Apostlenes-gjerninge 13

1 I Antiokia, hjå kyrkjelyden der, var det nokre profetar og lærarar: Barnabas og Simeon, som vart kalla Niger, og Lukius frå Kyrene og Manaen, fosterbror til fylkeskongen Herodes, og Saulus.

Kanisa mane ni Antiokia notingʼo jonabi gi jopuonj. Ne gin Barnaba gi Simeon miluongo ni Ratengʼ, gi Lukio ja-Kurene, gi Saulo kod Manaen mane odongo gi Herode ma ruoth.

2 Medan dei heldt gudstenesta og fasta, sagde den Heilage Ande: «Tak ut Barnabas og Saulus åt meg til den gjerning som eg hev kalla deim til!»

Kane oyudo gilamo Ruoth Nyasaye kendo gitweyo chiemo, Roho Maler nowachonegi niya, “Walnauru Barnaba gi Saulo mondo gitina tich mane aluongogi mondo giti.”

3 Då fasta dei og bad og lagde henderne på deim og let deim fara.

Omiyo kane gimedo lemo kendo gitweyo chiemo, ne gigwedhogi mi giweyogi gidhi.

4 Då dei no soleis var utsende av den Heilage Ande, for dei ned til Seleukia og siglde derifrå yver til Kypern.

Ji ariyogo nowuok modhi ka Roho Maler otelonegi. Ne gilor nyaka Seleukia, bangʼe gikwangʼ ka gia kanyo nyaka Saipras.

5 Og då dei var komne til Salamis, forkynte dei Guds ord i synagogorne til jødarne, og dei hadde ogso Johannes med til medhjelp.

Kane gichopo Salamis, ne giyalo Wach Nyasaye e sinagoke mag jo-Yahudi. Johana ne ni kodgi kaka jakonygi.

6 Då dei so hadde fare gjenom øyi radt til Pafus, fann dei ein trollmann, ein falsk profet, ein jøde, som hadde namnet Barjesus.

Ne giwuotho e chulano duto mi gichopo Pafo, kendo kanyo ne giyude ja-Yahudi moro ma ajwoga kendo mane wuondore ni janabi, ma nyinge Bar-Yesu.

7 Han var hjå landshovdingen Sergius Paulus, ein klok mann. Denne kalla til seg Barnabas og Saulus og ynskte å høyra Guds ord.

Ajuogani ne otwere but ruodh chulano miluongo ni Sergio Paulo, mane en ngʼat mariek, kendo kaka nodwaro winjo Wach Nyasaye, nooro wach mondo oluongne Barnaba gi Saulo.

8 Men Elymas, trollmannen - for so er namnet hans utlagt - stod deim imot og søkte å venda landshovdingen av frå trui.

To ajuogano mane iluongo ni Elima (nikech mano e tiend nyinge) notamogi, kotemo gengʼo ruoth mondo kik olokre oyie kuom Yesu.

9 Men Saulus, som og vert kalla Paulus, vart fyllt med den Heilage Ande og såg kvast på honom og sagde:

Eka Saulo, ma bende niluongo ni Paulo, nopongʼ gi Roho Maler, mi nongʼiyo wangʼ Elima tir, bangʼe owachone niya,

10 «Å du som er full av all svik og all vondskap, du djevels barn, du fiende til all rettferd! vil du ikkje halda upp med å forvenda Herrens beine vegar?

“In nyathi Satan, kendo ikedo gi gik mabeyo duto! Ipongʼ gi kit wuondruok duto gi yore mag wito ji. Iniwe timni mar loko adiera Ruoth Nyasaye doko miriambo karangʼo?

11 Og no, sjå Herrens hand er yver deg, og du skal verta blind og ikkje sjå soli ei tid.» Og straks fall skodda og myrker på honom, og han trivla ikring og leita etter nokon som kunde leida honom ved handi.

To winji, lwet Ruoth Nyasaye koro kedo kodi. Ibiro bedo muofu, kendo kuom kinde moromo ok ibi neno ler mar chiengʼ gi wangʼi.” Gikanyono mudho mandiwa nobiro moimo wangʼe, mi nochako tangni komulo gik moko gi lwete ka gi kacha, mondo oyudie ngʼato mane nyalo mako bade kataye.

