< Mak 8 >
1 Mach haŋonaŋg, wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb ekwaŋg ai aŋkwezawi ñɨhɨrɨmŋgɨmar. Mbɨ unsa mah apar. Handɨv Jisasɨv mbɨkɨr sezɨr han oreŋgɨz aimŋgɨmar. Aimŋgɨz ndɨŋ kamar.
ʻI he ngaahi ʻaho ko ia naʻe fuʻu tokolahi ʻaupito ʻae kakai, pea naʻe ʻikai haʻanau meʻa ke kai, pea ui ʻe Sisu ʻa ʻene kau ākonga, ʻo ne pehē kiate kinautolu,
2 Wɨram akŋ anchɨ akŋ mbanamb yanɨmen rapɨr undɨmapam ñɨmŋgɨndɨŋgi amar. Ave irɨh mbɨ unsa mah apar ñɨhɨrɨmŋgi amar. Handɨv nzɨ ndɨŋ waŋ yan akŋɨn ahi amar.
“ʻOku ou ʻofa mamahi ki he kakai, koeʻuhi ʻoku ʻaho tolu ʻenau ʻiate au, pea ʻoku ʻikai haʻanau meʻa ke kai:
3 Nzɨ ndɨŋ kaŋ, mbɨndɨŋ oramɨŋ we unsandɨv mamŋgɨz, mbɨndɨŋ ampɨn hamb eraher awɨz empasamɨŋ aŋkɨramandɨramŋgi amar. Hanaveaŋg ui taŋɨpɨr ohɨra aimŋgɨndɨŋgi amar.
Pea kapau te u fekau kenau ʻalu fiekaia ki honau ngaahi fale, te nau pongia ʻi he hala: he ko honau niʻihi kuo haʻu mei he mamaʻo.”
4 Mach, sezɨrɨv mbɨŋ ndɨn kamŋgɨmar. Isupɨr mbanan wɨram mah arɨmŋgɨmar. Arɨ eŋka han nzɨhandɨh ŋe wɨram akŋ anchɨ akŋ mban eŋkwanarɨŋ ndɨŋ mpɨkarɨndari arɨmŋgɨmar.
Pea pehēange ʻene kau ākonga kiate ia, “ʻE maʻu mei fē ʻe ha taha ʻae mā ke fakamākona ʻaki ʻakinautolu ni ʻi heni ʻi he toafa?”
5 Avɨz Jisasɨv ndɨŋ amarɨmar. Amɨ eŋka han nzɨhanave hɨrañɨmŋgɨn amar. Az ndɨn kamŋgɨmar. Ahins arɨmŋgɨmar.
Pea fehuʻi ia kiate kinautolu, “ʻOku fiha hoʻomou foʻi mā?” Pea nau pehē, “ʻOku fitu.”
6 Mach, Jisasɨv kaz wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb isaŋ ŋgarɨwɨmŋgɨmar. Avɨz Jisasɨv eŋka ahins mban ŋe ñaŋ sɨhawarohe were Yakŋ Ohɨrah ya imbɨr eŋgwamar. Ave mbɨ eŋka mban ŋaŋepev mbɨkɨr sezɨr hamb wɨram akŋ anchɨ akŋ mban eŋkwanamŋgɨz are ndɨŋ eŋgwamar. Eŋgwaz mbɨ wɨram akŋ anchɨ akŋ han kɨrɨm eŋkwanamŋgɨmar.
Pea fekau ʻe ia ki he kakai ke nau nofo ki lalo ki he kelekele; pea ne toʻo ʻae foʻi mā ʻe fitu, ʻo ne fakafetaʻi, mo tofitofi, pea ʻange ki heʻene kau ākonga ke tufaki; pea naʻa nau tufaki [ia ]ʻi he ʻao ʻoe kakai.
7 Mach, mbɨ oma uŋguŋg hanaveaŋg hɨrañɨmŋgɨmar. Avɨz Jisasɨv han ŋe Yakŋ Ohɨrah ya imbɨr eŋgwe sezɨr eŋgwaz hanez eŋkwanamŋgɨmar.
Pea naʻa nau maʻu mo e ngaahi ika iiki: pea ne ne tāpuaki, mo fekau ke tufaki foki ia.
8 Avɨz mbɨ namŋgɨz ndɨŋ mpɨkarɨmar. Ave unsa ekeka han aŋkwezawi iŋkimpiñ ohɨra ahins haŋ mpamŋgɨz torɨmar.
Pea naʻa nau kai, ʻo mākona: pea nau tānaki ʻae toenga kai ko e kato ʻe fitu.
