< Mak 4 >
1 Mach ave, Jisasɨv yamb ohɨra ondɨhondɨh ampaŋ ñi ekwaŋg ya sɨkamar. Sɨkazand wɨram akŋ anchɨ akŋ ohɨron hamb ai ndɨn ondɨhorɨmŋgɨmar. Az Jisasɨv han we utɨŋg unchaŋ ŋkwuhi ŋkañɨz, wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb yamb ampa ikwɨmun ai ñɨmŋgɨmar.
Dann begann er von neuem an dem Ufer des Sees zu lehren. Da sammelte sich eine sehr große Schar um ihn. Deshalb stieg er in einen Fischerkahn und setzte sich dort nieder: so war er auf dem See, während die Leute dicht gedrängt am Ufer auf dem Land standen.
2 Jisasɨv ndɨŋ ya ahɨmb akŋ han sɨkanj. Ave mach, ya ahɨmb han mbanave kamar.
Und er lehrte sie vielerlei durch Gleichnisse. In seiner Unterweisung sagte er ihnen:
3 Ndɨh wamŋgɨn amar. Wɨram emŋga hamb wit nor han aporɨŋɨn are war unchaŋ omɨr amar.
"Merkt auf! Ein Sämann ging aus zu säen.
4 We wit nor han aporɨzand, hanaveaŋg empasamɨŋ ŋgorahɨrɨz apa hamb ai naŋgamɨmŋgɨmɨr amar.
Beim Säen fielen einige Körner an den Weg. Da kamen die Vögel und pickten sie auf.
5 Mach, wit nor hanaveaŋg nsɨham mpɨŋ ŋgorahɨrɨmŋgɨmɨr amar. Isa ohɨra kamah raz pams haŋon ahamŋgɨmɨr amar.
Andere Körner fielen auf steinigen Grund, wo sie nicht viel Erde hatten. Dort schossen sie schnell in den Halm, weil es der Erdschicht an Tiefe fehlte.
6 Kɨrɨm ntɨr omanenta kazɨŋgw mah raz, rapɨr hamb aharai kɨraz mɨŋam mahɨmŋgɨmɨr amar.
Als dann die Sonne heiß schien, litten die Halme von ihrer Glut; und weil sie nicht Wurzel hatten, verdorrten sie.
7 Mach, wit nor hanaveaŋg kɨrɨpahe ŋkɨraŋ ŋgorahɨrɨmŋgɨmɨr amar. Avɨz kɨrɨpahe hamb awarohe asi ŋambɨŋgwɨz mbɨ nor mɨŋgwɨndɨramŋgɨm amar.
Andere Körner fielen dahin, wo Dornen wuchsen. Da schossen die Dornen auf und erstickten die Saat, und es gab keine Frucht.
8 Mach, wit nor hanaveaŋg isupɨr imbɨrɨŋ ŋgorahɨrɨmŋgɨmɨr hamb mbɨ omanenton ahamŋgɨmɨr amar. Omanenton ahe ohɨrare ñi nor omanenton ŋgwɨmŋgɨmɨr amar. Hanaveaŋg 30 ŋgwɨmŋgɨmɨr, hanaveaŋg 60, hanaveaŋg 100 ŋgwɨmŋgɨmɨr amar.
Andere Körner fielen auf guten Boden. Die keimten und wuchsen und brachten Früchte: Dreißigfältig, sechzigfältig, ja hundertfältig."
9 Mach, Jisasɨv ndɨŋ kamar. Ndɨh wamŋgɨn amar. Wɨram njɨhinsɨnd hamb mbɨ njɨhamŋgɨz amar.
Und er schloß mit den Worten: "Wer Ohren hat zu hören, der höre!"
10 Mach az, wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb etomŋgɨz mach raz, osa anchɨ Jisas hanave ñɨmŋganj hamb sezɨr oman ŋkiŋkiŋg undɨmajɨvamen, mbɨ Jisasɨh ya ahɨmbɨnd ondo handɨv amarɨmŋgɨmar.
