< Mak 5 >
1 Mach, Jisasɨv mbɨkɨr sezɨrmen we yamb ohɨra ondɨhondɨh Galilind ŋkiŋg handɨh evahetohe, isupɨr aiampɨra Gerasa ikwɨm handɨh ahevɨkɨrorɨmŋgɨmar.
Et ils arrivèrent au delà de la mer, dans le pays des Gadaréniens.
2 Ahevɨkɨrore utɨŋg han erere ŋgahaŋkwamŋgɨz wɨram itɨ kɨvahɨnsɨnd hamb itɨ okahahɨnd aiampɨra handɨh ñi erere Jisasɨnd pɨŋ aimar.
Et quand il fut sorti de la nacelle, un homme qui avait un esprit immonde, [sortit] d'abord des sépulcres, et le vint rencontrer.
3 Wɨram kehamb itɨ okahahɨnd aiampɨra handɨh ñanj. Eŋambɨr han wɨram emŋgemŋga hamb ndɨn ŋe kɨrɨpaŋ vɨhe kɨrɨm nend ramŋganj. Ndɨn kɨrɨpa aŋkarɨpɨrɨŋez vɨhamŋganjaŋg, hanez nendaŋg.
Cet homme faisait sa demeure dans les sépulcres, et personne ne le pouvait tenir lié, non pas même avec des chaînes.
4 Wɨram aiampɨrand hamb kɨrɨpa aŋkarɨpɨrɨŋ mbɨkɨr oman andam vɨhamŋgɨzandaŋg, nend ranj. Mbɨ kɨrɨm orakazɨŋganj. Avɨz wɨram emŋgavaŋg ndɨn aminjinj han, nend ranj.
Parce que souvent, quand il avait été lié de fers et de chaînes, il avait rompu les chaînes, et mis les fers en pièces, et personne ne le pouvait dompter.
5 Wɨram kehamb zuhɨnd rapɨrɨnd itɨ okahahɨnd aiampɨra handɨh ñanj. Mach aparɨma handɨhez ñɨñ kwa awarar yupɨr mbɨkɨr han nsɨham han ŋɨmbɨmb mbonaŋg ekazɨŋganj.
Et il était continuellement de nuit et de jour dans les montagnes, et dans les sépulcres, criant, et se frappant avec des pierres.
6 Mach, wɨram mbanamb waz Jisasɨv taŋɨpɨron ñɨzand aŋɨraŋɨr ai Jisasɨnd pɨŋ andamesa mpɨrorɨzɨŋgwɨmar.
Mais quand il eut vu Jésus de loin, il courut et se prosterna devant lui.
7 Az Jisasɨv itɨ kɨvah han mbahon kamar. Amɨ wɨram mbanan erere etov amar. Avɨz itɨ kɨvah hamb kwa aŋkarɨpɨr aware kamar. Jisas Nan Yakŋ Ohɨra ñaŋ ohɨrand Nor amar. Amɨ yan utɨ sɨŋɨn are ain amar? Yakŋ Ohɨrav yan werɨzand nan kin amar. Amɨ yan kɨvah sɨmɨn amar.
Et criant à haute voix, il dit: qu'y a-t-il entre nous, Jésus, Fils du Dieu souverain? Je te conjure de la part de Dieu, de ne me tourmenter point.
Car [Jésus] lui disait: sors de cet homme, esprit immonde.
9 Avɨz Jisasɨv kamar. Amakɨr ensa han uñɨman amar. Az itɨ kɨvah mbanamb kamar. Arɨŋ ohɨron amar. Ave arɨŋɨnd ensa han Wɨram Ohɨron Aŋkwɨnd amar.
Alors il lui demanda: comment te nommes-tu? Et il répondit, et dit: J'ai nom Légion; parce que nous sommes plusieurs.
10 Ave mbɨ mbahon mbahon amarɨmar. Ave amɨ arɨŋ kiaŋgwɨn isupɨr mban erere etomɨrɨŋ amar.
Et il le priait instamment qu'il ne les envoyât point hors de cette contrée.