9 Wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb ñɨmŋgɨmar han 4,000 emamp. Ave Jisasɨv ndɨŋ kaz kɨrɨm omŋgɨmar.
Pea ko kinautolu naʻe kai, ko e toko fā afe nai: pea naʻe fekau ʻe ia ke nau ʻalu.
10 Mach, Jisasɨv sezɨrmen utɨŋg unchaŋ ŋkwetohe isupɨr Dalmanutand handɨh omŋgɨmar.
Pea heka vaka leva ia mo ʻene kau ākonga, ʻo haʻu ki he potu ʻo Talamanutā.
11 Mach, wɨram untɨm Farisind hamb ai Jisasmen ya amɨherɨmŋgɨmar. Jisasɨv ntɨŋ aŋkarɨpɨr pamuh han mbɨramɨz are, Yakŋ Ohɨrav ndɨn kaz mbɨ ntɨŋ Yakŋ Ohɨrand ŋaj oh o nend arɨmŋgɨmar. Han waŋɨn are ndɨn ondo mpamŋgɨmar.
Pea ʻalu ange ʻae kau Fālesi, ʻo kamata fakafehuʻi kiate ia, mo kumi ʻiate ia ha fakaʻilonga mei he langi, ko hono ʻahiʻahiʻi.
12 Avɨz Jisasɨv wɨr aŋkarɨpɨr ohɨra ŋaz mbɨkɨr mpɨ hamb kɨr ohɨra ñɨmar. Ave mbɨ kamar. Utɨndɨv osa anchɨ irɨh ñɨmŋgɨmbɨri mbanamb ntɨŋ aŋkarɨpɨr han waŋɨn are kamŋgi amar. Andɨŋ mɨŋun kin amar. Ntɨŋ aŋkarɨpɨr hamb mbɨramɨz Yakŋ Ohɨrav yan kaz nzɨ Yakŋ Ohɨrand ntɨŋ ŋajin han, han amɨ mɨwandɨramŋgɨm amar. Nendon amar.
Pea mafulu lahi ia ʻi hono laumālie, mo pehē, “Ko e hā ʻoku kumi ai ʻe he toʻutangata ni ha fakaʻilonga? Ko e moʻoni ʻoku ou tala atu kiate kimoutolu, ʻE ʻikai tuku ha fakaʻilonga ki he toʻutangata ni.”
13 Mach ave, mbɨ ndɨŋ erere utɨŋg unchaŋ ŋkwuhi yamb ohɨra ondɨhondɨh ŋkiŋgɨŋ evahetomar.
Pea ʻalu ia ʻiate kinautolu, ʻo toe heka vaka, mo ʻalu ki he kauvai ʻe taha.
14 Mach, sezɨrɨv njɨhi eraher awi eŋka han mɨhɨraimŋgɨm. Mbɨndɨŋ eŋka pamuh hamb utɨŋg handɨh ñɨmar.
Pea kuo ngalo[ʻi he kau ākonga ]ke ʻave ha mā, pea ko e foʻi mā pe taha naʻe ʻi he vaka mo kinautolu.
15 Avɨz Jisasɨv ndɨŋ ya aŋkarɨpɨr kamar. Njɨhambar amar. Amɨ yis wɨram untɨm Farisind Herotɨnd han omanenton wehɨrɨvar amar. f
Pea naʻa ne naʻinaʻi kiate kinautolu, ʻo pehē, “Tokanga, pea vakai telia ʻae meʻa fakatupu ʻae kau Fālesi, pea mo e meʻa fakatupu ʻa Helota.”
16 Az sezɨrɨv mbon mbon kamŋgɨmar. Arɨ eŋka mah raz handɨv mbɨ ya mban ki toh arɨmŋgɨmar.
Pea fealēleaʻaki ai ʻakinautolu, ʻo pehē, “Ko e meʻa ʻi heʻetau taʻeʻomi ha mā.”
17 Mach, Jisasɨv mbɨndɨŋ ya kamŋgɨmar mban ndɨh wamar. Ave ndɨŋ mbanave kamar. Utɨndɨv ya mbanan amon amon kamŋgɨn, arɨ eŋka mah arar kamŋgɨn amar. Amɨ omanenta mɨwamŋgɨrɨm oh a amar. Andɨŋ njɨhi mah oh a amar. Az handɨv amandɨŋ njɨhi hamb moyakam oh a amar.
