1 Kongebok 20
1 Benhadad, kongen i Syria, samla heile heren sin, og han hadde med seg tvo og tretti kongar, og hestar og vogner; han drog upp og kringsette Samaria og gjorde åtak på byen.
亚兰王便·哈达聚集他的全军，率领三十二个王，带着车马上来围攻撒马利亚；
2 Og han sende bod inn i byen til Ahab, Israels-kongen,
又差遣使者进城见以色列王亚哈，对他说：“便·哈达如此说：
3 med dei ordi: «So segjer Benhadad: «Sylvet ditt og gullet ditt høyrer meg til, og dei vænaste av konorne og borni dine, høyrer meg til.»»
你的金银都要归我，你妻子儿女中最美的也要归我。”
4 Israels-kongen svara og sagde: «Det er som du segjer, herre konge. Eg høyrer deg til med alt som mitt er.»
以色列王回答说：“我主我王啊，可以依着你的话，我与我所有的都归你。”
5 Men sendebodi kom att og sagde: «So segjer Benhadad: «Eg sende bod til deg med dei ordi: «Sylvet ditt og gullet ditt og konorne og borni dine skal du gjeva meg.»
使者又来说：“便·哈达如此说：我已差遣人去见你，要你将你的金银、妻子、儿女都给我。
6 I morgon ved dette bilet sender eg tenarane mine til deg, og dei skal ransaka ditt hus og husi åt tenarane dine, og alt det augo dine hev likar best, skal dei taka med seg og føra burt.»»
但明日约在这时候，我还要差遣臣仆到你那里，搜查你的家和你仆人的家，将你眼中一切所喜爱的都拿了去。”
7 Då kalla Israels-kongen til seg alle styresmennerne i landet og sagde: «De må skyna og sjå at han vil oss vondt. For han sende bod til meg um konorne og borni mine og um sylvet og gullet mitt, og eg neitta ikkje å gjeva honom det.»
以色列王召了国中的长老来，对他们说：“请你们看看，这人是怎样地谋害我，他先差遣人到我这里来，要我的妻子、儿女，和金银，我并没有推辞他。”
8 Då sagde alle styresmennerne og alt folket: «Du må ikkje høyra på honom og ikkje gjera honom til viljes.»
长老和百姓对王说：“不要听从他，也不要应允他。”
9 Då sagde han til sendebodi frå Benhadad: «Seg til min herre kongen: «Eg skal gjera alt det som du fyrste gongen sende bod um til tenaren din; men dette kann eg ikkje gjera.»» So gjekk sendebodi burt og bar svaret fram.
故此，以色列王对便·哈达的使者说：“你们告诉我主我王说：王头一次差遣人向仆人所要的，仆人都依从；但这次所要的，我不能依从。”使者就去回复便·哈达。
10 Då sende Benhadad bod til honom med dei ordi: «Gudarne late meg bøta no og sidan, um gruset i Samaria skal rekka til å fylla nevarne på alt det folket som eg hev med meg.»
便·哈达又差遣人去见亚哈说：“撒马利亚的尘土若够跟从我的人每人捧一捧的，愿神明重重地降罚与我！”
11 Men Israels-kongen svara og sagde: «So skal de segja: «Ei rose seg den som bind sverdet um seg, som den som løyser det av seg!»»
以色列王说：“你告诉他说，才顶盔贯甲的，休要像摘盔卸甲的夸口。”
12 Då Benhadad høyrde det svaret, medan han og kongarne sat og drakk i lauvhyttorne, sagde han til tenarane sine: «Ferdig til åtak!» Og dei gjorde seg ferdige til å setja inn på byen.
便·哈达和诸王正在帐幕里喝酒，听见这话，就对他臣仆说：“摆队吧！”他们就摆队攻城。
13 Med same kom det ein profet burt til Ahab, Israels-kongen, og sagde: «So segjer Herren: «Ser du heile denne store hopen? I dag skal du sjå eg gjev honom i di hand, so du skal skyna at eg er Herren.»»
有一个先知来见以色列王亚哈，说：“耶和华如此说：‘这一大群人你看见了吗？今日我必将他们交在你手里，你就知道我是耶和华。’”
14 Men Ahab spurde: «Kven skal vera reidskap?» Han svara: «So segjer Herren: «Jarlesveinarne.»» Og han spurde: «Kven skal taka til med striden?» Og han svara: «Det skal du.»
亚哈说：“借着谁呢？”他回答说：“耶和华说，借着跟从省长的少年人。”亚哈说：“要谁率领呢？”他说：“要你亲自率领。”
15 So mynstra han jarlesveinarne, og dei var tvo hundrad og tvo og tretti, og etter deim mynstra han heile folket, alle Israels-sønerne, sju tusund i talet.