11 Mach, mɨra untɨm ohɨra hamb aparɨma ikwɨm handɨh ñɨhɨri nanan ndahɨrɨmŋgɨmar.
Or il y avait là vers les montagnes un grand troupeau de pourceaux qui paissait.
12 Az itɨ kɨvah kɨvah hamb mɨra untɨm ohɨra han we Jisasɨh mbahon mbahon mbanave kamŋgɨmar. Arɨŋ kan we mɨra untɨm ohɨra keŋ ŋgwevetom arɨmŋgɨmar.
Et tous ces démons le priaient, en disant: Envoie-nous dans les pourceaux, afin que nous entrions en eux; et aussitôt Jésus le leur permit.
13 Az Jisasɨv kamar. Aria amar. Amɨ we ŋgwevetovar amar. Mach, mbɨ hanave kaz itɨ kɨvah kɨvah mbanamb wɨram mban erere we mɨra untɨm ohɨra mbanaŋ pamuh pamuh rar ŋgwevetomŋgɨmar. Ŋgwevetomŋgɨz mɨra untɨm ohɨra mbanamb ŋondɨrahe aŋkarɨpɨron aŋɨraŋɨr we yamb isantu handɨh pɨraŋgore yamb unchaŋ kŋirorɨŋgwɨmŋgɨmar. Kŋirorɨngwi yamb ne mamŋgɨmar. Mach, mɨra untɨm ohɨra han mbanave 2000.
Alors ces esprits immondes étant sortis, entrèrent dans les pourceaux, et le troupeau, qui était d'environ deux mille, se jeta du haut en bas dans la mer; et ils furent étouffés dans la mer.
14 Mach, mɨra mbanamb hanavɨmŋgɨz wɨram kɨra mɨra wehɨrehɨrɨnd hamb kɨrɨm kɨrorɨmŋgɨmar. Kɨrore we osa anchɨ aiampɨrand han, mach osa anchɨ aiampɨra injambɨr ñɨmŋganj hanez enta Jisasɨv sɨmar handɨv ya kamŋgɨmar. Kamŋgɨz osa anchɨ hamb han njɨhame mbɨ han waŋɨn are aimŋgɨmar.
Et ceux qui paissaient les pourceaux s'enfuirent, et en portèrent les nouvelles dans la ville, et dans les villages.
15 Osa anchɨ hamb ai Jisasɨnd pɨŋ ahevɨkɨrore wamŋgɨz wɨram Jisasɨv itɨ kɨvah kɨvah kiaŋgworaŋgwɨmar hamb ndɨnmen ñɨmar. Njɨhi mbɨkɨr hamb uyakaz mbɨ imɨn epe ŋkañɨmar. Mach, osa anchɨ hamb han we ezandɨkŋɨmŋgɨmar.
Et [ceux de la ville] sortirent pour voir ce qui était arrivé, et vinrent à Jésus; et ils virent le démoniaque, celui qui avait eu la légion, assis et vêtu, et en bon sens; et ils furent saisis de crainte.
16 Az wɨram mɨra wehɨrehɨrɨnd hamb Jisasɨv wɨram itɨ kɨvahɨnsɨnd han mach mɨra akŋ han enta hanave sɨz wamŋgɨmar handɨv osa anchɨ han yaya han sɨkamŋgɨmar.
Et ceux qui avaient vu [le miracle], leur racontèrent ce qui était arrivé au démoniaque, et aux pourceaux.
17 Mbɨ ya han kamŋgɨz osa anchɨ hamb njɨhame ŋondɨrahe Jisasɨh mbahon mbahon amarɨmŋgɨmar. Amɨ isupɨr arɨŋɨnd mban erere ui emŋgaŋ imbɨr etomɨn oh arɨmŋgɨmar.
Alors ils se mirent à le prier qu'il se retirât de leurs quartiers.
18 Az Jisasɨv han njɨhame ŋaiahe etoŋɨn are utɨŋg unchaŋ ŋkwuzand wɨram Jisasɨv itɨ kɨvah kiaŋgworaŋgwɨmar mbanamb ai Jisasɨh amarar kamar. Nzɨ nan imbɨr mpehɨromɨñ oh a amar.
