Predikerens 7

1 Bedre er et godt navn enn god olje, og bedre dødsdagen enn den dag en blir født.

Betre godt namn enn god salve, og betre døyande-dagen enn fødedagen.

2 Bedre er det å gå til sørgehus enn til gjestebudshus, fordi i sørgehuset ender hvert menneskes liv, og den som lever, legger sig det på hjerte.

Betre til syrgjehus ganga enn til gjestebodshus, so visst som det er enden for alle menneskje, og den som liver, skal leggja seg det på hjarta.

3 Bedre er gremmelse enn latter; for mens ansiktet er sørgmodig, er hjertet vel til mote.

Betre gremmelse enn lått, for når andlitet ser ille ut, stend vel til med hjarta.

4 De vises hjerte er i sorgens hus, men dårenes hjerte i gledens hus.

Hjarta åt vismenner er i syrgjehus, men hjarta åt dårar er i gledehus.

5 Bedre er det å høre skjenn av en vis enn å høre sang av dårer;

Betre høyra skjenn av ein vismann enn når nokon høyrer song av dårar.

6 for som tornene spraker under gryten, så er det når dåren ler; også dette er tomhet.

For som tyrnerris sprakar under gryta, soleis er det når dåren lær. - Det og er fåfengd.

7 For urettmessig vinning gjør den vise til dåre, og bestikkelse ødelegger hjertet.

For urett vinning gjer vismann til dåre, og mutor skjemmer ut hjarta.

8 Bedre er enden på en ting enn begynnelsen, bedre å være tålmodig enn overmodig.

Betre enden på ei sak enn upphavet, betre tolmodig enn ovmodig.

9 Vær ikke for hastig i din ånd til å vredes; for vreden bor i dårers barm.

Ver ikkje for brå i hugen til å gremmast, for gremmelse bur i barmen på dårar.

10 Si ikke: Hvorav kommer det at de fremfarne dager var bedre enn de som nu er? For det er ikke av visdom du spør om det.

Seg ikkje: «Korleis hev det seg at dei framfarne dagar var betre enn dei som no er?» For ikkje utav visdom spør du um det.

11 Visdom er jevngod med arvegods, ja ennu ypperligere for dem som ser solen;

Visdom er jamgod med ervegods, og ei vinning for deim som ser soli.

12 for å være i visdommens skygge er som å være i skyggen av rikdom, men kunnskapens fortrin er at visdommen holder sin eier i live.

For ein sit i skuggen av visdomen som i skuggen av pengar, men fyremunen med kunnskap er at visdomen held eigaren sin i live.

13 Se på Guds verk! For hvem kan gjøre rett det som han har gjort kroket?

Sjå på Guds verk! For kven kann beinka det som han hev gjort krokut?

14 På en god dag skal du være ved godt mot, og på en ond dag skal du tenke på at Gud har gjort den og, like så vel som den andre, forat mennesket ikke skal finne noget efter sig.

På ein god dag skal du vera i godlag, og på ein vond dag skal du tenkja på at Gud hev gjort den og likso vel som hin, av di at menneskja ikkje skal finna noko ulivt etter si avferd.

15 Alt dette har jeg sett i mitt tomme liv: Mangen rettferdig går til grunne tross sin rettferdighet, og mangen ugudelig lever lenge tross sin ondskap.

Alt hev eg set i dei fåfengde dagerne mine: Det hender at ein rettferdig gjeng til grunns tråss i si rettferd, og at ein gudlaus liver lenge tråss i sin vondskap.

16 Vær ikke altfor rettferdig og te dig ikke overvettes vis! hvorfor vil du ødelegge dig selv?

Ver ikkje altfor rettferdig, og te deg ikkje for vis! Kvifor vil du tyna deg sjølv?

17 Vær ikke altfor urettferdig, og vær ikke en dåre! Hvorfor vil du dø før tiden?

Ver ikkje altfor gudlaus, og ver ikkje ein dåre? Kvifor vil du døy fyre tidi?

18 Det er godt at du holder fast ved det ene, men du skal heller ikke slippe det andre; for den som frykter Gud, finner en utvei av alt dette.

Det er godt at du held fast på det eine og ikkje heller slepper handi av det andre, for den som ottast Gud, han greider seg or alt dette.

19 Visdommen er et sterkere vern for den vise enn ti mektige menn i en by;

Visdomen gjev vismannen ei sterkare vern enn ti magthavarar i ein by.

20 for det finnes ikke et rettferdig menneske på jorden, som bare gjør godt og aldri synder.

For det finst ikkje eit rettferdigt menneskje på jordi som berre gjer godt og aldri syndar.

21 Akt heller ikke på alt det folk sier, ellers kunde du få høre din tjener banne dig!

Agta ikkje heller på alt det som folk segjer, elles kunde du få høyra din eigen træl banna deg.

22 For du vet jo med dig selv at også du mange ganger har bannet andre.

For du veit med deg sjølv, at du og mange gonger hev banna andre.

23 Alt dette har jeg prøvd med visdom; Jeg sa: Jeg vil vinne visdom, men den er ennu langt borte fra mig.

Alt dette hev eg røynt ut med visdom. Eg tenkte: «Visdom vil eg vinna!» men han heldt seg langt burte frå meg.

24 Det som er langt borte og dypt, dypt skjult - hvem kan finne det?

Langt burte er det som til er, og so djupt, so djupt; kven kann nå det?

25 Jeg så mig om, og min attrå var å vinne kunnskap og å granske og søke efter visdom og klokskap og å forstå at ugudelighet er dårskap, og at dårskapen er galskap.

Eg gav meg til, og hugen gjekk ut på å kjenna og granska og søkja visdom og ettertanke og få vita at gudløysa er dårskap og narreskapen vitløysa.

26 Og jeg fant noget som er bitrere enn døden: kvinnen - hun er et garn og hennes hjerte en snare, og hennes hender er lenker; den som tekkes Gud, slipper fra henne, men synderen blir fanget av henne.

Då fann eg at kvinna er beiskare enn dauden, for ho er eit net, og hjarta hennar eit garn, og henderne hennar lekkjor. Den som tekkjest Gud, slepp ifrå henne, men syndaren vert hennar fange.

27 Se, dette fant jeg ut, sier predikeren, idet jeg la det ene til det andre for å finne hovedsummen.

Sjå det fann eg, segjer preikaren, då eg lagde det eine i hop med det andre og vilde koma til ei endelykt:

28 Det som jeg stadig har søkt, men ikke har funnet, det er: En mann har jeg funnet blandt tusen, men en kvinne har jeg ikke funnet blandt dem alle.

Det som eg stødt hev leita etter, men ikkje funne, det er: Ein mann millom tusund hev eg funne, men ei kvinna hev eg ikkje funne millom alle deim.

29 Se, dette er det eneste jeg har funnet ut, at Gud skapte mennesket som det skulde være, men de søker mange kunster.

Berre dette hev eg funne ut, skal du vita, at Gud hev skapt menneskja rett, men dei søkjer mange krokar.