Matteus 13
1 Samme dagen gikk Jesus hjemmefra og satte seg nede ved sjøen for å undervise.
तेस दिने यीशु कअरो ते निकल़ी की समुद्रो रे कनारे बैठीगे।
2 Snart hadde det samlet seg så mye folk omkring ham, at han var nødt til å stige om bord i en båt og sitte i den for å tale, mens folket sto på stranden. Han underviste dem ved å fortelle mange bilder, som for eksempel dette:”En bonde gikk ut på åkeren sin for å så.
तेबे तिना गे बऊत बड़ी पीड़ कट्ठी ऊईगी। तेबे सेयो किस्तिया पाँदे चढ़ी गे और सारी पीड़ कनारे पाँदे खड़ी री रई।
तेबे यीशुए तिना खे बऊत गल्ला उदारणा रे बोलिया, “एक बार बाणे वाल़ा, बेजा बाणे निकल़ेया।
4 Mens han sådde, falt noe av såkornet på veien langs åkeren, og fuglene kom og plukket det i seg.
बांदे ऊए कुछ बिऊ बाटा रे कनारे छूटी गे और पंछी आए और तिने बीज चूगी ले।
5 Noe korn falt der jorden var steinete og jordlaget tynt. Her vokste plantene raskt opp,
कुछ बिऊ सापड़ी वाल़ी जगा रे छूटी गे, जेती तिना खे जादा माट्टी नि मिली और जादा गईरी माट्टी ना मिलणे री बजअ ते सेयो चट-चट जम्मी गे।
6 men i den hete solen visnet de og døde, etter som røttene satt så grunt i bakken.
पर सूरज निकल़दे ई सेयो फूकी गे और जड़ ना पकड़ने री बजअ ते सेयो सूकी गे।
7 Noe korn falt blant tistlene, og mens tistlene vokste opp, kvalte de kornplantene.
कुछ बिऊ जाड़ो रे छूटे, तेबे जाड़ बड़ा ऊईगा और तिने सेयो दबाई ते।
8 Mestedelen av kornet falt i fruktbar jord og ga 30, 60 og til og med 100 ganger så mye avling som bonden hadde sådd.
पर कुछ बिऊ अच्छी जमीना पाँदे छूटे और फल ल्याए, कोई सौ गुणा, कोई साठ गुणा और कोई तीइ गुणा।
9 Lytt nøye og forsøk å forstå!”
जो समजी सकोआ से तिजी खे त्यानो साथे सुणो और मानी बी लओ।”
10 Disiplene kom seinere til Jesus og spurte:”Hvorfor forteller du slike bilder som dette for folket?”
चेलेया नेड़े आयी की तिना खे बोलेया, “तुसे उदारणा रे लोका साथे गल्ला कऊँ करोए?”
11 Da forklarte han og sa:”Dere har fått gaven til å forstå undervisningen min om hvordan Gud vil frelse menneskene og gjøre dem til sitt eget folk, men andre har ikke fått den gaven.
यीशुए तिना खे जवाब दित्तेया, “तुसा खे तो स्वर्गो रे राज्य रे पेतो री समज दित्ती रिये, पर तिना खे निए।
12 De som forstår det jeg sier, skal med tiden forstå enda mer. Men de som ikke forstår noe særlig av det, de skal til slutt miste også den lille innsikten de hadde.
कऊँकि जेसगे आए तेसखे ओर बी देणा, तेबे तेसगे बऊत ऊई जाणा। पर जेसगे कुछ पनिए, तेसगे जो कुछ बी आए से बी लई लया जाणा।
13 Det er derfor jeg forteller disse bildene, slik at menneskene skal høre og se, men likevel ikke forstå.
आऊँ तिना साथे उदारणा रे इजी री खातर गल्ला करूँआ, कऊँकि सेयो, देखदे ऊए पनि देखदे, सुणदे ऊए पनि सुणदे और ना समजदे।
14 Gjennom dette blir det til virkelighet som Gud har forutsagt hos profeten Jesaja:’Dere skal høre det jeg sier, men likevel ikke forstå. Dere skal se det jeg gjør, men likevel ikke fatte!