Als er dann wieder allein war, fragten ihn die Jünger samt den Zwölfen nach diesem Gleichnis.
11 Amarɨmŋgɨz kamar. Yakŋ Ohɨrav osa anchɨ hanaveaŋg ŋɨmbɨz mbɨkɨr kwɨŋ ñɨndɨramŋgi amar. Handɨv Yakŋ Ohɨrand ya mbɨkɨr mpɨ unchaŋ ñi han, han Yakŋ Ohɨrav andɨŋ ndɨh eŋgwi amar. Osa anchɨ injambɨrɨnd hamb mbɨ nend amar. Mbɨ werɨndɨramŋgiaŋg, kɨrɨm mbɨ hanɨhan han omanenta mɨwandɨramŋgɨm amar. Ave mbɨ ya ohɨron njɨhamɨndɨramŋgiaŋg, kɨrɨm mbɨ ya ondo kehan mɨwamŋgɨrɨm amar. Mbɨ hanave re imbɨr mpɨ itɨmaimŋgɨmɨr oh a amar. Nend amar. Handɨv Yakŋ Ohɨrav mbɨndɨŋ enta kɨvah han musɨndɨram amar. Handɨv re nzɨ osa anchɨ injambɨrɨnd han ya ahɨmbŋam kajin amar.
Da sprach er zu ihnen: "Euch ist vertraut des Gottesreiches geheimnisvolle Wahrheit. Den anderen aber, die draußen stehen, wird alles nur in Gleichnisreden mitgeteilt.
Denn: Sie sollen sehen und nicht erkennen, sie sollen hören und nicht verstehen, damit sie nicht zur Umkehr kommen und Vergebung finden."
13 Mach, Jisasɨv ndɨŋ kamar. Amɨ ya ahɨmbɨnd ondo mban mɨwamŋgɨrɨm toh amar. Ave amɨ ya ahɨmb akŋ emŋgemŋga han nzɨhanave wandɨramŋgɨn amar.
Dann fuhr er fort: "Dies Gleichnis versteht ihr nicht? Wie sollt ihr da die anderen alle fassen?
14 Mach, wɨram wit nor apororɨnd hamb ndɨn wɨram Yakŋ Ohɨrand ya eŋgwandari haremamp amar.
Der Sämann sät das Wort.
15 Wɨram hamb wit nor han aporɨz empasamɨŋ ŋgorahɨrɨz, apa hamb ai naŋgamɨmŋgɨmɨr han, han osa anchɨ hamb ya Yakŋ Ohɨrand han njɨhamŋgɨmɨraŋg, kɨrɨm Satanɨmb pams haŋon ai ya han ŋe hɨromɨr haremamp amar.
Bei denen das Wort an den Weg fällt, da wird das Wort wohl ausgesät, doch wenn sie es kaum gehört, so kommt schon der Satan und nimmt das in ihr Herz gestreute Wort hinweg.
16 Mach, osa anchɨ hanaveaŋg, ndɨŋ wit nor isa nsɨham mpɨŋ ŋgorahɨrɨmŋgɨmɨr haremamp amar. Mbɨ ya han njɨhame ŋe ŋɨñɨmbam oŋambam ñɨmŋgɨmɨr amar.
Bei denen der Same auf steinigen Boden fällt, die nehmen das Wort, sobald sie es hören, mit Freuden auf;
17 Avɨz wɨram emŋgemŋga hamb ihɨnd ya handɨv osa anchɨ han kɨr ohɨra eŋgwe ndɨŋ enta opɨha sɨmŋgɨmɨr amar. Handɨv mbɨ yan ererɨmŋgɨmɨr amar. Mbɨ wɨndɨv mɨñɨndɨramŋgɨm amar. Nend amar. Ndɨŋ wit hamb ntɨr kazɨŋgw mah ramŋgɨmɨr haremamp amar.
aber es schlägt in ihnen nicht Wurzel, sondern sie halten nur eine Zeitlang aus. Kommt dann Trübsal oder Verfolgung wegen des Wortes, so werden sie bald im Glauben wankend.