Pea kuo ʻilo ia ʻe Sisu, pea pehē ʻe [ia ]kiate kinautolu, “Ko e hā ʻoku mou alea ai, ʻi he ʻikai haʻamou mā? ʻOku teʻeki ai te mou mamata, pe ʻilo? ʻOku kei fefeka homou loto?
18 Andɨŋ ampɨn mbah, kɨrɨm amɨ hanɨhan han mɨwamŋgɨrɨm oh a amar. Andɨŋ njemɨn mbah, kɨrɨm amɨ ya han mɨnjɨhamŋgɨrɨm oh a amar. Amɨ njɨhi eraher awɨmŋgɨn toh amar.
ʻOku mou mata, kae ʻikai te mou mamata? Pea telinga, kae ʻikai ongoʻi? Pea ʻoku ʻikai te mou manatu?
19 Eŋambɨr han nzɨ eŋka oman ŋkɨpam han ŋaŋepev 5,000 wɨram han eŋkwanen amar. Az amɨ unsa ekeka han iŋkimpiñ han nzɨhanave mpamŋgan amar. Az kamŋgɨmar. Oman ŋkiŋkiŋg undɨmaj arɨmŋgɨmar.
ʻI heʻeku tofitofi ʻae foʻi mā ʻe nima ki he toko nima afe, naʻe fiha ʻae kato naʻe pito ʻi he toenga ne mou ʻave?” Pea nau pehē kiate ia, “E hongofulu ma ua.”
20 Mach, ekwaŋg han nzɨ eŋka ahins han ŋaŋepev 4,000 wɨram akŋ anchɨ akŋ han eŋkwanen amar. Az amɨ unsa ekeka han iŋkimpiñ ohɨra han nzɨhanave mpamŋgan amar. Az ndɨn kamŋgɨmar. Ahins arɨmŋgɨmar.
“Pea ko e fitu ki he toko fā afe, naʻe fiha ʻae kato naʻe pito ʻi he toenga ne mou ʻave?” Pea nau pehē, “ʻE fitu.”
21 Az Jisasɨv ndɨŋ kamar. Amɨ utɨndɨv omanenta wamah ramŋgɨrɨn amar.
Pea pehē ʻe ia kiate kinautolu, “Ko e hā nai ʻoku ʻikai ai te mou ʻilo?”
22 Mach, Jisasɨv sezɨrmen we aiampɨra Betsaidaŋ ahevɨkɨrorɨmŋgɨmar. Avɨz osa anchɨ hamb wɨram emŋga ampɨn kɨvahɨnsɨnd han Jisasɨnd pɨŋ hɨraimŋgɨmar. Ave mbɨ Jisasɨv mbɨkɨr omanaka ndɨn insɨŋ ŋgamɨz are mbahon mbahon amarɨmŋgɨmar.
Pea haʻu ia ki Petesaita: pea naʻa nau ʻomi kiate ia ʻae tangata kui, ʻonau kole kiate ia ke ne ala ki ai.
23 Mach, Jisasɨv wɨram ampɨn kɨvahɨnsɨnd mban oman uŋkɨri aiampɨra injambɨrɨŋ hɨrahevomar. Hɨrahevohe ampɨn mbɨkɨr han mpɨñ atazivɨmar. Ave mbɨ mbɨkɨr omanaka han ndɨn insɨŋ ŋgamɨmar. Ave ndɨn mbanave amarɨmar. Amɨ hanɨhan han wan oh o nend amar.
Pea puke ʻe ia ʻae nima ʻoe tangata kui, ʻo tataki ia kituʻa mei he potu kakai; pea kuo ne ʻaʻanu ki hono mata, mo ʻai hono nima kiate ia, pea ne fehuʻi kiate ia, pe ʻoku ne mamata ki ha meʻa.
24 Ave wɨram mbanamb ñaŋ were kamar. Nzɨ wɨram hanaveaŋg win amar. Kɨrɨm waŋand mbɨ ai emamp ndand omŋgi aimŋgi amar.
Pea hanga hake ia, ʻo ne pehē, “ʻOku ou mamata ki he kakai ʻoku hangē ko e ngaahi ʻakau, ʻoku ʻeveʻeva.”
25 Az Jisasɨv mbɨkɨr omanaka han ekwaŋg mbɨkɨr ampɨnɨŋ ŋgamɨmar. Avɨz wɨram mbanamb aŋkarɨpɨron werɨz, mbɨkɨr ampɨn hamb imbɨrun ñɨmar. Ave mbɨ hanɨhan akŋ han ovɨherɨzand, mbɨkɨr werer hamb imbɨrun ahevakarɨmar.