12 Då tok landshovdingen ved trui, då han såg det som hadde hendt, og han var full av undring yver Herrens læra.

Kane ruodhno oneno gima notimoreno, noyie kuom Yesu, kendo nohum nono kuom gik mane owinjo kuom Ruoth Yesu.

13 Paulus og fylgjet hans siglde so frå Pafus og kom til Perge i Pamfylia. Men Johannes skilde seg frå deim og vende um til Jerusalem.

Paulo kod joma ne en-go ne oa Pafo mi okwangʼ nyaka Perga, e piny Pamfilia, kendo kanyo ema Johana noweyogie modok Jerusalem.

14 Men dei for lenger frå Perge og kom til Antiokia i Pisidia og gjekk inn i synagoga på kviledagen og sette seg.

Kane gia Perga, to negimedo dhi nyaka negichopo Antiokia manie piny Pisidia. Chiengʼ Sabato negidonjo e sinagogi mi gibet piny.

15 Etter lesnaden av lovi og profetarne sende forstandarane for synagoga bod til deim og sagde: «Brør, dersom de hev noko ord til påminning for folket, so tala!»

To bangʼ kane osesom Ndiko moko mowuok e Chike Musa gi Jonabi, jotend sinagogi nooro wach ni Paulo gi joma ne en-go kagiwacho niya, “Owetewa, ka un gi wach ma udwaro jiwogo ji, to un thuolo mar timo mano.”

16 So stod Paulus upp og slo til ljod med handi og sagde: «Israelitiske menner og de som ottast Gud, høyr!

Kuom mano, Paulo nochungʼ motingʼo bade, kowacho niya, “Un jo-Israel kod joma ok jo-Yahudi moluoro Nyasaye, winjauru!

17 Dette folks, Israels, Gud valde ut federne våre, og han upphøgde folket i utlendingskapen i Egyptarland og førde deim ut derifrå med høglyft arm.

Nyasach jo-Israel noyiero kwerewa kendo nomiyo ginyaa e thuolo mane gidak Misri. Nyasaye notelonigi kagologi Misri kuno gi tekone maduongʼ;

18 Og umkring fyrti år bar han deim på faderarm i øydemarki,

kendo nonano kodgi e thim kuom higni piero angʼwen, kata obedo ni timbegi ne richo kamano.

19 og han øydde ut sju folkeslag i Kana’ans-landet og skifte landet deira ut til arv åt deim, i fire hundrad og femti år på lag.

Nokedo gi pinje abiriyo mag jo-Kanaan moloyogi, mi opogo lopgi ni joge kaka girkeni.

20 So gav han deim domarar alt til profeten Samuel.

Magi duto nokawo higni madirom mia angʼwen gi piero abich. “Bangʼ mano, Nyasaye nomiyogi jongʼad bura mane oritogi nyaka kinde mag Samuel janabi.

21 Sidan kravde dei ein konge, og Gud gav deim Saul, Kis’ son, ein mann av Benjamins ætt, i fyrti år.

To achien jo-Israel nokwayo mondo omigi ruoth, mi Nyasaye nomiyogi Saulo wuod Kish, ma ja-dhood Benjamin. Saulo nobedo ruodh pinyno kuom higni piero angʼwen.

22 Og då han hadde sett honom av, uppreiste han deim David til konge, han som han vitna um og sagde; «Eg fann David, Isais son, ein mann etter mitt hjarta; han skal gjera all min vilje.»

Bangʼ kane osegolo Saulo e ruoth, noketo Daudi obedo ruodhgi, kendo kuom Daudi ema ne Nyasaye owuoyoe kowacho ni, ‘Aseyudo Daudi wuod Jesse, ngʼat ma chunye chal gi mara, obiro timo gik moko duto ma adwaro mondo otim.’

23 Av hans ætt førde han etter lovnaden fram ein frelsar for Israel, Jesus,

“Nyasaye osekelo ni jo-Israel Jawar ma en Yesu, koa e koth Daudi, mana kaka nosingore ni notim.

24 etter at Johannes fyreåt for hans koma hadde forkynt umvendingsdåp for heile Israels folk.

Kapok ne Yesu obiro, Johana noyalo Injili ne jo-Israel duto mondo gilokre giwe richogi kendo giduto giyud batiso.