18 Mach, osa anchɨ hanaveaŋg, ndɨŋ wit nor kɨrɨpahe ŋkɨraŋ ŋgorahɨrɨmŋgɨmɨr haremamp amar. Mbɨ ya han njɨhamŋgɨmɨr amar.
Bei anderen fällt der Same unter die Dornen. Diese Leute sind wohl Hörer des Wortes,
19 Kɨrɨm mbɨ hanɨhan isupɨr mbanand handɨv njɨhi aŋkarɨpɨr njɨhakɨramamŋgɨmɨr amar. Nsɨham nor hamb arɨŋ omanenta hɨrawɨz imbɨrun ñɨndɨrarɨŋ toh arar njɨhamŋgɨmɨr amar. Kɨrɨm nend amar. Ave mbɨ hanɨhan isupɨr mbanand handɨvam ntichɨmŋgɨmɨr amar. Avɨz njɨhi endɨraparam kehamb ndɨŋ irɨwazɨz ya mbanamb mamah ŋgorɨmɨr amar. (aiōn )
aber die irdischen Sorgen, der verführerische Reiz des Reichtums und tausend andere Begierden, die dringen ins Herz und ersticken das Wort, und es bleibt ohne Frucht. (aiōn )
20 Mach, osa anchɨ hanaveaŋg, ndɨŋ wit nor isupɨr imbɨrɨŋ ŋgorahɨrɨmŋgɨmɨr haremamp amar. Mbɨ ya han njɨhamŋgɨmɨr han, mbɨ witɨv omanenton ŋgwɨmŋgɨmɨr haremamp amar. Hanaveaŋg 30, hanaveaŋg 60, mach hanaveaŋg 100 ŋgwɨmŋgɨmɨr haremamp amar.
Aber auch solche gibt es, bei denen der Same auf guten Boden fällt. Die hören das Wort und nehme es auf und bringen Frucht: Dreißigfältig, sechzigfältig, ja hundertfältig."
21 Mach, Jisasɨv ndɨŋ ekwaŋg ke kamar. Wɨram hamb irɨpɨr han hɨrai nchɨ kwɨŋ ŋgamŋgɨj oh o antɨm kwɨŋ ŋgamŋgɨj oh amar. Nend amar. Mbɨ irɨpɨr han mbɨkɨr sam ñaŋ ñɨñ haŋam ŋgamŋgɨj amar.
Weiter sprach er zu ihnen: "Bringt man eine Lampe in ein Zimmer, um sie unter einen Scheffel oder unter ein Bett zu setzen? Nein, man stellt sie auf den Leuchter.
22 Wɨram hamb utuhutuh han aŋkwazɨmŋgɨz han Yakŋ Ohɨrav injambɨr ahandari amar. Wɨram hamb utuhutuh han amɨnaŋgworɨmŋgɨz hanez Yakŋ Ohɨrav injambɨr ahandari amar.
Denn nichts ist so verborgen, daß es nicht einmal offenbar würde; und nicht ist so versteckt, daß es nicht dereinst ans Licht käme.
23 Wɨram njɨhinsɨnd hamb mbɨ njɨhamŋgɨz amar.
Wer Ohren hat zu hören, der höre!"
24 Mach, Jisasɨv ndɨŋ mbahon kamar. Amɨ ya mban njɨhame omanenta wavar amar. Amɨ hanɨhan wɨram eŋgwamŋgɨrɨn han, njɨmɨnj haŋ Yakŋ Ohɨrav andɨŋ mbɨŋ han haŋonaŋg eŋgwandari amar. Ave mbɨ andɨŋ hanaveaŋg mpaji mbah eŋgwandari amar.
Dann fuhr er fort: "Achtet auf das, was ihr hört! Mit dem Maß, womit ihr meßt, soll euch, den Hörern, zugemessen werden, und noch darüber hinaus.