Pea hili ia, pea ne toe ʻai hono nima ki hono mata, pea fekau kiate ia ke ne hanga hake: pea naʻe moʻui ia, ʻo ne mamata totonu ki he kakai kotoa pē.
26 Mach, Jisasɨv ndɨn kamar. Amɨ amakɨr oramɨŋ ov amar. Amɨ aiampɨra uhɨmɨŋ omɨn amar.
Pea ne fekau ia ki hono fale, mo ne pehē, “ʻOua naʻa ke ʻalu ki he potu kakai, pe tala [ia ]ki ha taha ʻi he potu kakai.”
27 Mach ave, Jisasɨv sezɨrmen ŋondɨrahe aiampɨra akŋ Sisaria Filipai ikwɨm handɨh omŋgɨmar. Ave mbɨ empasamɨŋ mbɨkɨr sezɨrɨh mbanave amarɨmar. Osa anchɨ hamb yanɨh uñɨman oh arar kamŋgɨj amar.
Pea ʻalu atu ʻa Sisu, mo ʻene kau ākonga, ki he ngaahi potu kakai ʻo Sesalia ʻi Filipai: pea fehuʻi ʻe ia ki heʻene kau ākonga ʻi he hala, ʻo ne pehē kiate kinautolu, “ʻOku pehē ʻe he kakai pe ko hai au?”
28 Az mbɨ ndɨn mbanave kamŋgɨmar. Hanaveaŋg nan Jonɨh wɨram osa anchɨ han yambɨŋ ŋazɨkŋirɨŋgwɨŋgw ŋambiahahɨnd hamb arɨmŋgɨj arɨmŋgɨmar. Hanaveaŋg nan Elaija arɨmŋgɨj arɨmŋgɨmar. Mach, hanaveaŋg nan wɨram Yakŋ Ohɨrand ya injambɨr ahe kahɨnd hamb arɨmŋgɨj arɨmŋgɨmar.
Pea nau pehēange, “Ko Sione ko e Papitaiso: kae[pehē ]ʻe he niʻihi, ko ʻIlaisiā; pea [pehē ]ʻe he niʻihi, ko e taha ʻoe kau palōfita.”
29 Avɨz Jisasɨv sezɨrɨh amarɨmar. Amon han yanɨh uñɨman arar kamŋgɨn amar. Az Pitav ndɨn mbanave kamar. Nan wɨram Yakŋ Ohɨrav mbɨkɨr osa anchɨ ekwaŋg ŋɨmbɨmbɨndɨv uyɨŋgwamɨmar hamb amar.
Pea pehē ʻe ia kiate kinautolu, “Ka ʻoku pehē ʻekimoutolu ko hai au?” Pea lea ʻa Pita, ʻo pehēange kiate ia, “Ko koe, ko e Kalaisi.”
30 Avɨz Jisasɨv ndɨŋ erokare kamar. Amɨ wɨram emŋgemŋga han yandɨv kamŋgɨmɨn amar.
Pea fekau ʻe ia kiate kinautolu ke ʻoua naʻa nau fakahā ia ki ha taha.
31 Mach, Jisasɨv ondo ake sezɨrɨh ya han mbanave sɨkamar. Yakŋ Ohɨrand njɨhi hamb mbanave ñɨmar amar. Wɨramɨnd Nor hamb pɨrɨvɨr ohɨra ŋandari amar. Az wɨram untɨm ohɨra kɨra Judand, wɨram anɨŋnsar kɨra hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd, mach wɨram kɨra ya Mosesɨnd injambɨr ahe sɨkahɨnd hamb, mbɨ Wɨramɨnd Nor mapɨŋ ame ndɨn mamta orɨndɨramŋgi amar. Avɨz watɨm yuŋk undɨmapam haŋ ekwaŋg ŋaiahandari amar.
Pea kamata fakahā ʻe ia kiate kinautolu, “ʻAe kātaki ʻe he Foha ʻoe tangata ʻae ngaahi meʻa lahi, pea siʻaki ia ʻe he mātuʻa, mo e kau taulaʻeiki lahi, mo e kau tangata tohi, pea ʻe tāmateʻi ia, pea hili ʻae ʻaho ʻe tolu ʻe toe tuʻu.”
32 Mbɨ ndɨŋ ya han omanenton kampɨhe kaz, Pitav Jisasɨh ya aŋkarɨpɨr ke kamar. Amɨ ya han kamɨn amar.
Pea naʻa ne lea ʻilongofua ʻaki ʻae lea ko ia. Pea ʻave ia ʻe Pita, ʻo ne kamata valokiʻi ia.