25 Men då Johannes fullførde sitt livnadslaup, sagde han: «Den de held meg for å vera, er eg ikkje; men sjå, det kjem ein etter meg, som eg ikkje er verdig til å løysa skorne av føterne på.»

Kane oyudo Johana koro tieko tije, nowacho ni, ‘Uparo ni an ngʼa? Ok an Jal mane ugeno ni biro biro; to winjuru Jal moro biro bangʼa, kendo ok awinjora gonyo tond wuochene.’

26 Brør, søner av Abrahams ætt, og dei millom dykk som ottast Gud! til dykk vart ordet um denne frelsa sendt.

“Owetena, ma nyikwa Ibrahim, kod un joma ok jo-Yahudi moluoro Nyasaye, wan ema oseornwa wach warruokni.

27 For dei som bur i Jerusalem og deira rådsherrar kjende honom ikkje, og med di dei dømde honom, uppfyllte dei og profetordi, som vert fyrelesne kvar kviledag.

Jo-Jerusalem gi jotendgi ne ok ongʼeyo ni Yesu e Jawar, to kata kamano, kane gingʼadone buch tho, to negichopo mana weche jonabi misomo pile chiengʼ Sabato.

28 Og endå dei ikkje fann nokor daudskyld, bad dei Pilatus at han måtte verta ihelslegen.

Kata obedo ni ne ok giyudo ketho moro kuome ma dine mi nege, ne gikwayo Pilato mondo ochiwe mondo onege.

29 Men då dei hadde fullført alt det som stend skrive um honom, tok dei honom ned av treet og lagde honom i ei grav.

Kane gisechopo weche duto mondiki kuome, ne gigole ewi yath mi gikete e liel.

30 Men Gud vekte honom upp frå dei daude;

To Nyasaye nochiere oa kuom joma otho,

31 og han synte seg i fleire dagar for deim som hadde gjenge med honom frå Galilæa upp til Jerusalem, dei som no er hans vitne for folket.

kendo kuom ndalo mangʼeny, joma ne wuotho kode koa Galili nyaka Jerusalem nonene. Jogo ema koro odoko joneno mag wechegi ni jowa.

32 Og me forkynner dykk evangeliet um den lovnaden som vart federne gjeven, at Gud hev uppfyllt denne for oss, deira born, då han reiste upp Jesus,

“Injili ma wanyisou ema: Gima Nyasaye nosingo ne kwerewa

33 so som det og stend skrive i den andre salmen: «Du er min son; eg hev født deg i dag.»

osechoponwa, wan nyithindgi, kuom chiero Yesu. Mana kaka ondiki e Zaburi mar ariyo niya, “‘In Wuoda; kawuono asedoko Wuonu.’

34 Men at han reiste honom upp frå dei daude, so han aldri meir skal venda tilbake til undergang, det hev han sagt so: «Eg vil gjeva dykk dei heilage lovnader til David, dei trufaste.»

To kuom chier mane Nyasaye ochierego oa kuom joma otho, mondo kik otow, to ondikie kama: “‘Anamiu gweth maler kendo madier, mane asingone Daudi.’

35 Difor segjer han og ein annan stad: «Du skal ikkje lata din heilage sjå undergang.»

Kamoro machielo bende ondikie kama: “‘Ok niyie Ngʼati Maler tow.’

36 For David sovna av, etter han i si livetid hadde tent Guds rådgjerd, og vart samla med sine feder og såg undergang.

“Nimar kane Daudi osetimo dwaro Nyasaye e ndalone, to notho moike kama noyike kwerene, mi ringre notowo,

37 Men han som Gud vekte upp, han såg ikkje undergang.

to Jal ma Nyasaye nochiero oa kuom joma otho to ringre ne ok otowo.

38 Det vere då kunnigt for dykk, brør, at i honom vert forlating for synderne forkynt dykk;

“Emomiyo, adwaro mondo ungʼe malongʼo, owetena, ni kuom Yesu ema iyalonue yor weyo richo.

39 og frå alt det som de ikkje kann verta rettferdiggjorde frå ved Mose lov, vert kvar den som trur rettferdiggjord i honom.

Kuome ema ngʼato angʼata moyie iketo kare mi gony kuom gimoro amora ma Chik Musa ne ok nyal gonyoe ngʼato.