तिना रे बारे रे यशायाह भविष्यबक्ते री ये भविष्यबाणी पूरी ओई, “‘तुसा कानो ते तो सुणना, पर समजणा नि और आखी ते तो देखणा, पर दिशणा नि।
15 Ja, dette folkets hjerter er så hardt og likegyldig at de ikke kan forstå. Deres hørsel er sløvet, slik at de ikke kan høre, og de har lukket øynene sine, slik at de ikke kan se. Derfor kan de ikke vende om til meg og bli helbredet!’
कऊँकि इना लोका रा मन मोटा ऊईगा रा और सेयो कानो ते ऊच्चा सुणोए, तिने आपणी आखी बन्द करी ती रिया। केथी एड़ा नि ओ कि सेयो, आखी ते देखणे लगो, कानो ते सुणने लगो, मनो ते समजणे लगो, और फिरी जाओ और आऊँ तिना खे ठीक करी देऊँ।’
16 Men dere kan være lykkelige, for øynene deres kan se og ørene deres kan høre.
“पर धन्य ए तुसा री आखी जो देखोईया और तुसा रे कान, जो सुणोए।
17 Jeg forsikrer dere at mange profeter, og andre som fulgte Guds vilje, har lengtet etter å få se og høre det som dere nå får være med om, men de fikk aldri muligheten til det.
कऊँकि आऊँ तुसा खे सच बोलूँआ कि बऊत सारे भविष्यबक्ते और तर्मी लोके चाया कि जो गल्ला तुसे देखोए, तिना देखो, पर देखी नि सके, और जो गल्ला तुसे सुणोए, सुणो, पर सुणी नि सके।
18 Her er forklaringen om bonden som sådde såkornet i åkeren:
“एबे तुसे बाणे वाल़े रे उदारणो रा मतलब सुणो।
19 Den harde veien langs åkeren, der noe av såkornet falt, ligner hjertet til en person som hører budskapet om at Gud vil frelse menneskene og gjøre de til sitt eget folk, men ikke tar det på alvor. Straks er den onde på plass og plukker bort såkornet fra hjertet.
जो कोई परमेशरो रा वचन सुणी की नि समजदा, तेसरे मनो रे जो कुछ बाई राखेया था, तेसखे से दुष्ट आयी की छुड़ाई की लई जाओआ। ये सेईए जो बाटा रे कनारे बाई राखेया था।
20 Det tynne jordlaget er likt hjertet til en person som hører budskapet og tar imot det med ekte glede,
जो सापड़ी पाँदली जमीना पाँदे बाई राखेया था, ये से ए, जो वचन सुणी की फटाफट खुशिया साथे मानी लओआ।
21 men som ikke har dybde i seg, slik at røttene kan utvikle seg. Etter en tid kommer vanskeligheter eller forfølgelser på grunn av troen, da avtar entusiasmen og han forlater troen.
पर आपू रे जड़ ना राखणे री बजअ ते से, थोड़े ई दिनो खे ए और जेबे वचनो री बजअ ते क्ल़ेश या बुरा ओआ, तो चट ई ठोकर खाई लओआ।
22 Jorden som var dekket med frø fra tistler, kan bli sammenlignet med en person som hører budskapet, men lar hverdagens bekymringer og begjæret etter å tjene mest mulig penger kvele det han fikk høre. Budskapet får ikke påvirke livet hans. (aiōn g165)
जो जाड़ो रे बाया, से ये ए, जो वचनो खे तो सुणोआ, पर दुनिया री चिन्ता, धनो रा तोखा, वचनो खे दबाई देओआ और से फल नि ल्याऊँदा। (aiōn g165)
23 Den fruktbare jorden derimot, ligner hjertet til en person som hører til budskapet og forstår det og lar det påvirke hele livet sitt. Han gir en avling som er 30, 60 eller til og med 100 ganger så stor som den mengde såkorn som falt i hjertet hans.”
जो अच्छी जमीना रे बाया, से ये जो वचनो खे सुणी की समजोआ और फल ल्याओआ, कोई सौ गुणा, कोई साठ गुणा और कोई तीइ गुणा।”
24 Dette er et annet bilde som Jesus fortalte:”Der Gud bestemmer, blir det som når en bonde sådde rent såkorn i åkeren sin.