33 Avɨz Jisasɨv enarɨŋge sezɨr mbɨkɨr han wehɨre, Pitah ya aŋkarɨpɨr ke kamar. Amɨ Satan haremamp amar. Amɨ ihɨnd mapɨŋ ov amar. Amɨ Yakŋ Ohɨrand njɨhi mɨmpehɨrorɨm amar. Nend amar. Amɨ wɨramɨnd njɨhiŋam mpehɨrorɨn amar.
Ka kuo tafoki ia ki mui, ʻo vakai ki heʻene kau ākonga, pea valokiʻi ʻe ia ʻa Pita, ʻo pehē, “ʻAlu ki hoku tuʻa, Sētane: he ʻoku ʻikai te ke leleiʻia ʻi he ngaahi meʻa ʻae ʻOtua, ka ʻi he ngaahi meʻa ʻae tangata.”
34 Ave Jisasɨv osa anchɨ han sezɨr mbɨkɨr hanez oreŋgɨz, ai awakŋɨmŋgɨmar. Aimŋgɨz Jisasɨv ndɨŋ mbanave kamar. Wɨram emŋgav yan mpehɨroŋɨn are, mbɨ mbɨkɨr njɨhi ŋambiŋgwi ai oŋkɨrand mbɨkɨr han orambi, yan mpehɨroz amar.
Pea kuo ui ʻe ia ʻae kakai mo ʻene kau ākonga foki, pea ne pehē kiate kinautolu, “Ko ia ia ʻoku loto ke muimui ʻiate au, ke ne siʻaki ʻe ia ia, kae toʻo ʻene kavenga, ʻo muimui ʻiate au.
35 Wɨram emŋgav kɨpɨr mbɨkɨr han aŋkarɨpɨr ŋambɨñɨz, kɨpɨr mbɨkɨr hamb kwevɨrɨndari amar. Kɨrɨm wɨram emŋgav yandɨv mach Yakŋ Ohɨrand ya imbɨrɨndɨv mbɨkɨr kɨpɨr han ererɨz, mbɨkɨr kɨpɨr hamb imbɨrun ñɨndari amar.
He ko ia ia ʻoku loto ke kalofaki ʻene moʻui, ʻe mole ia: ka ko ia ia ʻe mole ʻene moʻui koeʻuhi ko au mo e ongoongolelei, ʻe maʻu ʻe ia ia.
36 Wɨram emŋgav hanɨhan akŋ isupɨr mbanand han ŋaz mach raz, kɨrɨm kɨpɨr mbɨkɨr hamb kwevɨrɨz, hanɨhan akŋ mbanamb ndɨnɨh nzɨhanave hɨrawɨmɨr amar.
He ko e hā hono ʻaonga ki ha tangata, ʻo kapau ʻe maʻu ʻe ia ʻa māmani kotoa pē, kae mole hono laumālie ʻoʻona?
37 Handɨv wɨramb utɨmanɨŋ uŋkɨ eŋgwe kɨpɨr mbɨkɨr han ekwaŋg ŋandari amar.
Pe ko e hā ʻe foaki ʻe ha tangata ke fetongi ʻaki hono laumālie?
38 Osa anchɨ irɨh ñɨmŋgɨmbɨri mbanamb, mbɨ Yakŋ Ohɨrah mapɨŋ eŋgwe enta kɨvah kɨvah endɨraparam sɨmŋgɨj amar. Osa anchɨ emŋga mbɨndɨŋ hamb yandɨv mach ihɨnd yandɨv ampi ake ñɨmɨr amar. Mach, njɨmɨnj han Wɨramɨnd Nor hamb mpamɨnd ohɨra wanɨrɨnd ñɨñmbɨri hamb mbɨ Yakŋ Ohɨrand mapɨŋ akŋ hamen aindɨramŋgi amar. Aimŋgɨz, osa anchɨ Wɨramɨnd Norɨndɨv ampi akah kehand, mbez ndɨŋ ampi akandari amar.
Ko ia ia ʻe mā kiate au, mo ʻeku ngaahi lea, ʻi he toʻutangata feʻauaki mo angahala ni, ʻe ma foki ʻae Foha ʻoe tangata ʻiate ia, ʻoka haʻu ia ʻi he nāunau ʻo ʻene Tamai, mo e kau ʻāngelo māʻoniʻoni.”