Et quand il fut entré dans la nacelle, celui qui avait été démoniaque le pria de permettre qu'il fût avec lui.
19 Az ndɨn kamar. Nend amar. Amɨ amakɨr oramɨŋ we amakɨr zɨŋgɨr han kav amar. Anɨŋnsar Ohɨrav yan akŋɨn ñi yan omanenta sɨndɨsi arar kav amar.
Mais Jésus ne le lui permit point, et lui dit: va-t'en à ta maison vers les tiens, et raconte-leur les grandes choses que le Seigneur t'a faites, et comment il a eu pitié de toi.
20 Az mach, wɨram mbanamb ŋaiahe isupɨr Dekapolis handɨh we Jisasɨv ndɨn omanenta sɨmar handɨv kah ndamar. Avɨz osa anchɨ hamb njɨhame njɨhi osapɨr njɨhakɨramŋgɨmar.
Il s'en alla donc, et se mit à publier en Décapolis les grandes choses que Jésus lui avait faites; et tous s'en étonnaient.
21 Mach, Jisasɨv utɨŋg mban ŋe ekwaŋg yamb ohɨra ondɨhondɨh ŋkiŋg evahaimar. Evahai ahevakare yamb ampaŋ ñɨzand wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb ai aŋkwezawi ndɨn ondɨhore ñɨhɨrɨmŋgɨmar.
Et quand Jésus fut repassé à l'autre rivage dans une nacelle, de grandes troupes s'assemblèrent vers lui, et il était près de la mer.
22 Ndɨn ondɨhore ñɨmŋgɨzand wɨram emŋga hamb aimar, mbɨkɨr ensa Jairus. Ndɨn wɨram anɨŋnsar Yakŋ Ohɨrand marɨvai oramɨnd. Mbɨ ai Jisas we ndɨn pɨŋ andamesa mpɨrorɨzɨŋgwɨmar.
Et voici un des Principaux de la Synagogue nommé Jaïrus, vint à lui, et le voyant, il se jeta à ses pieds.
23 Mbɨ mbahon mbahon Jisas mbanavav amarɨmar. Nanch ihɨnd hamb mahoror ohɨransɨnd ñɨñmbɨri amar. Ave mbɨ ndɨhon mandari toh amar. Amɨ ai amakɨr omanaka ndɨn insɨŋ ŋgamɨn mahoror mbɨkɨr hamb kwevɨrɨz mbɨ imbɨrun ñɨndari amar.
Et il le priait instamment, en disant: ma petite fille est à l'extrémité; [je te prie] de venir, et de lui imposer les mains, afin qu'elle soit guérie, et qu'elle vive.
24 Az Jisasɨv ŋaiahe ndɨnmen omar. Oz ozand wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb ndɨn mpehɨrohe ikwɨm ikwɨm ondɨhore ñɨhɨrɨhɨr ndahɨrɨmŋgɨmar.
[Jésus] s'en alla donc avec lui; et de grandes troupes de gens le suivaient et le pressaient.
25 Mach, anchɨ emŋga hamb handɨh ñɨmar. Mbɨ ukɨnd osapɨr war oman ŋkiŋkiŋg undɨmaj ñɨmar.
Or une femme qui avait une perte de sang depuis douze ans,
26 Mbɨ ukɨnd osapɨr ñɨñ imbɨr randarin arar uvita kɨrand pɨŋ ndandand nsɨham nor mɨŋam ŋkaranj. Avɨz uvita kɨra hamb ndɨn omanenta sɨmŋgɨzandaŋg, nend ranj. Uvita hamb anchɨ mban yupɨr pɨrɨvɨr mamah eŋgwamŋganj. Mahoror mbɨkɨr hamb kɨrɨm ohɨrar omar.