यीशुए तिना खे एक और उदारण दित्तेया, “स्वर्गो रा राज्य, तेस जिम्मीदारो जेड़ा ए, जिने आपणे डोरूआ रे अच्छा बीज बाया।
25 En natt da alle lå og sov, kom fienden hans og sådde ugress blant hveten. Etterpå snek han usett bort.
पर जेबे लोक सऊणे लगी रे थे, तेबे तेसरा दुश्मण आया और कणका बीचे जंगल़ी बीज बाई की चली गा।
26 Da såkornet begynte å spire og sette i aks, vokste også ugresset opp.
जेबे लूंग आयी और सिल्ले लगे, तेबे जंगल़ी दाणेया री डाल़ी बी दिशणे लगे।
27 Tjenerne til bonden gikk til ham og sa:’Herre, åkeren der du sådde det rene såkornet, er full av ugress! Hvor kommer det fra?’
तेबे कअरो रे दासे आयी की तेसखे बोलया, ‘ओ मालक! क्या तुसे आपणे डोरूआ रे टंगो रा बीज नि था बाए रा? तेबे जंगल़ी दाणे रिया डाल़िया तेते बीचे केथा ते आईया?’
28 ’Det må være en fiende som har vært der’, svarte herren deres. Tjeneren spurte da:’Skal vi rykke opp ugresset?’
तिने तिना खे बोलेया, ‘ये तो केसी दुश्मणो रा काम ए।’ तेबे जो दास थे, तिने तेसखे बोलेया, ‘क्या तेरी इच्छा ए कि आसे जाई की तिना खे कट्ठा करी देऊँ?’
29 ’Nei’, sa han,’da kommer dere til å skade hveten samtidig.
तिने बोलेया, ‘ना, एड़ा नि ओ कि जंगल़ी दाणेया री डाल़िया खे कट्ठे करदे-करदे, कणका खे बी पटी देयो।
30 La begge deler vokse sammen til det blir tid for å høste. Når tiden er inne, skal jeg si til høstfolkene: Skill bort ugresset og bunt det sammen, slik at det kan bli brent opp. Etterpå kan dere samle inn hveten i mitt forrådskammer.’”
बाडणे रे बखतो तक तिना दूँईं खे साथे-साथे बड़ने देयो और जेबे बाडणे रा बखत आऊणा तेबे मां बाडणे वाल़े खे बोलणा कि जंगल़ी दाणे कट्ठे करी की फूकणे खे, तिना रे बिंडे बानी देयो, और कणका खे मेरे पण्डारो रे कट्ठा करी देयो।’”
31 Jesus fortalte også dette bildet for dem:”Der Gud bestemmer, blir det som når en gartner sår et sennepsfrø i hagen. Det er det minste av alle frøene,
यीशुए तिना खे एक और उदारण दित्तेया, “स्वर्गो रा राज्य अऊरिया रे एक दाणे जेड़ा ए, जो एकी मांणूए लया और आपणे डोरूआ रे बीजी ता।
32 men når det har vokst opp, er det størst blant krydderplantene. Det blir til et tre der fuglene kan komme og bygge reir i grenene.”
से सबी बीजो ते तो छोटा ए, पर जेबे से बढ़ोआ, तेबे सबी सागो-पातो ते बड़ा ओआ और एड़ा डाल़ ऊई जाओआ कि सर्गो रे पंछी आयी की तेतेरी डाल़िया रे आपणा बसेरा करोए।”
33 Han fortalte også et annen bilde:”Der Gud bestemmer, blir det som når en kvinne blander gjær i deigen mens hun baker. Hun tar bare en liten smule gjær og blander den inn i en stor mengde mel og elter alt sammen. Over tid virker gjæren i hele deigen.”
तिने एक ओर उदारण सुणाया, “स्वर्गो रा राज्य, सजेड़े जेड़ा ए, जो एकी जवाणसे लया और बीइ किलो ते जादा आटे रे गूँदी ता और ऊँदे-ऊँदे सारा आटा सजेड़ा ऊईगा।”
34 Alt dette fortalte Jesus til folket ved å bruke bilder. Ja, han talte bare til dem gjennom bilder.
ये सब गल्ला यीशुए लोका खे उदारणा रे बोलिया और बिना उदारणो ते सेयो तिना खे कुछ नि बोलो थे।
35 Ved dette ble det virkelig som Gud hadde forutsagt ved sin profet:”Jeg skal tale i bilder, jeg skal fortelle hemmeligheter som er gjemt fra verdens skapelse av.”
