Apostlenes-gjerninge 7
1 Då sagde øvstepresten: «Hev dette seg so?»
Gobele salasu hina dunu da Sidibenema adole ba: i, “Amo da dafawanela: ?”
2 Han svara: «Brør og feder, høyr på meg! Herlegdomens Gud openberra seg for far vår, Abraham, då han var i Mesopotamia, fyrr han feste bu i Kharan;
Sidibene da bu adole i, “Na fi dunu amola ada huluane nabima! Ninia aowalalia aowa A: ibalaha: me da Ha: ila: ne sogega fila asi. Be hidadea, Hadigidafa Gode da Mesoubouda: imia sogega ema misi.
3 og han sagde til honom: «Gakk ut frå landet ditt og frå ætti di, og far til det landet som eg skal syna deg!»
Gode da ema amane sia: i, `Dia fidafa amola dia soge yolesili, na olelemu sogega masa.
4 Då gjekk han ut or Kaldæarland og feste bu i Kharan; og då far hans var dåen, let han honom flytja derifrå til dette landet, der de no bur;
Amalalu, ea soge yolesili, e da Ha: ila: ne sogega fimusa: asi. A: ibalaha: me ea eda bogoloba, Gode da sia: beba: le, e da mugululi, dilia waha fibi soge amoga misi.
5 men han gav honom ikkje arvlut der, ikkje ei fotbreidd eingong. Og han lova å gjeva honom det til eiga og hans ætt etter honom, endå han ikkje hadde barn.
Amo esoga, Gode da amo soge A: ibalaha: mema hame i, E hamedafa i. Be amo soge E da hobea imunusa: sia: i. A: ibalaha: me egaga fi dunu da amo soge lama: ne E sia: i. Amo esoga, Gode da fa: no imunu sia: i amo eso, A:ibalaha: me da mano hamedei esalu.
6 Og Gud tala soleis: «Hans ætt skal bu som utlendingar i framandt land, og dei skal gjera deim til trælar og fara ille med deim i fire hundrad år.
Gode da A: ibalaha: mema amane sia: i, ‘Digaga fi dunu da soge eno amo ganodini esalumu. Ilia da se dabe iasu udigili hawa: hamosu dunu agoane esalumu. Ilia ouligisu dunu da ilima se bagade imunu. Ilia se nabawane amo soge ode 400 agoanega esalumu.
7 Og det folket som dei trælar under, vil eg døma, » sagde Gud. «Og so skal dei draga ut og tena meg på denne staden.»
Be Na da ilima se imunu dunu fi, amoma se dabe iasu imunu. Fa: no amo soge ilia fisili asili, dia waha lelebe soge amo ganodini Nama nodone sia: ne gadomu.’
8 Og han gav honom umskjeringspakti; og so avla han Isak og umskar honom den åttande dagen, og Isak Jakob, og Jakob dei tolv patriarkarne.
Amalalu, amo gousa: su hou hamoi dagoiba: le, dunu huluane dawa: ma: ne, Gode da A: ibalaha: mema ilegele olelei. Amo ilegei da A: ibalaha: me ea fi dunu huluane ilia gadofo damuma: ne, Gode Ea sia: i. Amaiba: le, fa: no A: ibalaha: me ea mano Aisage lalelegele, hi afae aligili, A:ibalaha: me da Aisage ea gadofo damui. Aisage ea mano Ya: igobe lalelegele, hi afae aligili, Aisage da ea gadofo damui. Amalalu, Ya: igobe ea mano lalelegele, hi afadafa aligili, afae afae ili gadofo damui. Ya: igobe ea mano fagoyale gala da ninia aowalali dunu esalu.
9 Og patriarkarne ovundast på Josef og selde honom til Egyptarland. Og Gud var med honom
Be Ya: igobe ea mano ilia eya Yousefe mudale ba: beba: le, e Idibidi soge ganodini se dabe iasu hawa: hamoma: ne, bidi lai dagoi.
10 og fria honom ut or alle hans trengslor og gav honom nåde og visdom for Farao, egyptarkongen, og han sette honom til hovding yver Egyptarland og heile sitt hus.
Be Gode da Yousefe mae yolesili, ea se nabasu hou amo ganodini fidisu. Yousefe da Idibidi hina bagade dunu ema doaga: beba: le, ea ba: su amola bagade dawa: su hou Gode fidibiba: le, Idibidi hina bagade da Yousefe hahawane ba: i. Amaiba: le, e da Yousefe da Idibidi soge, amola hina bagade ea diasu amo ouligima: ne sia: i.
