Apostlenes-gjerninge 7
1 Då sagde øvstepresten: «Hev dette seg so?»
大祭司が言った，「これらのことはそのとおりなのか」。
2 Han svara: «Brør og feder, høyr på meg! Herlegdomens Gud openberra seg for far vår, Abraham, då han var i Mesopotamia, fyrr han feste bu i Kharan;
彼は言った，「兄弟たち，また父たちよ，聞いてください。わたしたちの父祖アブラハムがハランに住む前，まだメソポタミアにいた時に，栄光の神が彼に現われて，
3 og han sagde til honom: «Gakk ut frå landet ditt og frå ætti di, og far til det landet som eg skal syna deg!»
こう言われました。『あなたの土地，またあなたの親族から出て，わたしがあなたに示す土地に行きなさい』。
4 Då gjekk han ut or Kaldæarland og feste bu i Kharan; og då far hans var dåen, let han honom flytja derifrå til dette landet, der de no bur;
それで彼はカルデア人の土地から出て，ハランに住みました。彼の父が死んだのち，神はそこから，あなた方が今住んでいるこの土地へ，彼を移されました。
5 men han gav honom ikkje arvlut der, ikkje ei fotbreidd eingong. Og han lova å gjeva honom det til eiga og hans ætt etter honom, endå han ikkje hadde barn.
ここでは何の相続財産も，そうです，足の踏み場となるほどのものさえもお与えになりませんでした。ここを所有物として彼に，また彼の後でその子孫に与えると約束されましたが，その時には彼にはまだ子供がいなかったのです。
6 Og Gud tala soleis: «Hans ætt skal bu som utlendingar i framandt land, og dei skal gjera deim til trælar og fara ille med deim i fire hundrad år.
神はこのように語られました。彼の子孫は見知らぬ土地で異国人として住み，四百年のあいだ奴隷にされ，虐待されるだろう，と。
7 Og det folket som dei trælar under, vil eg døma, » sagde Gud. «Og so skal dei draga ut og tena meg på denne staden.»
『彼らを奴隷にする民族を，わたしは裁くだろう』と神は言われました。『そしてそののち，彼らは出て来て，この場所でわたしに仕えるだろう』。
8 Og han gav honom umskjeringspakti; og so avla han Isak og umskar honom den åttande dagen, og Isak Jakob, og Jakob dei tolv patriarkarne.
神は彼に割礼の契約を与えられました。こうして，アブラハムはイサクの父となり，八日目に彼に割礼を施しました。イサクはヤコブの父となり，ヤコブは十二人の族長たちの父となりました。
9 Og patriarkarne ovundast på Josef og selde honom til Egyptarland. Og Gud var med honom
「この族長たちは，ヨセフに対するねたみに動かされ，彼をエジプトに売りました。神は彼と共におられ，
10 og fria honom ut or alle hans trengslor og gav honom nåde og visdom for Farao, egyptarkongen, og han sette honom til hovding yver Egyptarland og heile sitt hus.