ताकि जो वचन भविष्यबक्ते बोलेया था, से पूरा ओ कि “मां उदारण बोलणे खे आपणा मूँ खोलणा; मां सेयो गल्ला बोलणिया, जो दुनिया री शुरूआता ते गुप्त ए।”
36 Litt etter dro Jesus fra folket og gikk til huset der han bodde. Der ba disiplene om at han måtte forklare bildet om ugresset og hveten for dem.
तेबे यीशु पीड़ा खे छाडी की कअरे आए, तेबे तिना रे चेलेया तिना गे आयी की बोलेया, “डोरूआ रे जंगल़ी दाणे रा उदारण आसा खे समजयाई देओ।”
37 ”Det skal jeg gjøre”, sa han.”Jeg, Menneskesønnen, er den som sår det rene såkornet.
यीशुए तिना खे जवाब दित्तेया, “अच्छे बीज बाणे वाल़ा माणूं रा पुत्र ए।
38 Åkeren er verden, og såkornet representerer de menneskene som tilhører Gud og er hans eget folk. Ugresset er de som tilhører den onde.
डोरू दुनिया रे लोक ए, अच्छा बीज राज्य रे से लोक ए जिना पाँदे परमेशर राज करने ते खुश ए और जंगल़ी बीज, दुष्टो री से ल्वाद ए जो शैतानो री आज्ञा मानी की काम करोए।
39 Fienden, som sådde ugresset blant hveten, er djevelen. Høsttiden er verdens ende, og høstfolkene er englene. (aiōn g165)
जिने दुश्मणे सेयो बीजे, से शैतान ए; बडाई दुनिया रा अंत ए और बाडणे वाल़े स्वर्गदूत ए। (aiōn g165)
40 Som når ugresset blir skilt fra hveten og brent opp, slik skal det være ved tidenes slutt. (aiōn g165)
तेबे जिंयाँ जंगल़ी दाणे कट्ठे करोए और फूकी देओए, तेड़ा ई दुनिया रे अंतो रे ऊणा। (aiōn g165)
41 Jeg, Menneskesønnen, skal sende ut englene mine, og de skal rense Guds verden. De skal ta bort alle dem som lokker menneskene til synd og gjør det som er ondt.
मां माणूं रे पुत्रो आपणे स्वर्गदूत पेजणे, तिना तेसरे राज्य रे, सब, जो ठोकरा री बजअ ओ ए और पाप करने वाल़े, कट्ठे करने
42 De onde skal bli kastet i den brennende ovnen. Der skal de gråte av angst og fortvilelse.
और सेयो आगी रे कुण्डो रे सेटी देणे, जेती रोणा और दाँद किरड़ना ई ऊणा।
43 De som følger Faderens vilje, skal lyse som solen i den nye verden der deres Far i himmelen regjerer. Lytt nøye og forsøk å forstå!”
तेस बखते तर्मी आपणे पिते रे राज्य रे सूरजो जेड़े चमकणे, जो समजी सकोआ से तिजी खे त्यानो साथे सुणो और मानी बी लओ।
44 Jesus fortalte enda flere bilder. Han sa:”Der Gud bestemmer, blir det som når en mann oppdager en skatt i en åker. I sin iver graver han ned skatten igjen og går og selger alt han eier for å kunne kjøpe åkeren, for at skatten kan bli hans.
“स्वर्गो रा राज्य डोरूआ रे लूके रे खजाने जेड़ा ए, जो केसी मांणूए खे मिलेया और तिने लकोईता, तेबे तिने खुश ई की आपणा सब कुछ बेची ता और से डोरू खरीदी ला।
45 Der Gud bestemmer, blir det også som når en kjøpmann er på jakt etter kostbare perler.
“स्वर्गो रा राज्य एक बपारिए जेड़ा ए, जो खरे मोतिए री टोल़ा रे था।
46 Når han oppdager en ekstra verdifull perle, går han av sted og selger alt han eier for å kunne kjøpe den.
जेबे तेसखे एक किमती मोती मिली गा, तेबे तिने जाई की आपणा सब कुछ बेची ता और से मोती खरीदी ला।
47 Der Gud bestemmer, blir det også som når noen kaster not ut i sjøen for å fange fisk av forskjellige slag, både spiselige og uspiselige.
