२ इतिहास 9
1 जब शेबाकी रानीले सोलोमनको ख्यातिको बारेमा सुनिन्, तब कठिन प्रश्नहरू लिएर तिनको जाँच गर्न तिनी यरूशलेममा आइन् । तिनी मसलाहरू, प्रशस्त सुन र धेरै बहुमूल्य रत्नहरूलाई ऊँटहरूमा लदाएर एक अत्यन्तै ठूलो लावालश्करसाथ आइन् । जब तिनी सोलोमनकहाँ आइन्, तब तिनले आफ्नो मनमा भएका सबै कुरा उनलाई भनिन् ।
[舍巴女王來訪撒羅滿]舍巴女王聽見了撒羅滿的聲譽，就來到耶路撒冷，考問灑羅滿一些難題；陪從她的人很多，駱駝馱著許多香料、黃金和寶石；進見撒羅滿時，便將所有的心思都對他說了出來。
2 सोलोमनले तिनका सबै प्रश्नहरूका जवाफ दिए । सोलोमनको निम्ति कुनै कुरा पनि प्रश्न कठिन भएन । तिनले जवाफ नदिएको कुनै पनि प्रश्न बाँकी रहेन ।
撒羅滿對她所問的一切難題，一一給她解答了，沒有一樣可難住撒羅滿，而不能給她解答的。
3 जब शेबाकी रानीले सोलोमनको बुद्धि, र तिनले बनाएको राजमहल देखिन्,
舍巴女王看見了撒羅滿的智慧和所建造的宮殿，
4 तिनको टेबलको भोजन, तिनका सेवकहरूका बसाइ, तिनका सेवकहरूका काम र तिनीहरूका पोशाकहरू, र तिनका मद्य पियाउनेहरू र तिनका पोशाकहरू, र परमप्रभुको मन्दिरमा तिनले चढाएका होमबलिहरू देखिन्, र तिनी आश्चर्यचकित भइन् ।
筵席上的餚饌，群臣的坐次，僕從的侍候和服裝，酒正與酒正的服裝，和在上主殿內的全燔祭，驚訝得出神，
5 तिनले राजालाई भनिन्, “तपाईंका वचन र तपाईंको बुद्धिको विषयमा मैले आफ्नो देशमा सुनेको कुरा साँचो रहेछ ।
遂對君王說：「關於你的作為和智慧，我在我國內所聽到的，的確是真的。
6 म यहाँ नआएसम्म मैले जे सुनें त्यो मैले विश्वास गरिनँ, र अहिले मेरा आँखाले यी देखेका छन् । तपाईंको बुद्धि र सम्पत्तिको विषयमा मलाई आधा कुरा पनि भनिएको रहेनछ! तपाईंको ख्याति मैले सुनेको भन्दा बढी रहेछ ।
以前我原不相信這些傳聞，及至我來親眼見了，纔知人告訴我的還不及你偉大智慧的一半；你實在超越了我所聽聞的。
7 तपाईंका मानिसहरू कति धन्यका हुन् र निरन्तर तपाईंको सामु खडा रहने तपाईंका सेवकहरू कति धन्यका हुन् किनभने तिनीहरूले तपाईंका बुद्धिका कुराहरू सुन्न पाउँछन् ।
你的妻妾是有福的，你的臣僕是有福的，能常侍立在你面前，聆聽你的智慧。
8 तपाईंसित प्रसन्न भई तपाईंलाई राजा नियुक्त गरेर उहाँको सिंहासनमा बसाल्नुहुने परमप्रभु तपाईंका परमेश्वर धन्यका होउन् । किनभने इस्राएललाई सदाको निम्ति स्थापित गराउनलाई तपाईंका परमेश्वरले त्यसलाई प्रेम गर्नुभयो । तपाईंले न्याय र धार्मिकता कायम राख्नलाई उहाँले तपाईंलाई तिनीहरूमाथि राजा बनाउनुभयो!”