そのあらゆる苦難から彼を救い出し，エジプトの王ファラオの前で彼に好意と知恵を与えられました。ファラオは彼に，エジプトと王の家全体を治めさせたのです。
11 So kom det hunger yver heile Egyptarland og Kana’an, og stor trengsla; og federne våre fann ikkje føda.
さて，エジプトとカナンの全土にききんが起こり，大きな苦難が臨みました。わたしたちの父祖たちは食物を見つけることができなくなりました。
12 Men då Jakob høyrde at der var korn i Egyptarland, sende han federne våre dit fyrste gongen.
しかし，ヤコブはエジプトに穀物があると聞いて，わたしたちの父祖たちを最初に遣わしました。
13 Og den andre gongen vart Josef attkjend av brørne sine, og Farao lærde å kjenna Josefs ætt.
二度目の時，ヨセフのことがその兄弟たちに知らされ，ヨセフの一族のことがファラオに明らかにされました。
14 Men Josef sende bod og kalla Jakob, far sin, og alt folket sitt dit, fem og sytti sjæler.
ヨセフは人を遣わして，その父ヤコブ，また親族全体，すなわち七十五人の魂を呼び寄せました。
15 Og Jakob drog ned til Egyptarland, og han døydde, han og federne våre.
ヤコブはエジプトに下って行き，やがて彼自身もわたしたちの父祖たちも死にました。
16 Og dei vart flutte yver til Sikem og lagde i den gravi som Abraham kjøpte for sylv av borni åt Hemor i Sikem.
そして彼らはシェケムに持ち帰られ，アブラハムが銀を支払ってシェケムのハモルの子らから買っておいた墓に横たえられました。
17 Etter som det leid til tidi for den lovnaden som Gud tilsvor Abraham, auka folket seg og vart mannsterkt i Egyptarland,
「一方，神がアブラハムに誓われた約束の時が近づくにつれ，民はエジプトで殖え広がってゆき，
18 alt til det kom ein annan konge yver Egyptarland, som ikkje visste noko um Josef.
ついにヨセフのことを知らない別の王が現われました。
19 Han for med svikråd mot folket vårt og for ille med federne våre, til dess dei laut setja småborni sine ut, so dei ikkje skulde få liva.
この王はわたしたちの同族に対して悪巧みをし，わたしたちの父祖たちを虐げ，無理やりにその赤子たちを捨てさせ，生かしておけないようにしました。
20 I den tidi vart Moses fødd, og han var yndeleg for Gud. Og han vart fostra i huset åt far sin i tri månader.
そうした時にモーセが生まれましたが，非常に美しい子でした。彼は三か月の間，自分の父の家で養われました。
21 Men då han vart utsett, tok Faraos dotter honom og fostra honom upp som sin eigen son.
捨てられた時，ファラオの娘が彼を拾い上げ，彼を自分の子として育てました。
22 Og Moses vart upplærd i all egyptar-visdomen; og han var megtig i ord og gjerningar.
モーセはエジプト人のあらゆる知恵を教え込まれました。彼は言葉にも業にも強力な者でした。
23 Men då han hadde fyllt fyrti år, fekk han hug til å sjå um brørne sine, Israels-borni.
しかし，四十歳になった時，自分の兄弟たち，すなわちイスラエルの子らのもとを訪ねようという気持ちがその心に起こりました。
24 Og då han såg at ein leid urett, kom han honom til hjelp og tok hemn for honom som leid yvervald, og slo egyptaren i hel.
彼らのうちの一人が不当に苦しめられているのを見て，その人をかばい，エジプト人を打ち殺して，虐げられていたその人のためにあだを討ちました。
25 Han tenkte at brørne hans skulde skyna at Gud gav deim frelsa ved hans hand. Men dei skyna det ikkje.
自分の手によって神が兄弟たちを救出しようとしておられることを，彼らが理解してくれるものと思っていたのですが，彼らは理解しませんでした。
26 Dagen etter kom han til deim då dei trætta, og han talde deim til å halda fred og sagde: «Menner, de er brør; kvi gjer de urett mot kvarandre?»
「次の日，彼はけんかをしている人たちのところに現われて，彼らを仲直りさせようとして言いました，『君たちは兄弟同士ではないか。なぜ互いに傷つけ合うのか』。
27 Men han som gjorde grannen sin urett, støytte honom ifrå seg og sagde: «Kven hev sett deg til hovding og domar yver oss?
しかし，隣人を傷つけていた者が彼を押しのけて言いました，『だれがお前を支配者や裁判官として我々の上に立てたのか。
28 Vil du kanskje slå meg i hel, liksom du slo egyptaren i hel i går?»
昨日あのエジプト人を殺したように，わたしを殺そうと思っているのか』。
29 Men Moses flydde for dette ordet skuld og vart ein utlending i Midjans land, og han fekk tvo søner der.
この言葉を聞いてモーセは逃げ，ミディアンの地で居留者となり，二人の子の父となりました。
30 Og då fyrti år var lidne, synte ein engel seg for honom i øydemarki ved Sinaifjellet i eldslogen i ein klunger.
「四十年が満ちた時，シナイ山の荒野において，燃える茂みの炎の中で，主のみ使いが彼に現われました。
31 Då Moses såg det, undra han seg yver syni. Men då han gjekk burtåt og vilde sjå, kom ei røyst frå Herren:
これを見て，モーセはその光景を不思議に思いました。よく見ようとして近づくと，主の声が彼に臨みました。
32 «Eg er din fedregud, Abrahams Gud og Isaks Gud og Jakobs Gud.» Men Moses vart skjelvande rædd og torde ikkje sjå på.
