Matteus 15
1 Senere kom noen fariseere og noen av de skriftlærde fra Jerusalem for å diskutere med Jesus.
Kilku faryzeuszy i przywódców religijnych, przybyłych z Jerozolimy, zwróciło się wtedy do Jezusa z pytaniem:
2 ”Hvorfor bryter disiplene dine de gamle jødiske reglene?” spurte de.”De vasker ikke hendene før de spiser.”
—Dlaczego Twoi uczniowie nie przestrzegają naszych odwiecznych zwyczajów i nie dokonują obrzędu obmycia rąk przed jedzeniem?
3 Han svarte:”Hvorfor bryter dere selv Guds bud ved å følge egne regler?
—A dlaczego wy, w imię własnych tradycji, łamiecie nakazy Boga?—zapytał Jezus.
4 Gud sier for eksempel:’Vis respekt for foreldrene dine’, og:’Den som forbanner foreldrene sine, skal bli dømt til døden.’
—Bóg przecież powiedział: „Szanuj rodziców” oraz „Kto znieważa ojca lub matkę, musi umrzeć”.
5 Men dere påstår at dere slett ikke behøver å respektere foreldrene eller ta hånd om dem når de blir gamle. Dersom dere bare gir pengene som en gave til templet i stedet, påstår dere at alt er i sin skjønneste orden. På den måten gjør dere Guds klare befaling ugyldig ved å følge egne regler.
Lecz wy twierdzicie, że jeśli ktoś powie ojcu lub matce: „Niestety, nie mogę wam pomóc, bo przecież to, co miałem dla was, oddałem w darze Bogu do Jego świątyni”—
nie musi się o nich troszczyć. W ten sposób wasza tradycja unieważnia Boży nakaz.
7 Dere er falske mennesker som bare later som om dere er lydige mot Gud! Profeten Jesaja hadde rett da han bar fram Guds budskap om dere og sa:
Obłudnicy! Dobrze was określił prorok Izajasz, mówiąc:
8 ’Dette folket ærer meg med ordene sine, men de nekter å være lydige mot meg.
„Ludzie ci bardzo pięknie o Mnie mówią, ale w ich sercach nie ma miłości do Mnie.
9 Deres tilbedelse er verdiløs, for de budene de lærer, er menneskene sine egne regler og ikke Guds bud.’”
Na próżno jednak oddają Mi cześć. Nauczają bowiem przykazań, które sami wymyślili.”
10 Så kalte Jesus til seg folket og sa:”Lytt til det jeg sier og forsøk å forstå:
Następnie zawołał zgromadzonych i rzekł: —Słuchajcie uważnie i postarajcie się to zrozumieć:
11 Dere blir ikke uverdige for Gud på grunn av det dere spiser og stapper i munnen! Det er det dere sier, det som kommer ut av munnen, som gjør dere uverdige!”
Nie to, co wchodzi do ust, ale to, co z nich wychodzi, sprawia, że człowiek jest nieczysty.
12 Da gikk disiplene bort til ham og sa:”Vet du at du irriterte fariseerne med det du sa?”
—Czy wiesz, że Twoje słowa uraziły faryzeuszy?—powiedzieli Mu uczniowie.
13 Jesus svarte:”Hver plante som ikke er plantet av min Far i himmelen, skal bli rykket opp med roten,
—Każda roślina, której nie posadził mój Ojciec w niebie, zostanie usunięta.
14 Ikke bry dere om fariseerne. De er blinde ledere som veileder andre blinde. Når en blind leder en blind, faller begge i samme grøften.”
Nie przejmujcie się nimi. To ślepi przewodnicy ślepych! A jeśli ślepy prowadzi ślepego, to obaj wpadną w dół.
15 Peter ba at Jesus måtte forklare hva han mente med at ingen blir uverdige for Gud på grunn av det de spiser.
—Wyjaśnij nam ten przykład o pokarmie—poprosił wtedy Piotr.
16 ”Forstår heller ikke dere det jeg mener?” spurte Jesus.
—Wy też jeszcze tego nie rozumiecie?—zapytał Jezus.
17 ”Innser dere ikke at det dere spiser, bare passerer gjennom magen og kommer ut igjen?
—Nie wiecie, że wszystko, co się wkłada do ust, trafia do żołądka, po czym zostaje wydalone?
18 Ordene dere sier kommer derimot fra hjertet. Derfor er det dette som gjør menneskene uverdige for Gud.
Natomiast to, co wychodzi z ust, pochodzi z serca. I to właśnie zanieczyszcza człowieka.
19 Fra hjertet kommer onde tanker, mord, utroskap i ekteskapet, seksuell løssluppenhet, tyveri, løgn og sladder.
Bo z serca pochodzą złe myśli, prowadzące do morderstw, niewierności małżeńskiej, rozwiązłości, kradzieży, kłamstw i pomówień.
20 Det er slikt som gjør menneskene uverdige. Ingen blir uverdig for Gud ved å spise uten først å ha vasket hendene.”
To właśnie sprawia, że człowiek staje się nieczysty. Jedzenie nieumytymi rękami nie ma tu nic do rzeczy.
21 Jesus dro fra Galilea og til distriktet rundt byene Tyrus og Sidon.
Jezus opuścił tamte okolice i udał się na tereny Tyru i Sydonu.
