya ni uno guiya sija mamalefañaejon gui menan Yuus?
7 og jamvel alle håri på hovudet dykkar er talde. Ver ikkje ottefulle! De er meir enn mange sporvar.
Lao asta y gaponulonmiyo esta manmatufong. Chamiyo fanmaaañao: sa manbaliña jamyo qui y megae pajaro.
8 Og det segjer eg dykk: Kvar den som kjennest ved meg for menneski, honom skal og Menneskjesonen kjennast ved for Guds englar;
Ya jusangane jamyo: Jayeja y comonfesatñaejonyo gui menan y taotao sija; uquinenfesatñaejon locue ni y Lajin taotao gui menan y angjet Yuus.
9 men den som avneittar meg for menneski, han skal avneittast for Guds englar.
Lao ayo y pumuneyo gui menan taotao sija, siempre pune güe gui menan y angjet Yuus.
10 Og den som talar mot Menneskjesonen, skal få tilgjeving for det; men den som spottar den Heilage Ande, fær aldri tilgjeving.
Ya jayeja y cumuentos contra y Lajin taotao, umaasie; lao y chumatfino contra Espiritu Santo, ti umaasie.
11 Når dei no fører dykk fram for synagogorne og deim som styrer og råder i landet, so syt ikkje for korleis de skal svara for dykk, eller kva de skal segja!
Ya anae manmacone jamyo gui menan y sinagoga sija, yan y manmagas, yan y gaesisiña, chamiyo madadaje jaftaemano yan jafa para inepe, ni jafa para insangan;
12 For den Heilage Ande skal læra dykk dei rette ordi i same stundi.»
Sa y Espiritu Santo infanfinanagüe güije na ora jafa para insangan.
13 Ein utor folkehopen sagde til honom: «Meister, seg til bror min at han skal skifta arven med meg!»
Ya uno gui linajyan taotao ilegña nu güiya: Maestro, tayo y chelujo ya ufacaeyo ni y erensia.
14 «Kven sette meg til domar eller skiftemeister for dykk, mann?» svara Jesus.
Lao ilegña nu güiya: Taotao, jaye pumoloyo gui jilomo para jues, pat para mamacae?
15 So sagde han til deim: «Sjå og tak dykk i vare for all havesykja! For ingen kann tryggja livet sitt med det han eig, um han er aldri so rik.»
Ya ilegña nu sija: Atan, ya inguesadaje jamyo ni y linagga: sa y linâlâ y taotao, ti guinin y manadan güinaja sija ni y jasagagaye.
16 Og han fortalde deim ei likning: «Det var ein gong ein rik mann; jordi hans hadde bore godt,
Ya mansinangane un parabola, ilegña: y fangualuan un taotao na rico, jumujuyong megae na quineco.
17 og so sagde han med seg: «Kva skal eg gjera? eg hev ikkje husrom til grøda mi!
Ya manjaso gui sumanjalomña, ilegña: Jafa jufatinas, sa taya mano nae jupolo y quinecojo.
18 Jau, so vil eg gjera, » sagde han: «eg vil taka ned lødorne mine og byggja deim større, og der vil eg samla heile avlingi og alt godset mitt.
Ya ilegña: Este bae jufatinas: bae jujala papa y lanchoco, ya jujatsa y mas dangculo; ya ayo nae jupolo todo y maiisso yan y güinajajo.
19 Og so vil eg segja åt meg sjølv: «Du, no hev du mykje godt liggjande for mange år; unn deg no ro, et og drikk, og ver glad!»»
Ya jualog ni y antijo: Ante, megae güinajamo, para megae na sacan; descansa, ya unchocho, yan unguimen, yan unmagof.
20 Men Gud sagde til honom: «Du dåre, i denne natt krev dei sjæli di av deg! Kven skal so hava det du hev sanka i hop?»
Lao si Yuus ilegña nu güiya: Taejinaso jao! pago na puenge nesesita umachule y antimo: ya para jaye ayo sija na güinaja ni unnaetnon?
21 So gjeng det den som samlar seg gods og gull, og ikkje er rik i Gud.
Taegüenaoja y manaetnon y güinaja para güiyaja, ya ti urico para si Yuus.
22 Difor segjer eg dykk, » sagde han til læresveinarne sine: «Syt ikkje for livet, kva de skal eta, eller for likamen, kva de skal klæda dykk med!
Ya ilegña ni y disipoluña sija: Enaomina jusangane jamyo, Chamiyo madadaje pot y linâlânmiyo, jafa para incano; ni y tataotaonmiyo, jafa para innaminagago.
23 Livet er meir enn maten, og likamen meir enn klædi.
Sa y linâlâ mas qui y nengcano, ya y tataotao mas qui y magago.
24 Agta på ramnarne! dei sår ikkje og haustar ikkje, dei hev ikkje stabbur og ikkje løda - Gud føder deim. Kor mykje meir er’kje de enn fuglarne!
