Salomos Ordsprog 24
1 Vær ikke misunnelig på onde mennesker, og ha ikke lyst til å være med dem!
Misunn ikkje vonde menneskje, og hav ikkje hug til å vera med deim.
2 For deres hjerte tenker bare på å ødelegge, og deres leber taler ulykke.
For hjarta deira tenkjer på vald, og um ulukka talar lipporne deira.
3 Ved visdom bygges et hus, og ved forstand blir det trygget,
Med visdom byggjer ein hus, og med vit grunngfester ein det,
4 og ved kunnskap fylles kammerne med all slags kostelig og herlig gods.
og med kunnskap fær ein romi fulle av alle slag dyre og gilde ting.
5 En vis mann er sterk, og en kyndig mann øker sin kraft.
Ein vis mann er sterk, og ein kunnig er veldug i kraft.
6 Du skal søke veiledning når du fører krig; hvor det er mange rådgivere, er det frelse.
Klok styring skal du bruka når du fører krig, hev du mange rådvise menn gjeng det godt.
7 Visdom er for høi for dåren; i byporten lukker han ikke sin munn op.
Visdom heng for høgt for fåmingen, i porten let han ikkje upp sin munn.
8 Den som tenker ut onde råd, blir kalt en renkesmed.
Den som tenkjer på å gjere vondt, honom kallar me ein fuling.
9 Dårskaps råd er synd, og en spotter er en vederstyggelighet blandt folk.
Synd er dårskaps råd, og spottaren er ei gruv for folk.
10 Viser du dig motløs på trengselens dag, så er din kraft ringe.
Misser du modet når trengsla kjem, då er di kraft for trong.
11 Frels dem som hentes til døden, og hold tilbake dem som føres skjelvende bort til retterstedet!
Berga deim som dei fører til dauden, og dei som vinglar til rettarstaden, haldt deim att!
12 Når du sier: Se, vi visste ikke noget om det, mon da ikke han skjønner det, han som veier hjertene, og han som gir akt på din sjel, mon ikke han vet det og gjengjelder enhver efter hans gjerninger?
Um du segjer: «Me visste det ikkje, ser du, » tru ikkje han som veg hjarto, skynar det, og han som agtar på sjæli di, veit det, og han løner mannen etter hans gjerning?
13 Et honning, min sønn, for den er god, og fin honning er søt for din gane!
Et honning, son min, for den er god, og sjølvrunnen honning er søt for din gom.
14 Akt visdommen like så gagnlig for din sjel! Har du funnet den, så er det en fremtid for dig, og ditt håp skal ikke bli til intet.
Lær sameleis visdom for sjæli di! Finn du honom, so hev du ei framtid, og di von skal ikkje verta til inkjes.
15 Lur ikke som en ugudelig på den rettferdiges bolig, ødelegg ikke hans hjem!
Lur ikkje, du gudlause, på rettferdig manns bustad, legg ikkje heimen hans i øyde!
16 For syv ganger faller den rettferdige og står op igjen, men de ugudelige kastes over ende når ulykken kommer.
For sju gonger dett den rettferdige og stend upp att, men dei gudlause stuper når ulukka kjem.
17 Når din fiende faller, må du ikke glede dig, og når han snubler, må ikke ditt hjerte fryde sig,
Når din fiend’ fell, so gled deg ikkje, og når han stupar, fegnast ei ditt hjarta!
18 forat ikke Herren skal se det og mislike det, så han vender sin vrede fra ham.
Elles vil Herren sjå det og mislika det og venda frå honom vreiden sin.
19 La ikke din vrede optendes over de onde, bli ikke harm over de ugudelige!
Harmast ei yver illgjerdsmenner, misunn ikkje dei gudlause!
20 For de onde har ingen fremtid, de ugudeliges lampe slukner.
For den vonde hev ingi framtid; lampa åt gudlause sloknar.
21 Frykt Herren, min sønn, og kongen! Med folk som setter sig op mot dem, må du ikke ha noget å gjøre;
Ottast Herren, son min, og kongen! Gakk ikkje i lag med upprørsmenner!
22 for ulykken kommer brått over dem, og ødeleggelsen fra dem begge - hvem kjenner den?
For brått kjem ulukka yver deim, og kven veit når åri deira fær ein usæl ende?
23 Også disse ordsprog er av vismenn: Dommeren bør ikke gjøre forskjell på folk.
Desse ordi er og av vismenner. Det er ikkje godt når ein gjer mannemun i domen.
24 Den som sier til den skyldige: Du er uskyldig, ham vil folkeslagene forbanne, ham vil folkene ønske ondt over;
Den som segjer til den skuldige: «Du er uskuldig.» Honom vil folkeslag banna og folk forbanna;
25 men dem som straffer ham, skal det gå vel, og lykke og velsignelse skal komme over dem.
men deim som refsar han, gjeng det vel, og velsigning av godt kjem yver deim.
26 Kyss på leber gir den som svarer med rette ord.
Ein kyss på lipporne er det når einkvan gjev det rette svaret.
27 Fullfør din gjerning der ute og gjør den ferdig på marken! Siden kan du bygge ditt hus.
Fullfør yrket ditt ute, og gjer det ferdigt for deg på marki! Sidan kann du byggja deg hus
28 Vær ikke vidne mot din næste uten årsak! Eller skulde du gjøre svik med dine leber?
ver ikkje vitne mot næsten din utan grunn, for du vil vel’kje svika med lipporne dine?
29 Si ikke: Som han har gjort mot mig, således vil jeg gjøre mot ham; jeg vil gjengjelde enhver efter hans gjerninger.
Seg ikkje: «Som han hev gjort med meg, so vil eg gjera med han. Eg vil løna mannen etter hans gjerning.»
30 Jeg kom gående forbi en lat manns mark, et uforstandig menneskes vingård,
Eg gjekk framum ein lat manns mark, og vinhagen til eit vitlaust menneskje,
31 og se, den var helt overgrodd med tistler; nesler skjulte dens bunn, og stengjerdet om den var revet ned.
og sjå, han var vaksen full av tistlar, grunnen var yvergrodd med netlor, og steingarden kringom var riven ned.
32 Og jeg, jeg blev det var, jeg gav akt på det; jeg så det og tok lærdom av det:
Og eg skygnde på det og agta på det, eg såg det, og denne lærdomen tok eg:
33 Sier du: La mig ennu sove litt, blunde litt, folde mine hender litt og hvile -
«Endå litt soving, endå litt blunding, endå litt kvild med henderne i kross!
34 så kommer armoden over dig som en landstryker, og nøden som en mann med skjold.
So kjem armodi di som ein farande fant, og naudi som skjoldvæpna mann.»
