Matteus 22
1 Og Jesus tok atter til orde og talte til dem i lignelser og sa:
και αποκριθεις ο ιησους παλιν ειπεν εν παραβολαις αυτοις λεγων
2 Himlenes rike er å ligne med en konge som gjorde bryllup for sin sønn.
ωμοιωθη η βασιλεια των ουρανων ανθρωπω βασιλει οστις εποιησεν γαμους τω υιω αυτου
3 Og han sendte sine tjenere ut for å be de innbudne komme til bryllupet; men de vilde ikke komme.
και απεστειλεν τους δουλους αυτου καλεσαι τους κεκλημενους εις τους γαμους και ουκ ηθελον ελθειν
4 Atter sendte han andre tjenere ut og sa: Si til de innbudne: Se, jeg har gjort i stand mitt måltid: mine okser og mitt gjø-fe er slaktet, og alt er ferdig; kom til bryllupet!
παλιν απεστειλεν αλλους δουλους λεγων ειπατε τοις κεκλημενοις ιδου το αριστον μου ητοιμακα οι ταυροι μου και τα σιτιστα τεθυμενα και παντα ετοιμα δευτε εις τους γαμους
5 Men de brydde sig ikke om det og gikk sin vei, den ene til sin aker, den annen til sitt kjøbmannskap;
οι δε αμελησαντες απηλθον ος μεν εις τον ιδιον αγρον ος δε επι την εμποριαν αυτου
6 og de andre tok fatt på hans tjenere, hånte dem og slo dem ihjel.
οι δε λοιποι κρατησαντες τους δουλους αυτου υβρισαν και απεκτειναν
7 Men kongen blev harm, og sendte sine krigshærer ut og drepte disse manndrapere og satte ild på deres by.
ο δε βασιλευς ωργισθη και πεμψας τα στρατευματα αυτου απωλεσεν τους φονεις εκεινους και την πολιν αυτων ενεπρησεν
8 Derefter sier han til sine tjenere: Bryllupet er vel ferdig, men de innbudne var det ikke verd;
τοτε λεγει τοις δουλοις αυτου ο μεν γαμος ετοιμος εστιν οι δε κεκλημενοι ουκ ησαν αξιοι
9 gå derfor ut på veiskjellene og be til bryllups så mange I finner!
πορευεσθε ουν επι τας διεξοδους των οδων και οσους εαν ευρητε καλεσατε εις τους γαμους
10 Så gikk da disse tjenere ut på veiene og fikk sammen alle dem de fant, både onde og gode, og bryllupshuset blev fullt av gjester.
και εξελθοντες οι δουλοι εκεινοι εις τας οδους συνηγαγον παντας ους ευρον πονηρους τε και αγαθους και επλησθη ο {VAR1: νυμφων } {VAR2: γαμος } ανακειμενων
11 Da nu kongen gikk inn for å se på dem som satt til bords, så han der en mann som ikke hadde bryllupsklædning på.
εισελθων δε ο βασιλευς θεασασθαι τους ανακειμενους ειδεν εκει ανθρωπον ουκ ενδεδυμενον ενδυμα γαμου
12 Og han sa til ham: Min venn! hvorledes er du kommet inn her og har ikke bryllupsklædning på! Men han tidde.
και λεγει αυτω εταιρε πως εισηλθες ωδε μη εχων ενδυμα γαμου ο δε εφιμωθη
13 Da sa kongen til tjenerne: Bind hender og føtter på ham og kast ham ut i mørket utenfor! Der skal være gråt og tenners gnidsel.
τοτε ο βασιλευς ειπεν τοις διακονοις δησαντες αυτου ποδας και χειρας εκβαλετε αυτον εις το σκοτος το εξωτερον εκει εσται ο κλαυθμος και ο βρυγμος των οδοντων
14 For mange er kalt, men få er utvalgt.
πολλοι γαρ εισιν κλητοι ολιγοι δε εκλεκτοι
15 Da gikk fariseerne bort og holdt råd om hvorledes de kunde fange ham i ord.
τοτε πορευθεντες οι φαρισαιοι συμβουλιον ελαβον οπως αυτον παγιδευσωσιν εν λογω
16 Og de sendte sine disipler avsted til ham sammen med herodianerne og lot dem si: Mester! vi vet at du er sanndru og lærer Guds vei i sannhet, og ikke bryr dig om nogen, for du gjør ikke forskjell på folk;
και αποστελλουσιν αυτω τους μαθητας αυτων μετα των ηρωδιανων {VAR1: λεγοντας } {VAR2: λεγοντες } διδασκαλε οιδαμεν οτι αληθης ει και την οδον του θεου εν αληθεια διδασκεις και ου μελει σοι περι ουδενος ου γαρ βλεπεις εις προσωπον ανθρωπων
17 Si oss da: Hvad tykkes dig? er det tillatt å gi keiseren skatt, eller ikke?
{VAR1: ειπον } {VAR2: ειπε } ουν ημιν τι σοι δοκει εξεστιν δουναι κηνσον καισαρι η ου
18 Men Jesus merket deres ondskap og sa: Hvorfor frister I mig, hyklere?
γνους δε ο ιησους την πονηριαν αυτων ειπεν τι με πειραζετε υποκριται
19 Vis mig skattens mynt! De rakte ham da en penning.
επιδειξατε μοι το νομισμα του κηνσου οι δε προσηνεγκαν αυτω δηναριον
20 Og han sier til dem: Hvis billede og påskrift er dette?
και λεγει αυτοις τινος η εικων αυτη και η επιγραφη
21 De sier til ham: Keiserens. Da sier han til dem: Gi da keiseren hvad keiserens er, og Gud hvad Guds er!
λεγουσιν {VAR2: αυτω } καισαρος τοτε λεγει αυτοις αποδοτε ουν τα καισαρος καισαρι και τα του θεου τω θεω
22 Og da de hørte det, undret de sig, og forlot ham og gikk bort.
και ακουσαντες εθαυμασαν και αφεντες αυτον απηλθαν
23 Samme dag kom nogen sadduseere til ham, de som sier at det ikke er nogen opstandelse, og de spurte ham og sa:
εν εκεινη τη ημερα προσηλθον αυτω σαδδουκαιοι λεγοντες μη ειναι αναστασιν και επηρωτησαν αυτον
24 Mester! Moses har sagt: Når en mann dør og ikke har barn, da skal hans bror gifte sig med hans hustru og opreise sin bror avkom.