Et qui avait beaucoup souffert [entre les mains] de plusieurs médecins, et avait dépensé tout son bien, sans avoir rien profité, mais plutôt était allée en empirant;
27 Mach, osa anchɨ emŋgemŋgav Jisasɨndɨv ya kamŋgɨzand anchɨ mbanamb njɨhame njɨhi kɨrɨm ŋamar. Ŋe mbonaŋg ke mbonaŋg njɨhamɨmar. Nzɨ we Jisasɨnd yupɨr hɨrahɨr osapɨr han mparɨwaŋ mahoror ihɨnd hamb imbɨr randari amar. Hanave njɨhame mbɨ osa anchɨmen we Jisasɨh mpehɨrohe yupɨr hɨrahɨr osapɨr mbɨkɨr han mparɨwamar.
Ayant ouï parler de Jésus, vint dans la foule par derrière, et toucha son vêtement.
Car elle disait: si je touche seulement ses vêtements, je serai guérie.
29 Mparɨwaz mbɨkɨr ntɨ hamb kɨrɨm okarawɨmar. Okarawɨz mach yupɨr mbɨkɨr hamb imbɨr ñɨz anchɨ mbanamb han wamar.
Et dans ce moment la perte de sang s'arrêta; et elle sentit en son corps qu'elle était guérie de son fléau.
30 Mach, yupɨr hɨrahɨr osapɨr han mparɨwazand Jisasɨnd aŋkarɨpɨr hamb anchɨ mbanaŋ ŋgwevoz Jisasɨv han we enarɨŋge osa anchɨ han amarɨmar. Uñɨmb ihɨnd yupɨr hɨrahɨr osapɨr han mparɨwi amar.
Et aussitôt Jésus reconnaissant en soi-même la vertu qui était sortie de lui, se retourna vers la foule, en disant: qui est-ce qui a touché mes vêtements?
31 Az sezɨr mbɨkɨr hamb kamŋgɨmar. Osa anchɨ hamb nan ondɨhore kwaravɨzu kwaravɨzaimŋgi han wan oh arɨmŋgɨmar. Amɨ utɨndɨv kan, uñɨmb yan mparɨwi, arar kan arɨmŋgɨmar.
Et ses Disciples lui dirent: tu vois que la foule te presse, et tu dis: qui est-ce qui m'a touché?
32 Kɨrɨm Jisasɨv uñɨmb mbɨkɨr yupɨr hɨrahɨr osapɨr han mparɨwamar han waŋɨn arar handɨv mbah werɨmar.
Mais il regardait tout autour pour voir celle qui avait fait cela.
33 Werer ñɨzand anchɨ mbanamb ihɨnd mahoror hamb ndɨh mach ri arar ke ezandɨkŋɨmar. Az mbɨkɨr oman andam hamb ntahorɨzand mbɨ Jisasɨnd pɨŋ ai andamesa mpɨrorɨzɨŋgwɨmar. Mpɨrorɨzɨŋgwi ñi ndɨn kamar. Nzɨ imbɨr ñɨŋɨn are nan mparɨwin amar.
Alors la femme saisie de crainte et toute tremblante, sachant ce qui avait été fait en sa personne, vint et se jeta à ses pieds, et lui déclara toute la vérité.
34 Az Jisasɨv ndɨn kamar. Nanch amar. Amakɨr njɨhi aŋkarɨpɨr hamb raz amakɨr ukɨnd osapɨr hamb ndɨh mach ri amar. We omanenta ñɨmb amar.
Et il lui dit: ma fille! ta foi t'a sauvée; va-t'en en paix, et sois guérie de ton fléau.
35 Mach, Jisasɨv hanave kazand wɨram kɨra emŋgemŋga oram Jairusɨnd hamb aimŋgɨmar. Mbɨ ai Jairusɨh wɨram anɨŋnsar Yakŋ Ohɨrand marɨvai oramɨŋ ntɨŋ ñanj han kamŋgɨmar. Amakɨr nanch hamb ndɨh mi arɨmŋgɨmar. Amɨ utɨndɨv Anɨŋzɨŋ entand han kɨr mbahon eŋgwan arɨmŋgɨmar.
Comme il parlait encore, il vint des gens de chez le Principal de la Synagogue, qui lui dirent: ta fille est morte, pourquoi donnes-tu encore de la peine au Maître?