上主，你的天主應受讚美! 他喜愛你，使你坐在他的王位，代上主你的天主為王；因為你的天主愛慕以色列，要永遠保持他們，所以使你作他們的王，來秉公行義。」
9 तिनले राजालाई चार टन सुन, प्रशस्त मात्रामा मसला र बहुमूल्य रत्नहरू दिइन् । सोलोमन राजालाई शेबाकी रानीले दिएको जति धेरै मसलाहरू तिनलाई फेरि कसैले पनि दिएन ।
舍巴女王遂將一百二十「塔冷通」黃金，大批香料和寶石，贈送給君王：舍巴女王贈給撒羅滿王的香料這樣多，是從來未有過的。
10 ओपीरबाट सुन ल्याउने हीरामका सेवकहरू र सोलोमनका सेवकहरूले चन्दनको काठ र बहुमूल्य रत्नहरू पनि ल्याए ।
從敖非爾運金子的希蘭的僕人和撒羅滿的僕人，也運來了檀香木和寶石。
11 चन्दनका काठबाट राजाले परमप्रभुको मन्दिर र राजमहलका सिंढी र संगीतकारहरूका निम्ति वीणा र सारङ्गीहरू पनि बनाए । यहूदा देशमा यसभन्दा अघि कहिल्यै पनि यस्ता काठहरू देखिएका थिएनन् ।
君王用檀香木為上主的殿和王宮製造了欄杆，為歌詠者製造了琴瑟；像這樣的東西，在猶大地方從來沒有見過。
12 शेबाकी रानीले जे इच्छा गरिन् र जे मागिन् ती हरेक कुरा सोलोमन राजाले तिनलाई दिए । तिनले राजालाई ल्याएर दिएका थोकभन्दा धेरै तिनले उनलाई दिए । यसरी उनी बिदा भइन् र आफ्ना सेवकहरूका साथ आफ्नो देशमा फर्किन् ।
凡舍巴女王所願所求的，撒羅滿都奉送給她；此外，尚有君王為酬謝她贈送的禮品；以後她和她的僕人回了本國。撒 [羅滿的富貴榮華]
13 सोलोमनकहाँ हरेक वर्षमा आएको सुनको तौल तेईस टन हुन्थ्यो,
撒羅滿每年收入的金子，重量有六百六十「塔冷通，」
14 यो व्यापारीहरू र कारोवारीले ल्याएका सुनबाहेको थियो । अरब देशका सबै राजा र प्रादेशिक गभर्नरहरूले पनि राजाको निम्ति सुन र चाँदी ल्याए ।
商人小販所運來的，以及阿拉伯的儲王和本國太守給撒羅滿所進獻的金銀，尚不計算在內。
15 सोलोमन राजाले पिटेका सुनका दुई सय ठूला ढाल बनाए । प्रत्येक ढाल बनाउन साढे तिन किलोग्राम सुन लागेको थियो ।
撒羅滿王又用鎚打的金子，作了二百個盾牌，每個用鎚打的金子六百「協刻耳。」
16 पिटेको सुनका तिन सय साना ढाल पनि तिनले बनाए । प्रत्येक ढालमा करीब डेढ किलोग्राम सुन थियो । राजाले लेबनानको वन भनिने राजमहलमा ती राखे ।
又用鎚打的金子，作了三百小盾牌，美個用金三百「協刻耳；」君王把這些盾牌都懸掛仔黎巴嫩林宮。
17 तब राजाले हस्ती-हाडको एउटा ठूलो सिंहासन बनाए र त्यसमा निखुर सुनको जलप लगाए ।
君王又用象牙製造了一個大寶座，用純金包鑲。
18 सिंहासनमा उक्लने छ वटा खुट्किला थिए, र सुनको एउटा पाउदान सिंहासनसँग जोडिएको थियो । आसनका दुवैतिर हात अड्याउने ठाउँ थिए दुवै छेउमा दुई वटा सिंह खडा थिए ।
寶座有六級台階，座背後有一隻金羔羊，座位兩邊有扶手，扶手兩旁立著兩隻獅子。
19 छ वटै खुट्किलाका दुवैपट्टि एक-एक वटा गरी जम्मा बाह्र वटा सिंह खडा थिए । कुनै पनि राज्यमा यस्तो किसिमको सिंहासन थिएन ।