Jaso y aga sija, na ti manmanananom, ni ufanmangoco; ni uguaja sagannengcanoñija ni lancho; ya si Yuus janachocho sija; ya cuanto mas manmauleg jamyo qui y pajaro!
25 Og kven av dykk kann leggja ei aln til si livslengd, um han syter aldri so mykje?
Yan jaye guiya jamyo pot inadaje siña uaumenta un codo y linecaña?
26 Kann de no ikkje ein gong gjera so mykje, kvi syter de då for det hitt?
Yanguin ti siña inchegüe y mas diquique, para jafa inadadaje y pumalo?
27 Agta på liljorne, korleis dei veks! dei korkje spinn eller vev; men eg segjer dykk: Ikkje ein gong Salomo i all sin herlegdom var so klædd som ei av deim.
Jaso y lirio sija, jaftaemano mandocoñiñija! ti manmachochocho, ni ufanmanjila; ya jusangane jamyo na si Salomon contodo y minalagña, ti minagago parejo yan uno guiya sija.
28 Klæder no Gud soleis graset på marki, det som stend i dag og vert kasta i omnen i morgon, kor mykje heller vil han då’kje klæda dykk, de fåtruande!
Yanguin si Yuus janafanminagago y chaguan qui fangualuan ni y gaegue pago, ya agupa esta mayute guato gui jetno; ti mas magajet na inninafanminagago jamyo, O jamyo didide na jinenggue?
29 So tenk no’kje de heller allstødt på kva de skal eta, og kva de skal drikka, og lat’kje hugen vanka for vidt!
Ya chamiyo umaliligao jafa para incano, ni jafa para inguimen, ni infanbuébuente gui jinasonmiyo.
30 Det er heidningarne kring i verdi som spør etter alt dette; men far dykkar veit at de treng desse ting.
Sa todo este sija na güinaja manmaaliligao ni y nasion sija gui tano: lao y tatanmiyo jatungoja na innesesita estesija na güinaja.
31 Søk heller hans rike, so skal de få dette attpå!
Lao aligao finena y raenoña; ya todo este sija na güinaja umanafandaña para jamyo.
32 Ottast ikkje, du vesle hjord! Det er far dykkar’s vilje å gjeva dykk riket!
Chamiyo fanmaaañao, jamyo diquique na manada; sa este minagof y tatanmiyo, na infanninae ni y raeno.
33 Sel det de hev, og gjev sælebotsgåvor! Gjer dykk pungar som ikkje vert utslitne, ein skatt som aldri tryt, i himmelen, der ingen tjuv kjem innåt, og ingen mol øyder!
Bende y güinajamo, ya unfannae. limosna; fanmamamauleg botsa ni ti ubijo, un güinaja gui langet na ti ufatta, anae ti usineda ni y saque, ni ti upotliya.
34 For der skatten dykkar er, der vil og hjarta dykkar vera.
Sa manoja nae gaegue y güinajamo, ayoja nae gaegue locue y corasonmo.
35 Bind livgjordi um dykk, og lat lykterne brenna!
Polo ya esta madudog y senturanmiyo, ya esta masonggue y candet miyo;
36 Ver de som folk som ventar på herren sin til han bryt upp frå brudlaupet, so dei kann lata upp for honom med same han kjem og bankar på!
Ya infanparejo yan ayo na taotao sija y jananangga y señotñija, yanguin tumalo guato guinin y guipot umasagua; sa para yanguin mato ya manyajo, umababaye enseguidas.
37 Sæle dei tenarar som herren finn vakande når han kjem! Det segjer eg dykk for visst: Han skal binda livgjordi um seg og føra deim til bords, og koma og setja fram for deim.
Mandichoso ayo sija na tentago, yanguin mato y señot, mansineda manbebela; magajet jusangane jamyo, na ududog güe, ya unafanmatachong para ufañocho, ya ufalag y sumanmena ya usetbe sija.
38 Anten han kjem midt på natti eller når det lid ut i otta - sæle er dei når han finn det so.
Ya yanguin ufato gui segundo na bela ya gui tetsero, ya mansineda sija taegüijeja, mandichoso ayo sija na tentago.
39 Men det skynar de nok, at dersom husbonden visste kva tid og time tjuven kom, so vakte han og let ingen brjota seg inn i huset.
Este tingo na yanguin y tata gui guima mojon jatungo jafa na ora nae ufato y saque, upulan ya ti upolo na umayulang y guimaña.
40 So ver reiduge de og! For Menneskjesonen kjem på ei tid de ikkje tenkjer.»
Enaomina nafanlisto jamyo locue, sa ufato y Lajin taotao, güije na ora gui anae ti injajaso.
41 Peter spurde: «Herre, er det åt oss du segjer denne likningi, eller åt alle andre med?»
Ayonae ilegña si Pedro: Señot, unsangan este na acomparasion para jame, pat para todos?
42 Då sagde Herren: «Ja, kvar er han, den trugne hushaldaren, den vituge som husbonden vil setja yver tenestfolket sitt, so han skal lata deim få kosten sin i rett tid?
