Salomos Ordsprog 23
1 Når du sitter til bords med en fyrste, da skal du nøie akte på hvem du har for dig,
Når du sit til bords hjå ein hovding, so agta vel på kven du hev fyre deg,
2 og sette en kniv på din strupe, hvis du er grådig.
og set ein kniv på strupen din, um mathugen din er stor.
3 Vær ikke lysten efter hans fine retter, for det er mat som kan svike!
Fys ikkje etter hans lostemat, for det er dårande føda.
4 Gjør dig ikke møie for å bli rik, la sådan klokskap fare!
Mød deg ei med å verta rik, lat fara den klokskapen din!
5 Når du vender dine øine mot rikdommen, så er den borte. For den gjør sig visselig vinger, lik en ørn som flyver mot himmelen.
Lat ei augo fljuga til det som kverv, for det gjer seg vengjer, det er visst, som ein ørn som flyg til himmels.
6 Et ikke den misunneliges brød, og vær ikke lysten efter hans fine mat!
Et ikkje brød hjå den som misunner deg, og fys ikkje etter hans lostemat!
7 For som han tenker i sin sjel, så er han; et og drikk, sier han til dig, men hans hjerte er ikke med dig.
For som han reknar ut i sjæli si, soleis er han. «Et og drikk!» han segjer til deg, men hjarta hans er ikkje med deg.
8 Den matbit som du har ett, den vil du spy ut, og du har spilt dine vakre ord.
For biten din som du hev ete, lyt du spy upp att, og du hev spilt dine fagre ord.
9 Tal ikke for dårens ører, for han forakter dine forstandige ord!
For øyro på dåren skal du ikkje tala, for han vanvyrder visdommen i dine ord.
10 Flytt ikke det gamle grenseskjell, og kom ikke inn på farløses marker!
Flyt ikkje gamall merkestein, og kom ei inn på åkrane åt faderlause.
11 For deres løser er sterk, han skal føre deres sak mot dig.
For deira målsmann er sterk, han skal føra saki deira imot deg.
12 Bøi ditt hjerte til tukt og dine ører til kunnskaps ord!
Vend hjarta ditt til age og øyro dine til kunnskaps ord!
13 La ikke den unge være uten tukt! Når du slår ham med riset, skal han ikke dø.
Lat ikkje guten vera utan age! Slær du han med riset, skal han ikkje døy.
Du slær han med riset, og sjæli hans bergar du frå helheim. (Sheol h7585)
15 Min sønn! Er ditt hjerte vist, så skal også mitt hjerte glede sig,
Son min, vert hjarta ditt vist, so gled seg og mitt hjarta,
16 og jeg skal juble i mitt indre når dine leber taler det som rett er.
og nyro mine fegnast når lipporn’ dine talar det som rett er.
17 La ikke ditt hjerte være nidkjært mot syndere, men alltid nidkjært for Herrens frykt!
Lat ikkje hjarta ditt misunna syndarar, men stræva stødt etter gudlegdom.
18 Sannelig, det er en fremtid for dig, og ditt håp skal ikke bli til intet.
For då er du viss på ei framtid, og di von skal ei verta til inkjes.
19 Hør, min sønn, og bli vis og la ditt hjerte gå bent frem på veien!
Høyr du, son min, og vert vis, og lat hjarta ditt ganga beint fram på vegen.
20 Vær ikke blandt vindrikkere, blandt dem som fråtser i kjøtt!
Ver ikkje med millom vindrikkarar, millom deim som foret seg på kjøt.
21 For drankeren og fråtseren blir fattig, og søvn klær mannen i filler.
For drikkar og storetar fatig vert, og svevn gjev fillor for klæde.
22 Hør på din far, som gav dig livet, og forakt ikke din mor når hun er blitt gammel!
Høyr på far din som avla deg, og vanvyrd ei mor di når ho vert gamall!
23 Kjøp sannhet og selg den ikke, kjøp visdom og tukt og forstand!
Kjøp sanning og sel henne ikkje, visdom og age og vit.
24 Den rettferdiges far skal juble; den som får en vis sønn, skal glede sig over ham.
Storleg fegnast far til den rettferdige, og den som fær ein vis son, skal få gleda av han.
25 La din far og din mor glede sig, og la henne som fødte dig, juble!
Lat far din og mor di gleda seg, og ho som fødde deg, fegnast.
26 Min sønn! Gi mig ditt hjerte, og la dine øine ha lyst til mine veier!
Son min, gjev meg hjarta ditt, og lat dine augo lika vegarne mine.
27 For skjøgen er en dyp grav, og den fremmede kvinne en trang brønn;
For skjøkja er som djupe gravi og den framande kona som tronge brunnen,
28 ja, hun ligger på lur som en røver, og hun øker tallet på de troløse blandt menneskene.
ja, ho ligg på lur som ein ransmann, og ho aukar talet på utrue folk.
29 Hvem roper: Akk? Hvem roper: Ve? Hvem har trette? Hvem har klage? Hvem har sår for ingen ting? Hvem har røde øine?
Kven hev sorg? Kven hev sut? Kven hev dragsmål? Kven hev klagemål? Kven hev sjølvvalde sår? Kven hev dimsynte augo?
30 De som sitter lenge oppe ved vinen, de som kommer for å prøve den krydrede drikk.
Dei som drygjer lenge hjå vinen, dei som kjem og smakar på mjøden.
31 Se ikke til vinen, hvor rød den er, hvorledes den perler i begeret, hvor lett den går ned!
Sjå ikkje på vinen kor han raudnar, kor vænt han smiler i staupet! lett renn han ned.
32 Til sist biter den som en slange og hugger som en huggorm;
Men sidan han sting som ein slange og høgg som ein orm.
33 dine øine vil se efter fremmede kvinner, og ditt hjerte tale forvendte ting,
Då skal augo dine sjå rare syner, og hjarta ditt talar tull og tøv.
34 og du blir lik en som sover midt ute på havet, lik en som sover i toppen av en mast.
Du vert som låg du i havsens djup, eller låg i toppen av mastri.
35 Du vil si: De banket mig, det gjorde ikke ondt; de støtte mig, jeg kjente det ikke. Når skal jeg våkne? Jeg vil se å få tak i enda mere.
«Dei slo meg, men det gjorde’kje vondt, dei banka meg, men eg kjende det ikkje. Når skal eg vakna? Eg vil få tak i endå meir.»