25 Avɨz wɨram emŋga hanɨhansɨnd han ndɨn Yakŋ Ohɨrav ekwaŋg hanaveonaŋg eŋgwandari amar. Kɨrɨm wɨram hanɨhan mah han Yakŋ Ohɨrav hanɨhan nor mbɨkɨr han mɨŋam ŋɨmbɨndari amar.
Denn wer (die rechte Aufmerksamkeit) hat, dem wird (Erkenntnis) mitgeteilt; wer (sie) aber nicht hat, dem soll sogar (das wenige), was er (noch an Erkenntnis) hat, genommen werden."
26 Mach, Jisasɨv kamar. Yakŋ Ohɨrav osa anchɨ hanaveaŋg ŋɨmbɨz mbɨkɨr kwɨŋ ñɨndɨramŋgi han, han wɨram hamb wit nor han isaŋ aporɨmɨr haremamp amar.
Weiter sprach er: "Mit dem Gottesreich verhält es sich so wie mit einem Landmann, der Samen auf den Acker streut.
27 Az zuhɨnd rapɨrɨnd wɨram mbanamb ikwɨ ŋgañi ŋaiahazand wit nor mbanamb ahe we ohɨrarɨmɨr amar. Kɨrɨm wɨram mbanamb wit norɨv hanave ohɨrarɨj han, han mbɨ mɨwamɨr amar.
Mag er schlafen oder wachen, bei Nacht und bei Tage — der Samen sprießt, und der Halm wird länger, er begreift nicht, wie es zugeht.
28 Isavonaŋg raz kwerɨvoz ahe mach zɨŋ ampɨhamɨr amar. Ave mbɨ ohɨrare ñi apa ame nor ŋgwɨmɨr amar.
Ganz von selbst bringt die Erde Frucht: Zuerst den Halm, dann die Ähre, dann den Weizen, der die Ähre füllt.
29 Az wit hamb mɨŋ amaz mach raz, wit erɨherɨhɨnd iŋgi hamb ahevakarɨz wɨram mbanamb kɨrɨm erɨhamɨr amar.
Ist aber die Frucht zur Reife gelangt, so schickt er alsbald die Schnitter hin; denn die Erntezeit ist da!"
30 Mach, Jisasɨv ekwaŋg ke kamar. Yakŋ Ohɨrav osa anchɨ hanaveaŋg ŋɨmbɨz mbɨkɨr kwɨŋ ñɨndɨramŋgi han, han utɨman emamp amar. Handɨv arɨ ya ahɨmb han nzɨhanave kandɨrarɨŋ amar.
Weiter sprach er: "Wie sollen wir Gottes Königreich abbilden, oder in welche Gleichnisrede sollen wir es fassen?
31 Yakŋ Ohɨrav osa anchɨ hanaveaŋg ŋɨmbɨz mbɨkɨr kwɨŋ ñɨndɨramŋgi han, han erampɨr mastetɨnd emamp amar. Erampɨr emŋgemŋgand nor han ohɨra amar. Mastetɨnd nor han nend amar. Mbɨkɨr nor han ntɨŋɨnd nor mɨŋ amar. Kɨrɨm wɨram hamb mastetɨnd nor han aporɨz ahe ohɨrare ñi erampɨr mɨŋam war unchand han eparɨj amar. Erampɨr kehan ena ohɨrohɨransɨnd amar. Avɨz apa hamb ai mpɨr mbɨkɨr haŋ mpɨ asɨmŋgɨj amar.
Es ist einem Senfkorn gleich. Sät man das aufs Land, so ist's das kleinste unter allen Samenkörnern auf Erden.
Aber ist es einmal gesät, so wächst es heran und wird am größten unter allen Gartenkräutern. Ja es treibt so große Zweige, daß unter seinem Schatten die Vögel des Himmels nisten können."
33 Mach, Jisasɨv osa anchɨ han ya ahɨmb hanonaŋg hanonaŋg sɨkanj. Osa anchɨ hamb ya ahɨmb imbɨr njɨhamŋganj haŋam, Jisasɨv ndɨŋ mbahon sɨkanj.