“फेर, स्वर्गो रा राज्य तेस बड़े जाल़ो जेड़ा ए, जो समुद्रो रे पाया और हर प्रकारा रिया मछलिया तिदे आयी गिया
48 Når noten er full drar de den opp på stranden og setter seg ned og sorterer fisken. De spiselige fiskene samler de i en korg, men de andre kaster de fra seg.
और जेबे जाल़ फरी गा, तेबे मछली पकड़ने वाल़े तिजी खे कनारे पाँदे खिंजी की ली आए और जो अच्छी-अच्छी मछलिया थिया सेयो पांडे रे राखी तिया और जो नकम्मिया थिया सेयो सेटी तिया।
49 Slik skal det bli ved tidenes slutt. Englene skal komme og skille de onde menneskene fra de som følger Guds vilje. (aiōn g165)
दुनिया रे अंतो रे एड़ा ई ऊणा, तेबे स्वर्गदूता आयी की दुष्ट तर्मिया ते लग करने, (aiōn g165)
50 Etterpå blir de onde kastet i den brennende ovnen. Der skal de gråte av angst og fortvilelse.
और सेयो आगी रे कुण्डो रे सेटी देणे। तेती रोणा और दाँद किरड़ना ई ऊणा।
51 Har dere forstått alle disse bildene?””Ja”, sa de,”det har vi.”
“क्या तुसे यो सब गल्ला समजिया?” तिने यीशुए खे बोलेया, “आ।”
52 Da sa han:”Det betyr at hver person som kjenner til Skriften, og nå hører til det folk som Gud regjerer over, i fortsettelsen kan fortelle om både den nye og den gamle måten å tjene Gud på.”
तेबे यीशुए तिना खे बोलेया, “हर एक शास्त्री, जो स्वर्गो रे राज्य रा चेला बणी रा, तेस करेलू मांणूए जेड़ा ए, जो आपणे पण्डारो ते नईया और पुराणिया चीजा निकयाल़ोआ।”
53 Da Jesus hadde fortalt alle disse bildene, dro fra han stedet.
जेबे यीशु इना सारे उदारणा बोली चुके, तेबे सेयो तेथा ते चली गे।
54 Han kom litt etter til hjembyen sin Nasaret. Der underviste han i synagogen. Han overrasket alle med sin visdom og miraklene sine.
तेबे आपणे नगरो रे आयी की तिना रे प्रार्थना रे कअरो रे तिना खे एड़ा उपदेश लगे देणे कि सेयो हैरान ऊई की तिना खे बोलणे लगे, “इना खे इतणा ज्ञान और सामर्थो रे काम केथा ते मिले?
55 ”Hvordan er dette mulig?” undret folket.”Dette er jo bare sønnen til snekkeren. Vi kjenner moren hans, Maria, og brødrene hans Jakob, Josef, Simon og Judas.
क्या ये मिस्त्रियो रा पाऊ निए? क्या इना री आम्मा रा नाओं मरियम निए और पाईयो रा नाओं याकूब, यूसुफ, शमोन और यहूदा निए?
56 Alle søstrene hans bor jo her. Hvor har han fått alt dette fra?”
क्या इना रिया सारिया बईणा आसा बीचे नि रंदिया? तेबे इना खे ये सब कुछ केथा ते मिलेया?”
57 Og de irriterte seg over ham. Da sa Jesus til dem:”En profet som bringer Guds budskap, blir anerkjent over alt, bortsett fra i sin egen hjemby og i sin egen familie.”
यीशुए तिना री बजअ ते ठोकर खाई पर तिने तिना खे बोलेया, “भविष्यबक्ते रा आपणे देश और आपणे कअरो खे छाडी की ओरथी केथी बी नरादर नि ऊँदा।”
58 Siden de ikke trodde på ham gjorde han bare noen få mirakler der.
तेबे यीशुए तिना रे अविश्वासो री बजअ ते जादा सामर्था रे काम नि कित्ते।