Ya y Señot ilegña: Jaye nae ayo y mauleg yan mejnalom na mayetdomo, ni y ninamagas ni y señotña gui güinajana, para uninanae naña gui tiempoña?
43 Sæl den tenar som husbonden finn so gjerande, når han kjem!
Dichoso ayo na tentago y yanguin mato y señotña, sineda na jachochogüe taegüije.
44 Det segjer eg dykk for visst: Han skal setja honom yver alt det han eig.
Magajet jusangane jamyo; na uninamagas gui jilo y güinajaña, todo.
45 Men dersom tenaren segjer med seg: «Herren min drygjer nok endå ei stund, » og han so tek til å slå drengjerne og gjentorne og eta og drikka og fylla seg,
Lao yanguin ayo na tentago y ilegña gui jalom corasonña: Y señotjo caeja mato; ya jatutujon pumanag y famalaoan na tentago, yan y lalaje; ya chumocho, yan gumimen, ya bumolacho;
46 då skal herren hans koma ein dag han ikkje ventar, og ein time han ikkje veit av, og hogga honom sund, og lata honom få sin lut i lag med dei utrue.
Y señot ayo na tentago, ufato güije na jaane gui anae ti jananangga, yan gui ora anae ti jatungo, ya uninasuja, ya uninafandaña y patteña yan y ti manmanjonggue.
47 Den tenaren som veit kva herren hans vil, og ingen ting steller i stand eller gjer av det som han vil, skal få mykje hogg,
Ya ayo na tentago y jatungo y minalago y señotña; ya ti jalisto güe, ni jafatinas jaftaemano y minalagoña, umasaulag megae.
48 men den som ikkje veit det, og gjer det som hogg er verdt, skal få mindre. Av den som mykje hev fenge, ventar ein mykje, og den dei hev trutt mykje til, krev dei so mykje meir av.
Lao ayo y ti jatungo, ya jafatinas digno na umasauleg, lao didide masaulagña. Sa jayeja y megae manaiña, siempre megae uchule, ya jaye y megae catgoña, mas megae magagaoña.
49 Eg er komen for å kasta eld utyver jordi, og kor gjerne eg vilde at det alt hadde fata!
Matoyo para juyute y guafe gui jilo tano: ya jafa malagojo yanguin esta todo mañiñila?
50 Men eg lyt ganga igjenom ein dåp, og kor eg gruvar meg til det er gjort!
Lao guaja tagpangeco para jumatagpange; ya jafa chachatsagajayo asta qui umacumple!
51 Trur de eg er komen for å skapa fred på jordi! Nei, segjer eg dykk, men strid!
Injajaso jamyo na matoyo para junae pas y tano? Jusangane jamyo, na aje; lao mas para inaguaguat.
52 Heretter skal fem i same huset liggja i strid med kvarandre, tri mot tvo, og tvo mot tri,
Sa desde pago sigue mona, uguaja gui un guma sinco na ti manparejo, y tres contra y dos, ya y dos contra y tres.
53 far mot son, og son mot far, mor mot dotter, og dotter mot mor, vermor mot sonekona, og sonekona mot vermor.»
Y tata uaguaguat contra y lajiña, ya y laje contra y tata; ya y nana contra y jagaña, ya y jaga contra y nana; y suegra contra y yetna, ya y yetna contra y suegraña.
54 Til folket og sagde han: «Når de ser det stig sky upp i vest, segjer de straks: «Det kjem regn, » og det vert so.
Ya ilegña locue ni y taotao sija: Yanguin inlilie y mapagajes na cajulo gui sumanlichan, siempre ilelegmiyo: Mamamaela y ichan; ya magajet.
55 Og ser de vinden blæs ifrå sud, segjer de: «Det vert heitt, » og so vert det!
Ya yanguin manguaefe y manglo sanjaya, ilelegmiyo: Uguaja maepe; ya ufato.
56 Hyklarar! Jord- og himmels-bragdi veit de å granska; korleis hev det seg då at de ikkje veit å granska denne tidi?
Manhipocrita jamyo; intingo umegsamina y langet, yan y tano; ya jafa na ti intingo umegsamina y tiempo pago?
57 Og kvi dømer de ikkje frå dykk sjølve kva rett er?
Ya jafa na ni jamyo ti injisga jafa y tinas?
58 Soleis når du gjeng for retten med motparten din, gjer deg då fyre, so du kann koma tilliks med honom på vegen! Elles dreg han deg gjerne for domaren, og domaren sender deg yver til futen, og futen set deg i fengsel;
Ya mientras jumanao jao yan y enemigumo para y magas, procura munaquelibre jao gui jinanaomo; na noseaja uninarastra guato gui jues, ya y jues uninentrega gui ofisiat, ya y ofisiat unpinelo gui calaboso.
59 du slepp ikkje ut att, segjer eg deg, fyrr du hev greidt alt, til siste skjerv.»
Jusangane jao: Ti unjanao juyong güije, asta qui unapase y uttimo na marabidi.