Durch viele solche Gleichnisreden verkündigte er den Leuten je nach ihrer Fassungskraft das Wort.
34 Mach, Jisasɨv ndɨŋ ya ahɨmbŋam sɨkanj. Kɨrɨm osa anchɨ hamb etomŋgɨz, sezɨrɨvam ndɨnmen ñɨmŋgɨz Jisasɨv ndɨŋɨh ya ahɨmbɨnd ondo han orapaizɨŋgaŋg sɨkanj.
Während er aber zu dem Volk überhaupt nur in Gleichnissen zu reden pflegte, gab er seinen Jüngern, wenn er mit ihnen allein war, von den Gleichnisreden stets eine Auslegung.
35 Mach, nanempand zuh razand, yuŋk haŋonaŋg, Jisasɨv mbɨkɨr sezɨrɨh mbanave kamar. Aimŋgɨn yamb ohɨra ondɨhondɨh ŋkiŋgɨŋ evahetom amar.
Am Abend jenes Tages sprach er zu seinen Jüngern: "Laßt uns ans andere Ufer fahren!"
36 Avɨz sezɨrɨv wɨram akŋ anchɨ akŋ han erere utɨŋg Jisasɨv ñɨmar haŋ ŋkwetohe ndɨn hɨrevahomŋgɨmar. Azand, utɨŋg emŋgemŋga kehambez hanave ñɨmŋgɨmar.
Da ließen sie die Menge gehen und führten ihn, müde wie er war, ins Boot. Noch andere Boote fuhren mit ihm.
37 Evahomŋgɨzand, uvika yambɨka ohɨrav ŋaiahe ichij ñɨmar. Uvika yambɨka ohɨrav ichɨz ichɨzand yamb hamb utɨŋg unchaŋ irɨzɨŋgwɨz torɨŋɨn are ramar.
Da brach ein heftiger Sturmwind los, und die Wogen schlugen hinein ins Boot, daß es sich mit Wasser zu füllen begann.
38 Mach, Jisasɨv utɨŋg wa handɨh ñi ikwɨ ŋgañɨmar. Nsar kwaravɨzahah han ŋgame ŋgañɨmar. Ŋgañɨz ndɨn emɨre kamŋgɨmar. Anɨŋzɨŋ entand arɨmŋgɨmar. Arɨ machun, ndɨh mandɨrarɨŋ arɨmŋgɨmar. Amɨ arɨŋ njɨhamɨn oh o nend arɨmŋgɨmar.
Und er war hinten im Heck, auf dem Kissen schlafend niedergestreckt. Da weckten sie ihn und sprachen zu ihm: "Meister, kümmert's dich nicht, daß wir ertrinken?"
39 Mach az, Jisasɨv ŋaiahe uvika yambɨka han aŋkarɨpɨr ke mbanave kamar. Mach, ererɨvar amar. Hanɨhaz mach uvi hamb mazand yamb hamb enta maram.
Da stand er auf und schalt den Wind und sprach zum See: "Schweig! Verstumme!" Da legte sich der Wind, und es ward eine tiefe Stille.
40 Ave mbɨkɨr sezɨrɨh amarɨmar. Amɨ utɨndɨv ezandɨkŋɨmŋgɨn amar. Amɨ njɨhi aŋkarɨpɨr mɨŋamŋgɨmbɨram amar.
Da sprach er zu ihnen: "Warum seid ihr so furchtsam? Fehlt's euch denn noch immer an Glauben?"
41 Az ndɨŋ zɨŋɨmb pɨrorɨŋgaz mbon ya mbon ya kamŋgɨmar. Wɨram mban uñɨman arɨmŋgɨmar. Mbɨ kaz uvika yambɨka hamb kɨrɨm mach ramŋgi arɨmŋgɨmar.
Da erfaßte sie großes Entsetzen, und sie sprachen zueinander: "Wer ist doch dieser Mann, daß ihm selbst Wind und Wogen gehorchen?"