हितोपदेश 20
1 दाखमद्य खिल्ली उडाउने कुरो हो र मदिराचाहिँ कचिङ्गाल मच्चाउने कुरो हो । मदिराद्वारा बहकाइने कोही पनि बुद्धिमान् हुँदैन ।
Wine [is] a mocker, strong drink [is] raging: and whoever is deceived by it is not wise.
2 राजाको डर गर्जिरहेको जवान सिंहको डरजस्तै हुन्छ । तिनलाई रिस उठाउनेले आफ्नो जीवन गुमाउँछ ।
The fear of a king [is] as the roaring of a lion: [whoever] provoketh him to anger sinneth [against] his own soul.
3 द्वन्द्वलाई हटाउनु हरेकको लागि आदर हो, तर हरेक मूर्खचाहिँ तर्क-वितर्कमा फस्छ ।
[It is] an honor for a man to cease from strife: but every fool will be meddling.
4 अल्छेले शरद् ऋतुमा जोत्दैन । त्यसले कटनीको बेला फसल खोज्छ, तर केहीँ पाउने छैन ।
The sluggard will not plow by reason of the cold; [therefore] shall he beg in harvest, and [have] nothing.
5 मानवीय हृदयमा भएको उद्धेश्य गहिरो पानीजस्तै हो, तर समझशक्ति भएको मानिसले यसलाई बाहिर निकाल्ने छ ।
Counsel in the heart of man [is like] deep water; but a man of understanding will draw it out.
6 धैरेले आफू भक्त भएको घोषणा गर्छन्, तर कसले विश्वासयोग्य जन पाउन सक्छ?
Most men will proclaim every one his own goodness: but a faithful man who can find?
7 धर्मात्मा आफ्नो सत्यनिष्ठामा चल्छ, र त्यसलाई पछ्याउने त्यसका छोराहरू आशिषित् हुने छन् ।
The just [man] walketh in his integrity: his children [are] blessed after him.
8 न्यायको काम गर्दै सिंहासनमा बस्ने राजाले आफ्नो सामु भएका सबै खराबी आफ्नै आँखाले केलाउँछन् ।
A king that sitteth on the throne of judgment scattereth away all evil with his eyes.
9 कसले भन्न सक्छ, “मैले मेरो हृदय शुद्ध राखेको छु । म मेरो पापबाट सफा छु?”
Who can say, I have made my heart clean, I am pure from my sin?
10 नमिल्ने नापहरू असमान ढकहरू दुवैलाई परमप्रभु घृणा गर्नुहुन्छ ।
Divers weights, [and] divers measures, both of them [are] alike abomination to the LORD.
11 एउटा बालकलाई पनि त्यसका गतिविधिहरूबाट त्यसको आचरण शुद्ध र सोझो छ कि छैन भनेर चिनिन्छ ।
Even a child is known by his doings, whether his work [is] pure, and whether [it is] right.
12 सुन्ने कान र देख्ने आँखा दुवैलाई परमप्रभुले बनाउनुभयो ।
The hearing ear, and the seeing eye, the LORD hath made even both of them.
13 निद्रालाई प्रेम नगर्, नत्रता तँ दरिद्र हुने छस् । तेरा आँखा खोल्, र तँसित खानलाई प्रशस्त हुने छ ।
Love not sleep, lest thou come to poverty; open thy eyes, [and] thou shalt be satisfied with bread.
14 “यो खराब छ, यो खराब छ,” ग्राहकले भन्छ, तर पर पुगेपछि त्यसले घमण्ड गर्छ ।
[It is] naught, [it is] naught, saith the buyer: but when he is gone, then he boasteth.
15 सुन छ, र प्रशस्त महङ्गा मणिहरू छन्, तर ज्ञानको ओठ बहुमूल्य रत्न हो ।
There is gold, and a multitude of rubies: but the lips of knowledge [are] a precious jewel.