11 So kom det hunger yver heile Egyptarland og Kana’an, og stor trengsla; og federne våre fann ikkje føda.
Amalalu, Idibidi soge amola Ga: ina: ne soge, ha: i bagade doaga: beba: le, dunu huluane se bagade nabi. Ninia aowalali dunu da ha: i manu hamedafa ba: su.
12 Men då Jakob høyrde at der var korn i Egyptarland, sende han federne våre dit fyrste gongen.
Ya: igobe da ha: i manu Idibidi soge amo ganodini dialebe nababeba: le, e da ea mano ilia ha: i manu bidiga lala masa: ne asunasi.
13 Og den andre gongen vart Josef attkjend av brørne sine, og Farao lærde å kjenna Josefs ætt.
Bu Ga: ina: ne soge amoga misini, amalu ilia bu Idibidi sogega asi. Amo esoga, Yousefe da Ya: igobe ea mano ilia eya esala, amo e da ilima olelei. Amalalu, Idibidi ouligisu dunu da Yousefe ea sosogo fi dawa: i dagoi.
14 Men Josef sende bod og kalla Jakob, far sin, og alt folket sitt dit, fem og sytti sjæler.
Amalalu, Yousefe da Ya: igobe amola ea fi dunu huluane (dunu huluane da 75), ilia Idibidi sogega fimusa: misa: ne sia: i.
15 Og Jakob drog ned til Egyptarland, og han døydde, han og federne våre.
Ya: igobe amola ea mano huluane, da Idibidi sogega doaga: i. Amo soge ganodini ilia bogoi.
16 Og dei vart flutte yver til Sikem og lagde i den gravi som Abraham kjøpte for sylv av borni åt Hemor i Sikem.
Ilia da: i hodo huluane ilia Siegeme sogega gaguli asili, uli dogoi musa: A:ibalaha: me da Ha: imo fi ilima muniga bidilai, amo ganodini sali dagoi.
17 Etter som det leid til tidi for den lovnaden som Gud tilsvor Abraham, auka folket seg og vart mannsterkt i Egyptarland,
Asili, Gode Ea musa: A:ibalaha: mema ilegei eso da gadenenewane doaga: loba, ninia aowalalia Idibidi soge ganodini ilia idi da bagade heda: i dagoi ba: i.
18 alt til det kom ein annan konge yver Egyptarland, som ikkje visste noko um Josef.
Hina bagade eno, e Yousefe ea hou hame dawa: su dunu da Idibidi ouligisu hawa: hamosu lai dagoi.
19 Han for med svikråd mot folket vårt og for ille med federne våre, til dess dei laut setja småborni sine ut, so dei ikkje skulde få liva.
E da ninia aowalalima ogogole amola nimi bagadewane hamoi. E da ninia aowalali ilia mano dudubusa bogoma: ne, gadili hadigima: ne sia: i.
20 I den tidi vart Moses fødd, og han var yndeleg for Gud. Og han vart fostra i huset åt far sin i tri månader.
Amo esoga, Mousese da lalelegei. E da mano dudubusa ida: iwane ba: i. Oubi udiana amoga, ea ame da amo mano diasu ganodini ouligisu.
21 Men då han vart utsett, tok Faraos dotter honom og fostra honom upp som sin eigen son.
Be amo mano ilia da diasu gadili ligisili, Idibidi hina bagade ea uda mano a: fini, Mousese ba: beba: le, ea fofoi. E da Mousese ea manodafa agoane esaloma: ne fofoi.
22 Og Moses vart upplærd i all egyptar-visdomen; og han var megtig i ord og gjerningar.
Olelesu dunu da olelebeba: le, Mousese da Idibidi dunu ilia bagade dawa: su hou huluane lalegagui dagoi. E da bagade dawa: su amola gasa bagade hawa: hamosu dunu agoane asigilai.
23 Men då han hadde fyllt fyrti år, fekk han hug til å sjå um brørne sine, Israels-borni.
Mousese da lalelegele, ode 40 esalu, e da ea Isala: ili fidafa dunu ilia hou ba: musa: asi.
24 Og då han såg at ein leid urett, kom han honom til hjelp og tok hemn for honom som leid yvervald, og slo egyptaren i hel.
E da Idibidi dunu afae Isala: ili dunu afae bagadewane fananebe ba: i. Mousese da dabe imunusa: dawa: beba: le, Idibidi dunu medole legei.