于是亚哈数点跟从省长的少年人，共有二百三十二名，后又数点以色列的众兵，共有七千名。
16 Dei drog ut ved middagsbil, medan Benhadad drakk seg eit rus i lauvhyttorne saman med dei tvo og tretti kongarne som skulde hjelpa honom.
午间，他们就出城；便·哈达和帮助他的三十二个王正在帐幕里痛饮。
17 Fyrst drog jarlesveinar ut, og dei bodi Benhadad sende, melde honom at det kom folk ut frå Samaria.
跟从省长的少年人先出城；便·哈达差遣人去探望，他们回报说：“有人从撒马利亚出来了。”
18 Då sagde han: «Hev dei drege ut til fred, so grip deim livande, og hev dei drege ut til strid, so grip deim livande!»
他说：“他们若为讲和出来，要活捉他们；若为打仗出来，也要活捉他们。”
19 Men dei drog ut or byen, jarlesveinarne og heren som fylgde deim,
跟从省长的少年人出城，军兵跟随他们；
20 og dei hogg ned kvar sin mann, og syrarane rømde, og Israel sette etter deim, og Benhadad, syrarkongen, slapp undan på ein hest saman med nokre riddarar.
各人遇见敌人就杀。亚兰人逃跑，以色列人追赶他们；亚兰王便·哈达骑着马和马兵一同逃跑。
21 So drog Israels-kongen ut og slo hestfolket og vognheren, so syrarane leid stor usiger.
以色列王出城攻打车马，大大击杀亚兰人。
22 Då steig profeten fram for Israels-kongen og sagde til honom: «Gakk og samla krafti di, og tenk vel etter kva du vil gjera! For næste år dreg syrarkongen upp i mot deg att.»
那先知来见以色列王，对他说：“你当自强，留心怎样防备；因为到明年这时候，亚兰王必上来攻击你。”
23 Men tenarane åt syrarkongen sagde til honom: «Guden deira er ein fjellgud, difor vann dei yver oss, lat oss strida imot deim på sletta, so skal me visseleg vinna yver deim.
亚兰王的臣仆对亚兰王说：“以色列人的神是山神，所以他们胜过我们；但在平原与他们打仗，我们必定得胜。
24 Og dette skal du gjera: Set kvar og ein av kongarne av frå hans post, og set jarlar i staden deira.
王当这样行：把诸王革去，派军长代替他们，
25 Få deg so sjølv ein her, likso stor som den du hev mist, og likso mange hestar og vogner, og lat oss so strida imot deim på sletta, då skal me visseleg vinna yver deim.» Han høyrde på det dei sagde, og gjorde so.
又照着王丧失军兵之数，再招募一军，马补马，车补车，我们在平原与他们打仗，必定得胜。”王便听臣仆的话去行。
26 Året etter mynstra Benhadad syrarane og drog upp til Afek, til strid imot Israel.
次年，便·哈达果然点齐亚兰人上亚弗去，要与以色列人打仗。
27 Og Israels-sønerne vart mynstra og utnista, og dei drog imot deim; og Israels-sønerne lægra seg midt imot deim som tvo små geiteflokkar, men syrarane fyllte landet.
以色列人也点齐军兵，预备食物，迎着亚兰人出去，对着他们安营，好像两小群山羊羔；亚兰人却满了地面。
28 Då steig gudsmannen fram og sagde til Israels-kongen: «So segjer Herren: «For di syrarane hev sagt at Herren er ein fjellgud og ikkje ein dalgud, so vil eg gjeva heile denne store hopen i henderne dine, og de skal skyna at eg er Herren.»»
有神人来见以色列王，说：“耶和华如此说：‘亚兰人既说我—耶和华是山神，不是平原的神，所以我必将这一大群人都交在你手中，你们就知道我是耶和华。’”
29 So låg dei lægra imot kvarandre i sju dagar; men på den sjuande dagen kom det til strid, og Israels-sønerne hogg ned syrarane, hundrad tusund fotfolk på ein dag.
以色列人与亚兰人相对安营七日，到第七日两军交战；那一日以色列人杀了亚兰人步兵十万，
30 Dei som var att, rømde inn i byen Afek, men bymuren ramla ned yver dei sju og tjuge tusund mann som var att. Og Benhadad rømde og kom inn i byen og sprang frå kove til kove.