『わたしはあなたの父祖たちの神，すなわち，アブラハムの神，イサクの神，ヤコブの神だ』。モーセはおののいて，もはや見ようとはしませんでした。
33 Og Herren sagde til honom: «Løys skorne av føterne dine! for staden du stend på, er heilag jord.
主は彼に言われました，『あなたの足のサンダルを脱ぎなさい。あなたが立っている場所は聖なる地なのだ。
34 Eg hev grant set illgjerdi mot mitt folk i Egyptarland og høyrt deira sukk, og eg hev stige ned og vil fria deim ut. Og no, kom! lat meg senda deg til Egyptarland!»
わたしは，エジプトにいるわたしの民の苦難を確かに目にし，彼らのうめきを聞いた。それで，彼らを救い出すために下って来たのだ。さあ，行きなさい。わたしはあなたをエジプトに遣わそう』。
35 Denne Moses som dei forneitta og sagde: «Kven hev sett deg til hovding og domar?» honom sende Gud til hovding og utløysar ved den engels hand som synte seg for honom i klungeren.
「このモーセ，すなわち，『だれがお前を支配者や裁判官としたのか』と言って彼らが拒んだ人を，神は，茂みの中で彼に現われたみ使いの手によって，支配者また救出者として遣わされたのです。
36 Han førde deim ut medan han gjorde under og teikn i Egyptarland og i Raudehavet og i øydemarki i fyrti år.
この人が，エジプトにおいても，紅海においても，また荒野での四十年間においても，不思議な業としるしを行ないながら，彼らを導き出したのです。
37 Han er den Moses som sagde til Israels-borni: «Ein profet liksom eg skal Herren, dykkar Gud, reisa upp åt dykk av dykkar brør.»
これこそ，イスラエルの子らに，『わたしたちの神なる主は，わたしを起こされたように，あなた方の兄弟たちの中からあなた方のために一人の預言者を起こされるだろう』と言った，あのモーセなのです。
38 Han er den som i lyden i øydemarki var med engelen som tala til honom på Sinaifjellet, og med federne våre, han som tok imot livande ord til å gjeva oss.
これこそ，荒野での集会において，シナイ山で彼に語りかけたみ使いやわたしたちの父祖たちと共にいて，生ける託宣を受け，それをわたしたちに伝えた人なのです。
39 Honom vilde federne dykkar ikkje lyda, men dei støytte honom ifrå seg og vende seg i sitt hjarta til Egyptarland, då dei sagde til Aron:
わたしたちの父祖たちは彼に対して従順ではなく，かえって彼をはねのけ，心の中でエジプトに引き返し，
40 «Gjer oss gudar, som kann ganga fyre oss! for denne Moses som førde oss ut or Egyptarland - me veit ikkje kva som hev hendt honom.»
アロンにこう言いました。『わたしたちの前を行く神々を造ってください。わたしたちをエジプトの地から導き出したあのモーセについては，彼がどうなったか分からないからです』。
41 Og dei gjorde ein kalv i dei same dagarne bar offer fram til den avguden, og gledde seg yver det som deira eigne hender hadde gjort.
彼らはそのころに子牛を造り，その偶像に犠牲をささげ，自分たちの手の業のうちで喜びました。
42 Men Gud vende seg burt og yvergav deim til å tena himmelheren, so som det stend skrive i profetboki: «Hev vel de, Israels hus, gjeve meg slagtoffer og andre offer i fyrti år i øydemarki?
一方，神は背を向け，彼らが天の軍勢に仕えるままにされました。預言者たちの書にこう書かれているとおりです。 『イスラエルの家よ，あなた方は荒野にいた四十年の間に，ほふられた獣と犠牲とをわたしにささげたことがあったか。
43 Og de bar med dykk Moloks tjeld og guden Remfans stjerna, dei bilæti som de gjorde for å tilbeda deim. Og eg vil flytja dykk burt på hi sida åt Babylon.»
あなた方が担ぎ上げたのは，モロクの幕屋，あなた方の神レファンの星，崇拝するために自分で造った像だった。わたしはあなた方をバビロンのかなたに運び去るだろう』。
44 Vitnemålstjeldet var hjå federne våre i øydemarki; so som han som tala til Moses, hadde bode å gjera det etter det bilætet han hadde set.