22 En kanaaneisk kvinne fra området der kom til ham og ropte:”Herre, du som skal arve kong Davids trone, ha medfølelse med meg. Min datter er besatt av en ond Ånd, og den plager henne støtt og stadig.”
Tam przyszła do Niego pewna kobieta pochodzenia kananejskiego, a więc należąca do pogan, których Żydzi mają w pogardzie. Z rozpaczą w głosie zawołała: —Panie, potomku króla Dawida, zmiłuj się nade mną! Moją córkę opanował zły duch.
23 Jesus svarte henne ikke med et ord. Disiplene kom derfor og sa til ham:”Send henne bort, hun forfølger oss jo med ropene sine.”
Lecz Jezus nie odpowiedział jej ani słowem. Uczniowie zaś namawiali Go: —Odpraw ją, bo nie daje nam spokoju.
24 Han sa til kvinnen:”Jeg har fått i oppgave å hjelpe Israels folk, Guds tapte sauer.”
—Nie zostałem posłany do pogan—odezwał się Jezus do kobiety—ale do zagubionych owiec ze stada Izraela.
25 Kvinnen kom nærmere og falt på kne og ba ham på nytt:”Herre, hjelp meg!”
—Panie, pomóż mi!—nalegała kobieta i błagała Go na kolanach.
26 Jesus svarte:”Det er ikke rett å ta brødet fra barna og kaste det til hundene.”
—Nie jest dobrze odbierać chleb dzieciom i rzucać szczeniętom—odrzekł Jezus.
27 ”Det er sant, Herre”, sa hun,”men til og med hundene har rett til å spise de smulene som faller fra bordet til herrene deres.”
—To prawda, Panie!—opowiedziała. —Jednak nawet psom trafiają się kawałki, które spadną ze stołu ich właścicieli.
28 ”Kvinne”, sa Jesus til henne,”troen din er sterk. Du skal få det du ber om.” Og i samme øyeblikk ble datteren hennes helbredet.
—Kobieto! Jak wielka jest twoja wiara!—zawołał Jezus. —Niech się stanie to, czego pragniesz I natychmiast jej córka odzyskała zdrowie.
29 Jesus vendte nå tilbake til Genesaretsjøen og gikk opp på en fjellskråning i nærheten og satte seg der.
Wracając stamtąd, Jezus przyszedł nad Jezioro Galilejskie, wszedł na wzgórze i usiadł.
30 Snart hadde det samlet seg en stor folkemasse omkring ham. De hadde med seg handikappede, utviklingshemmede, blinde, stumme og mange andre. De la dem foran Jesus, og han helbredet dem.
I znów ściągnęły do Niego nieprzebrane tłumy ludzi, prowadzących ze sobą kulawych, niewidomych, głuchoniemych oraz innych niepełnosprawnych i chorych. Kładziono ich przed Jezusem, a On ich uzdrawiał.
31 Folk var helt forundret, for de stumme begynte å snakke, utviklingshemmede ble friske, handikappede gikk, og blinde kunne se! Alle hyllet Israels Gud.
Tłum wpadł w podziw i wielbił Boga Izraela widząc jak głuchoniemi mówią, niepełnosprawni wracają do zdrowia, kulawi dobrze chodzą a niewidomi widzą.
32 Senere kalte Jesus på disiplene og sa:”Jeg har stor medfølelse med folket. De har nå vært her i tre dager og har ikke noe å spise. Jeg vil ikke sende dem sultne bort, for da vil kanskje noen svime av langs veien på grunn av utmattelse.”
Jezus zaś zawołał uczniów i rzekł: —Żal mi tych ludzi! Są tu od trzech dni i nie mają już nic do jedzenia. Jeśli odejdą stąd głodni, mogą zasłabnąć w drodze do domu.
33 Disiplene svarte:”Hvor skal vi få nok mat til alle her i ødemarken?”
—Skąd tu, na pustyni, weźmiemy tyle jedzenia?—spytali uczniowie.
34 Jesus spurte dem:”Hvor mye mat har dere?””Sju brød og noen små fisker”, svarte de.
—A ile macie chleba?—zapytał Jezus. —Siedem bochenków. Mamy też kilka ryb—odparli.
35 Jesus ba folket å slå seg ned på marken.
Wtedy Jezus polecił ludziom, aby usiedli na ziemi.
36 Han tok de sju brødene og fiskene og takket Gud. Så brøt han dem i biter og ga til disiplene, som i sin tur delte dem ut til folket.
Sam zaś wziął te siedem chlebów oraz ryby i podziękował za nie Bogu. Następnie połamał je na kawałki i podał uczniom, a oni—ludziom.
37 Alle spiste og ble mette. Da de samlet sammen restene som var til overs, ble det sju fulle kurver.
I tak wszyscy najedli się do syta, a zebranymi resztkami napełniono aż siedem koszy.
38 Det var 4 000 menn som hadde spist. I tillegg kom kvinner og barn.
A nakarmionych zostało cztery tysiące samych tylko mężczyzn, nie licząc kobiet i dzieci.
39 Etterpå ba Jesus folket om å gå hjem. Selv steg han ombord i en båt og seilte over sjøen til Magadan.
Potem Jezus rozesłał ludzi do domu, sam zaś wsiadł do łodzi i popłynął w okolice Magadanu.