25 Han tenkte at brørne hans skulde skyna at Gud gav deim frelsa ved hans hand. Men dei skyna det ikkje.
(Gode da Mousese ea loboga Isala: ili dunu ilia se dabe iasu diasu logo doasimu amo Mousese da dawa: i galu. Amola Isala: ili dunu da amo hou asigiwane dawa: mu, e da dawa: i galu. Be ilia da hame dawa: i.)
26 Dagen etter kom han til deim då dei trætta, og han talde deim til å halda fred og sagde: «Menner, de er brør; kvi gjer de urett mot kvarandre?»
Golale, eso enoga, e da Isala: ili dunu aduna ela gegenanebe ba: i. E da ela olofoma: ne, elama amane sia: i, ‘Alia nabima! Alia da Isala: ili fi dunu. Amaiba: le, abuliba: le gegesala: ?’
27 Men han som gjorde grannen sin urett, støytte honom ifrå seg og sagde: «Kven hev sett deg til hovding og domar yver oss?
Be Isala: ili dunu afadafa, e da eno dunuma osa: le heda: musa: dawa: beba: le, ougiliwane Mousese fulifasi. ‘E amane adole ba: i, “Di da ninima ouligisu esalabala? Di da ninima fofada: su dunula: ?
28 Vil du kanskje slå meg i hel, liksom du slo egyptaren i hel i går?»
Di da aya Idibidi dunu medole legei, amo defele dia na medole legema: bela: ?’
29 Men Moses flydde for dette ordet skuld og vart ein utlending i Midjans land, og han fekk tvo søner der.
Amo sia: nababeba: le, Mousese da hobeale, Idibidi soge fisili, Midia: ne sogega fimusa: asi. Amo soge ganodini, ea dunu mano aduna lalelegei.
30 Og då fyrti år var lidne, synte ein engel seg for honom i øydemarki ved Sinaifjellet i eldslogen i ein klunger.
Ode 40 gidigili, dunu hame esalebe hafoga: i soge Sainai Goumi gadenene, Mousese da a: igele dunu, ifa dunumunihadi laluga nenanebe ba: i be hame sui, amo ganodini ba: i.
31 Då Moses såg det, undra han seg yver syni. Men då han gjekk burtåt og vilde sjå, kom ei røyst frå Herren:
Fofogadigili, noga: le ba: musa: gini gadenene misini, Mousese da Gode Ea sia: nabi, amane,
32 «Eg er din fedregud, Abrahams Gud og Isaks Gud og Jakobs Gud.» Men Moses vart skjelvande rædd og torde ikkje sjå på.
“Na da dia aowalalia Gode Esala. Na da A: ibalaha: me, Aisage amola Ya: igobe, ilima Gode Esala.” Mousese da beda: iba: le, yagugui. E da beda: iba: le, ba: mu higa: i galu.
33 Og Herren sagde til honom: «Løys skorne av føterne dine! for staden du stend på, er heilag jord.
Hina Gode da ema amane sia: i, “Dia emo salasu fadegama! Dia waha lela sogebi da hadigi soge!
34 Eg hev grant set illgjerdi mot mitt folk i Egyptarland og høyrt deira sukk, og eg hev stige ned og vil fria deim ut. Og no, kom! lat meg senda deg til Egyptarland!»
Na da Na fidafa ilia se nabasu Idibidi soge ganodini ba: lala. Na da ilia se nabasu dawa: beba: le, ilia se dabe iasu diasu logo doasima: ne doaga: i dagoi. Misa! Na da di Idibidi sogega asunasimu!”
35 Denne Moses som dei forneitta og sagde: «Kven hev sett deg til hovding og domar?» honom sende Gud til hovding og utløysar ved den engels hand som synte seg for honom i klungeren.
Isala: ili dunu fi da musa: Mousese higa: i galu. Ilia amane sia: i, `Nowa da di ninima ouligisu amola fofada: su dunu hamobela: ?’ Be Isala: ili fi ilia se dabe iasu diasu logo doasima: ne amola ilima ouligisu hamoma: ne, Gode da Mousese asunasi dagoi. A: igele amo da ifa dunumuni laluga nenanebe amo ganodini ba: i, e da Mousese fidisu.
36 Han førde deim ut medan han gjorde under og teikn i Egyptarland og i Raudehavet og i øydemarki i fyrti år.
Mousese da ea fi ilima bisili asili, Idibidi soge yolesili, musa: hame ba: su gasa bagade hou Idibidi ganodini amola Maga: me Hano Wayabo ganodini, hamosu. Ode 40 amoga ilia da dunu hame esalebe wadela: i soge ganodini ahoanu, amo hou ba: su.