其余的逃入亚弗城；城墙塌倒，压死剩下的二万七千人。 便·哈达也逃入城，藏在严密的屋子里。
31 Då sagde mennerne hans til honom: «Høyr no her!» Me hev frett at kongarne av Israels hus er milde kongar; lat oss binda sekkjety um lenderne og reip um hovudet og ganga ut til Israels-kongen! Kann henda han let deg få liva.
他的臣仆对他说：“我们听说以色列王都是仁慈的王，现在我们不如腰束麻布，头套绳索，出去投降以色列王，或者他存留王的性命。”
32 So batt dei sekkjety um lenderne og reip um hovudet og gjekk til Israels-kongen, og sagde: «Tenaren din Benhadad segjer: «Lat meg få liva!»» Og han svara: «Er han endå i live? Han er bror min.»
于是他们腰束麻布，头套绳索，去见以色列王，说：“王的仆人便·哈达说，求王存留我的性命。”亚哈说：“他还活着吗？他是我的兄弟。”
33 Og mennerne tok det for eit godt varsel, og dei skunda seg og tok honom på ordet og sagde: «Ja, Benhadad er bror din.» Då sagde han: «Gakk og henta honom!» Og Benhadad kom ut til honom, og han let honom stiga upp på vogni.
这些人留心探出他的口气来，便急忙就着他的话说：“便·哈达是王的兄弟！”王说：“你们去请他来。”便·哈达出来见王，王就请他上车。
34 Då sagde Benhadad til honom: «Dei byarne som far min tok frå far din, skal eg gjeva deg att, og du kann gjera deg gator i Damaskus, liksom far min gjorde i Samaria.» «Ja vel, » (svara Ahab) «på dei vilkåri skal eg gjeva deg fri». So gjorde han samband med honom og let honom fara.
便·哈达对王说：“我父从你父那里所夺的城邑，我必归还。你可以在大马士革立街市，像我父在撒马利亚所立的一样。”亚哈说：“我照此立约，放你回去”，就与他立约，放他去了。
35 Men ein av profetsveinarne sagde til ein annan etter Herrens fyresegn: «Slå meg!» Men mannen vilde ikkje slå honom.
有先知的一个门徒奉耶和华的命对他的同伴说：“你打我吧！”那人不肯打他。
36 Då sagde han til honom: «Av di du ikkje lydde Herrens røyst, so skal ei løva slå deg når du gjeng burt ifrå meg.» Og då han gjekk ifrå honom, råka ei løva på honom og slo honom ned.
他就对那人说：“你既不听从耶和华的话，你一离开我，必有狮子咬死你。”那人一离开他，果然遇见狮子，把他咬死了。
37 Sidan råka han ein annan mann og sagde: «Slå meg!» Og mannen slo honom so han fekk ei flengja.
先知的门徒又遇见一个人，对他说：“你打我吧！”那人就打他，将他打伤。
38 So gjekk profeten og stelte seg på vegen der kongen skulde koma; men han batt eitt plagg for augo, so ingen kunde kjenna honom.
他就去了，用头巾蒙眼，改换面目，在路旁等候王。
39 Då kongen so kom framum der, ropa han til kongen: «Tenaren din hadde gjeve seg inn i striden; då kom det ein mann ut or fylkingi og førde til meg ein mann og sagde: «Tak vare på denne mannen! Slepp han burt, skal du svara for honom med ditt liv eller vega ut tvo og ei halv våg sylv.»
王从那里经过，他向王呼叫说：“仆人在阵上的时候，有人带了一个人来，对我说：‘你看守这人，若把他失了，你的性命必代替他的性命；不然，你必交出一他连得银子来。’
40 Men medan tenaren din hadde eitt og anna å gjera her og der, so slapp han burt.» Israels-kongen sagde til honom: «So hev du domen som du sjølv hev felt.»
仆人正在忙乱之间，那人就不见了。”以色列王对他说：“你自己定妥了，必照样判断你。”
41 Då skunda han seg og tok plagget burt frå augo sine, og Israels-kongen kjende honom, at han var ein av profetarne.
他急忙除掉蒙眼的头巾，以色列王就认出他是一个先知。
42 Han sagde til honom: «So segjer Herren: «Sidan du hev slept or henderne den mannen som eg hev bannstøytt, so skal ditt liv svara for hans liv, og ditt folk for hans folk.»»
他对王说：“耶和华如此说：‘因你将我定要灭绝的人放去，你的命就必代替他的命，你的民也必代替他的民。’”
43 Og Israels-kongen for heim, mismodig og harm, og kom til Samaria.
于是以色列王闷闷不乐地回到撒马利亚，进了他的宫。