16 परदेशीको जमानी बस्नेको खास्टो पनि खोस्नू, र त्यसले अनैतिक स्त्रीको लागि यसो गरेको भए त्यो धरौटी राख्नू ।
Take his garment that is surety [for] a stranger: and take a pledge of him for a strange woman.
17 छलद्वारा प्राप्त रोटीको स्वाद मिठो होला, तर पछि त्यसको मुखभरि रोडा हालेसरह हुन्छ ।
Bread of deceit [is] sweet to a man; but afterwards his mouth shall be filled with gravel.
18 सरसल्लाहद्वारा योजनाहरू स्थापित हुन्छन्, र बुद्धिमान् मार्ग-दर्शनद्वारा मात्र तैँले लडाइँ लड् ।
[Every] purpose is established by counsel: and with good advice make war.
19 कुरौटेले गुप्त कुराहरू बाहिर ल्याउँछ । त्यसैले धेरै कुरा गर्ने मानिसहरूसित सङ्गत नगर् ।
He that goeth about [as] a tale-bearer revealeth secrets; therefore meddle not with him that flattereth with his lips.
20 कसैले आफ्नो बुबा वा आफ्नी आमालाई सराप्यो भने निस्पट्ट अन्धकारमा त्यसो बत्ती निभाइने छ ।
Whoever curseth his father or his mother, his lamp shall be put out in obscure darkness.
21 सुरुमा झट्टै प्राप्त गरेको पैतृक-सम्पत्तिले अन्त्यमा थोरै भलाइ गर्ने छ ।
An inheritance [may be] gotten hastily at the beginning; but the end of it shall not be blessed.
22 यसो नभन्, “म यस खराबीको बदला लिने छु ।” परमप्रभुको प्रतीक्षा गर्, र उहाँले तँलाई छुटकारा दिनुहुने छ ।
Say not thou, I will recompense evil; [but] wait on the LORD, and he shall save thee.
23 परमप्रभुले असमान ढकहरूलाई घृणा गर्नुहुन्छ, र बेइमान तराजुहरू ठिक होइनन् ।
Divers weights [are] an abomination to the LORD; and a false balance [is] not good.
24 मानिसका कदमहरू परमप्रभुद्वारा निर्देशित हुन्छन् भने तब त्यसले कसरी आफ्नो मार्ग बुझ्न सक्ला त?
Man's goings [are] of the LORD; how can a man then understand his own way?
25 “यो कुरो पवित्र छ,” भनी हतारमा भन्ने र भाकल गरिसकेपछि मात्र त्यसको बारेमा सोच्नु मानिसको लागि पासो हुन्छ ।
[It is] a snare to the man [who] devoureth [that which is] holy, and after vows to make inquiry.
26 बुद्धिमान् राजाले दुष्टहरूलाई पन्साउँछन्, र तिनले अन्न चुट्ने चक्काले तिनीहरूलाई प्रहार गर्छन् ।
A wise king scatterreth the wicked, and bringeth the wheel over them.
27 मानिसको आत्मा परमप्रभुको बत्ती हो जसले त्यसका भित्री भागहरूको खोजी गर्छ ।
The spirit of man [is] the candle of the LORD, searching all the inward parts of the belly.
28 करारको विश्वसनीयता र भरोसाले राजालाई जोगाउँछ । प्रेमद्वारा नै तिनको सिंहासन सुरक्षित हुन्छ ।
Mercy and truth preserve the king: and his throne is upheld by mercy.
29 युवाहरूको महिमा तिनीहरूको शक्ति हो, र पाकाहरूको शोभा तिनीहरूको फुलेको कपाल हो ।
The glory of young men [is] their strength: and the beauty of old men [is] the gray head.
30 चोट लगाउने मुक्काले खराबीलाई साफ गर्छ, र पिटाइले भित्री भागहरूलाई शुद्ध पार्छ ।
The blueness of a wound cleanseth away evil: so [do] stripes the inward parts of the belly.