37 Han er den Moses som sagde til Israels-borni: «Ein profet liksom eg skal Herren, dykkar Gud, reisa upp åt dykk av dykkar brør.»
Mousese da Isala: ili fi ilima amane sia: i, “Gode da na dilima asunasi amo defele E da Balofede dunu eno, dilia fi dunu, amo dilima asunasimu.”
38 Han er den som i lyden i øydemarki var med engelen som tala til honom på Sinaifjellet, og med federne våre, han som tok imot livande ord til å gjeva oss.
Mousese da Isala: ili dunu ilia gilisisu wadela: i soge amo ganodini esalebe ba: i. E amola ninia aowalali, amola a: igele da Sainai Goumia ema sia: i, ilima gilisi. E da Gode Ea esalalalusu sia: ninima bu olelema: ne, lai dagoi.
39 Honom vilde federne dykkar ikkje lyda, men dei støytte honom ifrå seg og vende seg i sitt hjarta til Egyptarland, då dei sagde til Aron:
Be ninia aowalali dunu da Mousese ea sia: hamedafa nabi. Ilia da ema hihini, bu Idibidi sogega sinidigimusa: dawa: i galu.
40 «Gjer oss gudar, som kann ganga fyre oss! for denne Moses som førde oss ut or Egyptarland - me veit ikkje kva som hev hendt honom.»
Amaiba: le, ilia da Elanema amane sia: i, ‘Dia ‘gode’ liligi ninima bisili masa: ne hahamoma! Mousese da Idibidi yolesili ninima bisili asi, be e da habila: ? Ninia hame dawa: !’
41 Og dei gjorde ein kalv i dei same dagarne bar offer fram til den avguden, og gledde seg yver det som deira eigne hender hadde gjort.
Amalalu, ilia ogogosu ‘gode’ loboga hamoi liligi bulamagau gawali agoaila hamone, ilima gobele salasu hou hamoi. Ilia loboga hamoi liligi ilima nodone sia: ma: ne, lolo nabe bagade hamosu.
42 Men Gud vende seg burt og yvergav deim til å tena himmelheren, so som det stend skrive i profetboki: «Hev vel de, Israels hus, gjeve meg slagtoffer og andre offer i fyrti år i øydemarki?
Amaiba: le, Gode da Ea dunu fi fisili asili, ilia gasumuni ilima sia: ne gadoma: ne, Gode da fisi dagoi. Amo hou da balofede buga amo ganodini dedei diala, amane, ‘Isala: ili fi dunu! Dilia ode 40 amoga wadela: i sogega ahoanu, ohe fi bagohame medole, gobele salasu hou hamosu. Be dilia da Nama nodone dawa: ma: ne hame hamoi.
43 Og de bar med dykk Moloks tjeld og guden Remfans stjerna, dei bilæti som de gjorde for å tilbeda deim. Og eg vil flytja dykk burt på hi sida åt Babylon.»
Be dilia ogogosu ‘gode’ Moulege ea abula diasu amola ogogosu ‘gode’ loboga hamoi liligi ea dio amo Lefa: ne – gasumuni hina dunu - amo aguni asi. Amo ogogosu ‘gode’ liligi dilia loboga hamone, ilima nodone sia: ne gadoi. Amaiba: le, dilia soge fisimusa: , Na da dili Ba: bilone moilai bai bagade baligima: ne, soge enoga masa: a:ne, mugululi sefasimu.’
44 Vitnemålstjeldet var hjå federne våre i øydemarki; so som han som tala til Moses, hadde bode å gjera det etter det bilætet han hadde set.
Ninia aowalali da wadela: i hafoga: i sogega ahoanoba, Gode Ea Abula Diasu (Da: bena: gele-amo ganodini Gode Ea Gousa: su Sema Gagili amola Gode Ea Sema igi da: iya dedei dialebe ba: i) aguni asi. Amo abula diasu, Gode Ea Mousesema adoi, amo defele ilia hamoi dagoi.
45 Dette tok federne våre i arv og førde det inn med Josva i eigedomslandet til dei heidningfolki som Gud dreiv undan for federne våre alt til Davids dagar.
Fa: nowane, ninia aowalali da Yosiuama fa: no bobogele, ilia Ga: ina: ne soge huluane lalegagui. Gode da hidadea amo soge fi huluane sefasi. Amo esoga, ilia da Da: bena: gele Abula Diasu aguni asi. Da: bena: gele Diasu da Isala: ili soge amo ganodini dialu, Da: ibidi ea eso doaga: i.