40 Sjå difor til at det som er sagt hjå profetarne, ikkje skal koma yver dykk:

Omiyo tangʼuru, mondo gik mane jonabi okoro kik timrenu. Ne gikoro niya:

41 «Sjå, de vanvyrdarar, og undra dykk og vert til inkjes! for eit verk gjer eg i dykkar dagar, eit verk som de ikkje vil tru, um nokon fortel dykk det.»»

“‘Neuru, un joma obwono ji-gi, beduru morwenyo nyaka thou, nimar abiro timo gimoro e ndalou ma ok ubi yiego, kata ka ngʼato oleronu tiende.’”

42 Men då dei gjekk ut, bad dei um at desse ordi måtte verta tala til deim den næste kviledagen.

Kane oyudo Paulo gi Barnaba wuok e sinagogi, ji nokwayogi mondo gimed loso kuom wechegi chiengʼ Sabato moluwo mano.

43 Og då synagogetenesta var enda, fylgde det med Paulus og Barnabas mange av jødarne og av dei jødetruande som dyrka Gud; og dei tala til deim og talde deim til å halda fast ved Guds nåde.

To ka nosegony chokruok mondo odhiyo, jo-Yahudi mangʼeny gi ji ma nolokore oluwo din jo-Yahudi noluwo Paulo gi Barnaba, kendo negimedo wuoyo kodgi ka gijiwogi mondo gimed dhi nyime e ngʼwono mar Nyasaye.

44 Den næste kviledagen kom mest heile byen saman og vilde høyra Guds ord.

Chiengʼ Sabato moluwo mano, chiegni ji duto modak Antiokia nochokore mondo owinj wach Ruoth.

45 Men då jødarne såg folkehoparne, vart dei fulle av brennhug, og dei sagde imot det som vart sagt av Paulus, ja, sagde imot og spotta.

To ka jo-Yahudi noneno ogandano, nyiego nomakogi mi gichako wuoyo marach kuom gik mane Paulo wacho.

46 Då tok Paulus og Barnabas til ords og sagde beint ut: «Det var naudsynlegt at Guds ord vart tala fyrst til dykk; men sidan de støyter det burt og ikkje dømer dykk sjølve verdige til det ævelege liv, sjå, so vender me oss til heidningarne. (aiōnios g166)

Eka Paulo gi Barnaba nomedo wuoyo gi chir kagiwacho niya, “Ne bernwa mondo un ema wayalnu Wach Nyasaye mokwongo. To nikech udage kendo nikech ok ukwanoru ka joma owinjore yudo ngima mochwere, koro waweyou mondo wayal wachni ni joma ok jo-Yahudi. (aiōnios g166)

47 For so hev Herren bode oss: «Eg hev sett deg til ljos for heidningar, at du skal vera til frelsa alt til ytste enden av jordi.»»

Ruoth Nyasaye osemiyowa chik niya, “‘Asemiyo udoko ler ne Ogendini, mondo uland warruok e tunge piny duto.’”

48 Då heidningarne høyrde det, gledde dei seg og prisa Herrens ord, og dei tok ved trui, so mange som var etla til ævelegt liv. (aiōnios g166)

Kane joma ok jo-Yahudi owinjo wachno, negimor kendo negirwako wach Ruoth Nyasaye, kendo joma nochan-negi yudo ngima mochwere noyie kuom Yesu. (aiōnios g166)

49 Og Herrens ord breidde seg ut yver heile landet.

Wach Ruoth Nyasaye nolandore e gwengʼno duto.

50 Men jødarne øste upp dei fornæme kvinnor som dyrka Gud, og dei fyrste menner i byen, og dei fekk i gang ei forfylgjing mot Paulus og Barnabas, og dei jaga deim ut frå sine landemerke.

To jo-Yahudi nokelo mirima e chuny mon moluoro Nyasaye man-gi nying kod joma chwo midewo mane odak e dalano. Jogi nothuwo ji mondo osand Paulo gi Barnaba, kendo negiriembogi e gwengʼno.

51 Dei riste dusti av føterne sine mot deim og kom til Ikonium.

Kuom mano ne gitengʼo buch tiendgi ka gikwedo timgi eka negidhi Ikonio.

52 Men læresveinarne vart fyllte med gleda og den Heilage Ande.

Jopuonjre mane ni Antiokia nodongʼ kopongʼ gi mor kod Roho Maler.