六級台階上立有十二隻獅子，美級兩個，一左一右；在任何國家從沒有過這樣的製造法。
20 सोलोमनका पिउने कचौरा सबै सुनका थिए, र लेबनानको वन भनिने राजमहलमा भएका पिउने कचौरा सबै सुनका थिए । चाँदीको केही पनि थिएन, किनभने सोलोमनको समयमा चाँदीलाई बहुमूल्य ठानिइन ।
撒羅滿王所有的飲器，都是金的；黎巴嫩林宮的器具，都是純金的；撒羅滿時代，銀是不值什麼的。
21 हिरामका समुद्री जहाजका साथमा राजाका पनि जहाजहरू थिए । हरेक तिन वर्षमा एक पल्ट यी जहाजहरूले सुन, चाँदी, हस्ती-हाड, ढेडुहरू र बाँदरहरू लिएर आउँथ्यो ।
原來君王的船隻與希蘭的僕人一同去塔爾史士；去塔爾史士的船隻，每三年往返一次，運來金銀象牙，猿猴和孔雀。
22 यसरी सोलोमन राजाले धन-सम्पत्ति र बुद्धिमा पृथ्वीका अरू सबै राजालाई जितेका थिए ।
這樣，撒羅滿王的富貴和智慧，超過了世上所有的君王。
23 परमेश्वरले सोलोमनको हृदयमा हालिदिनुभएको तिनको बुद्धि सुन्न पृथ्वीका सबै राजाले तिनको उपस्थितिमा बस्न खोज्थे ।
世上所有的君王都想見撒羅滿的面，聽聽天主賦予他心中的智慧；
24 आउने हरेकले आफ्नो सौगात चाँदी र सुनका भाँडाहरू, लुगाहरू, हातहतियार र मसलाहरू अनि घोडा र खच्चरहरू वर्षैपिच्छे ल्याउँथे ।
各人帶來自己的禮物：銀器、金器、衣服、兵器、香料、騾馬，年年都是如此。
25 सोलोमनसँग आफ्ना घोडा र रथहरूका निम्ति चार हजार तबेला थिए । अनि तिनका बाह्र हजार घोडचडी थिए, जसलाई तिनले रथहरू राख्ने सहरहरूमा र अरूलाई चाहिं आफूसित यरूशलेममा राखे ।
撒羅滿有四千廄，為養馬存車，有一萬二千騎兵，駐紮在屯車城和耶路撒冷君王左右。
26 तिनले यूफ्रेटिस नदीदेखि पलिश्तीहरूका देश र मिश्रदेशको सिमानासम्मै राज्य गरे ।
撒羅滿統轄列王，由大河到培肋舍特人領域，直到埃及邊陲。
27 राजासँग यरूशलेममा चाँदीचाहिं ढुङ्गैसरह थिए । तिनले देवदारुको काठचाहिं पहाडका जङ्गली अञ्जीरका बोटहरूसरह तुल्याए ।
君王在耶路撒冷有的銀子，多如石頭，香柏木多如平原的桑樹。
28 तिनीहरूले सोलोमनका निम्ति मिश्रदेश र अरू सबै देशबाट घोडाहरू ल्याए ।
撒羅滿所有的馬，都是由慕茲黎和各地運來的。[撒羅滿逝世]
29 सोलोमनको शासनकालका अरू घटनाहरू सुरुदेखि अन्त्यसम्मै नातान अगमवक्ताको इतिहास, शीलोनी अहियाहको अगमवाणी र दर्शी इद्दोका दर्शनको पुस्तकमा (जसमा नबातका छोरा यारोबामको विषयमा पनि जानकारी छ) वर्णन गरिएका छैनन् र?
撒羅滿其餘的前後事蹟，都記載在先知納堂的言行錄，史羅人阿希雅的預言書和先見者依多論及乃巴特之子雅洛貝罕的啟示錄上。
30 सोलोमनले यरूशलेममा सारा इस्राएलमाथि चालिस वर्ष राज्य गरे ।
撒羅滿在耶路撒冷作全以色列王凡四十年。
31 त्यसपछि तिनी आफ्ना पर्खाहरूसित सुते, र मानिसहरूले तिनका बुबा दाऊदको सहरमा गाडे । तिनका ठाउँमा तिनका छोरा रहबाम राजा भए
撒羅滿與他的列祖同眠，葬在他父親達味城內；他的兒子勒哈貝罕繼位為王。