46 Han fann nåde for Guds åsyn og bad um at han måtte finna ein bustad åt Jakobs Gud.
Gode da Da: ibidima hahawane galu. Da: ibidi da Ya: igobe ea Godedafa amo da diasu ganodini esaloma: ne, diasu gagumusa: Godema adole ba: i.
47 Men Salomo bygde honom eit hus.
Be Soloumane hifawane da Gode Ea diasu gagui dagoi.
48 Men den Høgste bur ikkje i hus som er gjorde med hender, som profeten segjer:
Be Gode Gadodafa da diasu amo dunu ea loboga hamoi liligi, amo ganodini hame esala. Balofede dunu ea sia: agoane dedei diala: ,
49 «Himmelen er min kongsstol, og jordi skammel under mine føter. Kva hus vil de byggja meg? segjer Herren, eller kva stad er min kvilestad?
`Hina Gode da amane sia: sa, Na fisu da Hebene, Na emo ligisisu da osobo bagade. Na ganodini esaloma: ne adi diasu gaguma: bela: ? Na da adi sogebi amoga esaloma: bela: ?
50 Hev ikkje mi hand gjort alt dette?»
Amo liligi huluane Nisu Na hamoi, amo dilia hame dawa: bela: ?’”
51 De harde halsar og u-umskorne på hjarta og øyro! De stend alltid imot den Heilage Ande, som dykkar feder, so de og!
Sidibene bu amane sia: i, ‘Dilia dogo da igi agoane hamoi. Dilia dogo da Gode Ea hou hamedafa dawa: Gode Ea sia: hamedafa naba. Dilia da dilia aowalalia hou defele lalegagui dagoi. Eso huluane dilia Gode Ea A: silibu Hadigidafa Gala Ema gegenana.
52 Kven av profetarne forfylgde ikkje federne dykkar? og dei slo deim i hel, som fyreåt forkynte at den Rettferdige skulde koma, han som de no hev svike og drepe,
Dilia aowalali da balofede dunu huluanedafa ilima se bagade iasu. Amo dunu da musa: Gode Ea Ida: iwane Hawa: Hamosu Dunu da misunu sia: i, be dilia amo huluane medole legei dagoi. Amola wali, amo misi Dunu Yesu Gelesu dilia hohonone, medole legei dagoi.
53 de som fekk lovi gjenom englar og hev ikkje halde henne!»
Gode Ea Sema huluane, a:igele ilia da ninima i liligi, dilia huluane gega naba, be hamedafa hamosa!”
54 Men då dei høyrde dette, skar det deim i hjarta, og dei beit tennerne saman imot honom.
Gasolo dunu da Sidibene ea sia: nababeba: le, ougi bagade ba: i. Ougiba: le, ilia lafi gagamui.
55 Men han var full av den Heilage Ande og såg upp mot himmelen, og han såg Guds herlegdom, og Jesus standa ved Guds høgre hand.
Be Sidibene, ea dogo Gode Ea A: silibu amoga nabaiba: le, ea si ba: le gadole, Gode Ea hadigi amola Yesu da Gode Ea afodafa amo dafulili lelebe ba: i.
56 Og han sagde: «Sjå, eg ser himlarne opne og Menneskjesonen standa ved Guds høgre hand!»
“Ba: ma!” e sia: i. “Na da Hebene doasili, Dunu Egefe, Gode Ea lobodafadi dafulili lelebe ba: sa!”
57 Då skreik dei med høg røyst og heldt for øyro sine og styrmde samlyndt inn på honom.
Gasolo dunu da ha: giwane halasu. Ilia ge ilia da loboga ga: si. Amalalu ilia Sidibenema hehenane, gagulaligili,
58 Og dei dreiv honom ut utanfor byen og steina honom. Og vitni lagde klædi sine av ved føterne til ein ung mann som heitte Saulus.
moilai bai bagade gagoi gadili galadigili, igiga medoi. Ba: su dunu ilia abula fadegale, ayeligi dunu ea dio amo Solo, amo ouligima: ne ema i.
59 Og dei steina Stefanus, medan han bad og sagde: «Herre Jesus, tak imot mi ånd!»
Ilia da mae yolesili, Sidibene igiga medolaloba, Sidibene da Hina Yesuma amane wele sia: i, “Hina Yesu Gelesu! Dia na a: silibu lama!”
60 Men han fall på kne og ropa med høg røyst: «Herre, tilrekna deim ikkje denne syndi!» Og då han hadde sagt dette, sovna han av.
E da muguni bugili, ha: giwane wei, “Hina Gode! Amo ilia wadela: i hou wali hamoi, Dia gogolema: ne olofoma!” Amo sia: nu, e da bogoi.