36 Avɨz Jisasɨv mbɨndɨŋ ya han njɨhameaŋg wɨram anɨŋnsar Yakŋ Ohɨrand marɨvai oramɨnd han kɨrɨm kamar. Amɨ ezandɨkŋɨmɨn amar. Yakŋ Ohɨrand aŋkarɨpɨr handɨv njɨhi aŋkarɨpɨr ŋe njɨhamb amar.
Mais Jésus ayant aussitôt entendu ce qu'on disait, dit au Principal de la Synagogue: ne crains point; crois seulement.
37 Mach, hanave ke mbɨ Pita, Jems, mach Jemsɨnd ranɨr Jon hanave mpahɨroŋɨn are wɨram emŋgemŋga han erokare kamar. Amɨ mbanaŋ ñɨmbar amar.
Et il ne permit à personne de le suivre, sinon à Pierre, et à Jacques, et à Jean, le frère de Jacques.
38 Mach, mbɨ we Jairusɨnd oramɨŋ ahevɨkɨrore wamŋgɨz wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb handɨh ñi itɨ ŋgwañ ohɨra ekeh irɨwazaz ihɨrɨv ohɨra sɨmŋgɨmar.
Puis il vint à la maison du Principal de la Synagogue, et il vit le tumulte, [c'est-à-dire], ceux qui pleuraient et qui jetaient de grands cris.
39 Hanavav ñɨmŋgɨzand Jisasɨv oram unchaŋ ahevohe ndɨŋɨh kamar. Amɨ utɨndɨv itɨ ŋgwañ ekeh ihɨrɨv ohɨra sɨmŋgɨmbɨran amar. Nanch mbanamb mɨmam amar. Mbɨ ikwɨ ŋgañɨñɨmbɨri amar.
Et étant entré, il leur dit: pourquoi faites-vous tout ce bruit, et pourquoi pleurez-vous? la petite fille n'est pas morte, mais elle dort.
40 Az mbɨ han njɨhame ndɨn ŋɨñ kah aŋkwamŋgɨmar. Avɨz Jisasɨv osa anchɨ han kiaŋgworaŋgwɨz mbɨ oram han erere ahevohe injambɨrɨŋ ñɨmŋgɨmar. Ahevohe ñɨmŋgɨzand Jisasɨv nanch hand mɨŋɨr wanɨr han mach sezɨr undɨmapam hanez ŋɨmbimar. Ŋɨmbi sam nanch hamb mamta me ŋgañɨmar handɨh mpahɨrahevomar.
Et ils se riaient de lui. Mais [Jésus] les ayant tous fait sortir, prit le père et la mère de la petite fille, et ceux qui étaient avec lui, et entra là où la petite fille était couchée.
41 Ave Jisasɨv omanaka mbɨkɨr han ŋgɨŋe ndɨn kamar. Talita kum amar. (Jisasɨnd ya mbanand ondo han: Nanch, nzɨ nan kin, amɨ ŋaiahav en.)
Et ayant pris la main de l'enfant, il lui dit: Talitha cumi, qui étant expliqué, veut dire: petite fille (je te dis) lève-toi.
42 Mach, Jisasɨv hanave kaz nanch mbanamb kɨrɨm ŋaiahe ndamar. Ndazand mbɨ han wamŋgɨz mbɨkɨr mɨŋɨr wanɨrɨnd zɨŋɨmb pɨrorɨŋgaz njɨhi osapɨr njɨhakɨramamŋgɨmar. Nanch mbanand war han oman ŋkiŋkiŋg undɨmaj.
Et d'abord la petite fille se leva, et marcha; car elle était âgée de douze ans; et ils en furent dans un grand étonnement.
43 Mach avɨz, Jisasɨv mɨŋɨr wanɨrɨh ya aŋkarɨpɨr ke erokare kamar. Amɨ osa anchɨ emŋgemŋga han enta mban wamŋgɨn handɨv kamŋgɨmɨn amar. Amɨ nanch mban unsa kɨrɨm eŋkwanambar amar.
Et il leur commanda fort expressément que personne ne le sût; puis il dit qu'on lui donnât à manger.