λεγοντες διδασκαλε μωυσης ειπεν εαν τις αποθανη μη εχων τεκνα επιγαμβρευσει ο αδελφος αυτου την γυναικα αυτου και αναστησει σπερμα τω αδελφω αυτου
25 Nu var det hos oss syv brødre; og den første giftet sig og døde, og da han ikke hadde avkom, efterlot han sin hustru til broren.
ησαν δε παρ ημιν επτα αδελφοι και ο πρωτος γημας ετελευτησεν και μη εχων σπερμα αφηκεν την γυναικα αυτου τω αδελφω αυτου
26 Likeså den annen og den tredje, like til den syvende.
ομοιως και ο δευτερος και ο τριτος εως των επτα
27 Men sist av alle døde kvinnen.
υστερον δε παντων απεθανεν η γυνη
28 Men i opstandelsen, hvem av de syv skal da få henne til hustru? for de har jo hatt henne alle sammen.
εν τη αναστασει ουν τινος των επτα εσται γυνη παντες γαρ εσχον αυτην
29 Men Jesus svarte og sa til dem: I farer vill fordi I ikke kjenner skriftene og heller ikke Guds kraft.
αποκριθεις δε ο ιησους ειπεν αυτοις πλανασθε μη ειδοτες τας γραφας μηδε την δυναμιν του θεου
30 For i opstandelsen hverken tar de til ekte eller gis de til ekte, men de er som Guds engler i himmelen.
εν γαρ τη αναστασει ουτε γαμουσιν ουτε γαμιζονται αλλ ως αγγελοι εν τω ουρανω εισιν
31 Men om de dødes opstandelse, har I da ikke lest hvad som er sagt eder om den av Gud, som sier:
περι δε της αναστασεως των νεκρων ουκ ανεγνωτε το ρηθεν υμιν υπο του θεου λεγοντος
32 Jeg er Abrahams Gud og Isaks Gud og Jakobs Gud? Han er ikke de dødes Gud, men de levendes.
εγω ειμι ο θεος αβρααμ και ο θεος ισαακ και ο θεος ιακωβ ουκ εστιν [ο] θεος νεκρων αλλα ζωντων
33 Og da folket hørte det, var de slått av forundring over hans lære.
και ακουσαντες οι οχλοι εξεπλησσοντο επι τη διδαχη αυτου
34 Men da fariseerne hørte at han hadde stoppet munnen på sadduseerne, kom de sammen;
οι δε φαρισαιοι ακουσαντες οτι εφιμωσεν τους σαδδουκαιους συνηχθησαν επι το αυτο
35 og en av dem, en lovkyndig, spurte for å friste ham:
και επηρωτησεν εις εξ αυτων {VAR1: νομικος } {VAR2: [νομικος] } πειραζων αυτον
36 Mester! hvilket bud er det største i loven?
διδασκαλε ποια εντολη μεγαλη εν τω νομω
37 Han sa til ham: Du skal elske Herren din Gud av alt ditt hjerte og av all din sjel og av all din hu.
ο δε εφη αυτω αγαπησεις κυριον τον θεον σου εν ολη {VAR2: τη } καρδια σου και εν ολη τη ψυχη σου και εν ολη τη διανοια σου
38 Dette er det største og første bud.
αυτη εστιν η μεγαλη και πρωτη εντολη
39 Men det er et annet som er like så stort: Du skal elske din næste som dig selv.
δευτερα {VAR2: δε } ομοια αυτη αγαπησεις τον πλησιον σου ως σεαυτον
40 På disse to bud hviler hele loven og profetene.
εν ταυταις ταις δυσιν εντολαις ολος ο νομος κρεμαται και οι προφηται
41 Men mens fariseerne var samlet, spurte Jesus dem:
συνηγμενων δε των φαρισαιων επηρωτησεν αυτους ο ιησους
42 Hvad tykkes eder om Messias? hvis sønn er han? De sier til ham: Davids.
λεγων τι υμιν δοκει περι του χριστου τινος υιος εστιν λεγουσιν αυτω του δαυιδ
43 Han sier til dem: Hvorledes kan da David i Ånden kalle ham herre, når han sier:
λεγει αυτοις πως ουν δαυιδ εν πνευματι καλει αυτον κυριον λεγων
44 Herren sa til min herre: Sett dig ved min høire hånd, til jeg får lagt dine fiender under dine føtter!
ειπεν κυριος τω κυριω μου καθου εκ δεξιων μου εως αν θω τους εχθρους σου υποκατω των ποδων σου
45 Kaller nu David ham herre, hvorledes kan han da være hans sønn?
ει ουν δαυιδ καλει αυτον κυριον πως υιος αυτου εστιν
46 Og ingen kunde svare ham et ord, og heller ikke vågde nogen å spørre ham mere fra den dag.
και ουδεις εδυνατο αποκριθηναι αυτω λογον ουδε ετολμησεν τις απ εκεινης της ημερας επερωτησαι αυτον ουκετι