「わたしたちの父祖たちには，荒野に証明の幕屋がありました。それは，モーセに語った方が，彼の見たままの形に従って造るようにと命じられたとおりのものでした。
45 Dette tok federne våre i arv og førde det inn med Josva i eigedomslandet til dei heidningfolki som Gud dreiv undan for federne våre alt til Davids dagar.
わたしたちの父祖たちもこれを受け継いで，神がわたしたちの父祖たちの面前から追い払われた諸国民の所有地に入る時，ヨシュアと共にそれを持ち込み，ダビデの日々に及びました。
46 Han fann nåde for Guds åsyn og bad um at han måtte finna ein bustad åt Jakobs Gud.
ダビデは神のみ前で好意を受け，ヤコブの神のために住まいを設けたいと願いました。
47 Men Salomo bygde honom eit hus.
しかし，ソロモンが神のために家を建てました。
48 Men den Høgste bur ikkje i hus som er gjorde med hender, som profeten segjer:
ですが，いと高き方は手で造った神殿の中には住まわれません。預言者が言っているとおりです。
49 «Himmelen er min kongsstol, og jordi skammel under mine føter. Kva hus vil de byggja meg? segjer Herren, eller kva stad er min kvilestad?
『天はわたしの王座，地はわたしの足台。あなた方はわたしのためにどんな家を建てるのか』と，主は言われる。『あるいは，わたしの休む場所とはどこか。
50 Hev ikkje mi hand gjort alt dette?»
これらのすべてのものは，わたしの手が造ったものではないか』。
51 De harde halsar og u-umskorne på hjarta og øyro! De stend alltid imot den Heilage Ande, som dykkar feder, so de og!
「強情で，心にも耳にも割礼を受けていない人たちよ。あなた方はいつも聖霊に抵抗しています！ あなた方の父祖たちが行なったとおりに，あなた方も行なっているのです。
52 Kven av profetarne forfylgde ikkje federne dykkar? og dei slo deim i hel, som fyreåt forkynte at den Rettferdige skulde koma, han som de no hev svike og drepe,
預言者たちの中で，あなた方の父祖たちが迫害しなかった人がいるでしょうか。彼らは，義なる方の到来を予告した人たちを殺し，あなた方は今や，その方を裏切る者，また殺す者となりました。
53 de som fekk lovi gjenom englar og hev ikkje halde henne!»
あなた方は，み使いたちの定めた律法を受けたのに，それを守らなかったのです！」
54 Men då dei høyrde dette, skar det deim i hjarta, og dei beit tennerne saman imot honom.
さて，これを聞くと，人々は心を刺され，彼に向かって歯ぎしりをした。
55 Men han var full av den Heilage Ande og såg upp mot himmelen, og han såg Guds herlegdom, og Jesus standa ved Guds høgre hand.
しかし，彼は聖霊に満たされ，天をじっと見つめ，神の栄光と，神の右に立っているイエスを見て，
56 Og han sagde: «Sjå, eg ser himlarne opne og Menneskjesonen standa ved Guds høgre hand!»
こう言った，「ご覧なさい，わたしには，天が開けて，人の子が神の右に立っておられるのが見えます！」
57 Då skreik dei med høg røyst og heldt for øyro sine og styrmde samlyndt inn på honom.
すると，人々は大声で叫んで，耳をふさぎ，彼に向かっていっせいに突進した。
58 Og dei dreiv honom ut utanfor byen og steina honom. Og vitni lagde klædi sine av ved føterne til ein ung mann som heitte Saulus.
彼を町の外に投げ出して，石打ちにした。証人たちは，自分の外衣をサウロという名の若者の足もとに置いた。
59 Og dei steina Stefanus, medan han bad og sagde: «Herre Jesus, tak imot mi ånd!»
彼らがステファノを石打ちにしている間，彼は叫んで言った，「主イエスよ，わたしの霊をお受けください！」
60 Men han fall på kne og ropa med høg røyst: «Herre, tilrekna deim ikkje denne syndi!» Og då han hadde sagt dette, sovna han av.
ひざまずいて，大声で叫んだ，「主よ，この罪を彼らに負わせないでください！」 こう言ってから，眠りについた。
