< Mak 3 >
1 Mach ave, Jisasɨv we Yakŋ Ohɨrand marɨvai oramɨŋ ekwaŋg ahevomar. Ahevohe waz wɨram pamuh ñɨmar. Omanaka mbɨkɨr han mahoror kɨvahɨv arazɨŋgwɨz onsonz ñɨmar.
Jesus entrou de novo na sinagoga. Lá havia um homem cuja mão estava aleijada.
2 Mach, wɨram untɨm Farisind hamb Jisasɨh ya oram hɨroŋɨn are ndɨn omanenton wehɨrɨmŋgɨmar. Jisasɨv Yakŋ Ohɨrand Yuŋk Wɨr Ñɨñɨnd haŋ wɨram kehan omanenta sɨz, omanaka mbɨkɨr hamb imbɨr ñɨndari han arɨ ndɨn kampɨhe kaŋarɨŋ arɨmŋgɨmar. Jisasɨv Yakŋ Ohɨrand Yuŋk Wɨr Ñɨñɨnd haŋ ntɨŋ ŋandɨŋi arar kaŋarɨŋ arɨmŋgɨmar.
Alguns fariseus observavam com cuidado para ver se ele ia curar esse homem no dia de sábado. Eles fizeram assim para depois dizer que ele tinha desobedecido a lei dos judeus por trabalhar no [sábado].
3 Mbɨ Jisas werer ñɨmŋgɨzand Jisasɨv wɨram omanaka mahoror kɨvahɨnsɨnd han kamar. Amɨ ai uhɨm mbanaŋ aŋkwañɨmb amar.
Jesus disse ao homem cuja mão estava aleijada: - Levante-se diante de todo o mundo. [E o homem se levantou].
4 Mbɨ ai ñɨzand Jisasɨv wɨram untɨm Farisind han amarɨmar. Arɨ Yakŋ Ohɨrand Yuŋk Wɨr Ñɨñɨnd haŋ enta imbɨr sɨndɨrarɨŋ oh o arɨ enta kɨvah sɨndɨrarɨŋ oh amar. Arɨ wɨram pɨrasɨrɨŋ imbɨr ñɨndari oh o arɨ wɨram mamta orɨndɨrarɨŋ oh amar. Jisasɨv hanave kaz, wɨram untɨm Farisind hamb ya mɨkamŋgɨm.
Então Jesus disse aos fariseus: - A lei [que Deus deu a Moisés ]permite que as pessoas façam boas coisas no dia de sábado, ou que façam coisas ruins? [Especificamente, a lei nos permite ]curar [uma pessoa no dia de sábado], ou [nos permite ]ferir alguém? Mas eles não responderam.
5 Az Jisasɨv ndɨŋ werer nde waz mbɨ entacha amamŋgɨz handɨv Jisasɨnd mpɨ hamb pɨraz ndɨŋ aŋkwɨ sɨmar. Ave mbɨ wɨram omanaka mahoror kɨvahɨnsɨnd han kamar. Omanaka amakɨr han irɨvɨr amamb amar. Az mbɨ mbɨkɨr omanaka han irɨvɨr amaz mach mbɨkɨr omanaka hamb imbɨrun ñɨmar.
Ele olhou para eles com raiva, e por estar realmente magoado pela insensibilidade deles para com o homem necessitado, disse ao homem: - Estenda a mão! Quando o homem estendeu a mão, ela foi curada na hora.
6 Avɨz wɨram untɨm Farisind hamb pams haŋon ŋondɨrahe Yakŋ Ohɨrand marɨvai oram han erere omŋgɨmar. We Herotɨnd untɨm men aŋkwezawi Jisas mamta ororndɨv ya orɨmŋgɨmar.
Depois de sair da sinagoga, os fariseus se reuniram com alguns dos judeus que apoiavam o Rei Herodes Antipas, que governava o distrito da Galileia; eles começaram a planejar a morte de Jesus.
7 Mach, Jisasɨv sezɨrmen aiampɨra han erere yamb ohɨra ondɨhondɨh Galilind ampaŋam omŋgɨmar. Omŋgɨzand wɨram akŋ anchɨ akŋ isupɨr Galilind hamb ŋondɨrahe ndɨn mpehɨromŋgɨmar. Osa anchɨ isupɨr Judiand, aiampɨra ohɨra Jerusalemɨnd, isupɨr Idumeand, yamb ŋkiŋg yamb Jordand, osa anchɨ aiampɨra Tair ikwɨm ñɨmŋgɨmar hamb, mach osa anchɨ aiampɨra Saidon ikwɨm ñɨmŋgɨmar hambez, mbɨ Jisasɨv utuhutuh akŋ han sɨmar han njɨhame ŋondɨrahe ndɨn pɨŋ aimŋgɨmar.
Jesus e os seus discípulos deixaram [aquela região ]e foram para mais perto do [Lago Galileia para evitar as multidões]. Mas uma grande multidão de pessoas o acompanhavam; [elas vinham do distrito da] Galileia
e da cidade de Jerusalém, bem como de outras cidadezinhas do [distrito da ]Judeia, [do distrito de ]Idumeia, [da região ]a leste do Rio Jordão e [da vizinhança das cidadezinhas de ]Tiro e Sidom. Esta grande multidão veio ter com ele porque tinha ouvido sobre aquilo que ele fazia.
9 Jisasɨv wɨram akŋ anchɨ akŋ mahororɨnsɨnd han omanenta sanj. Avɨz itɨ kɨvah hamb ndɨn waw hanaveam ndɨn pɨŋ ŋgorahɨrahɨr kwa aworɨmŋgɨŋg kamŋganj. Nan Yakŋ Ohɨrand nor arɨmŋganj. Az Jisasɨv ndɨŋ ya aŋkarɨpɨr ke erokarar kanj. Yan injambɨr ahe kamŋgɨmɨn aranj. Avɨz osa anchɨ mahororɨnsɨnd hamb ndɨn ŋgɨŋaŋɨn arar mbɨŋ mbɨŋ ŋɨmbɨzo ŋɨmbɨzai kworaŋkworor ndɨn pɨŋ aimŋgɨmar. Osa anchɨ hamb hanavav aimŋgɨzand, Jisasɨv njɨhamɨmar. Yan kware ŋavɨzumŋgɨmɨnj amar. Handɨv mbɨ sezɨrɨh kamar. Yandɨv utɨŋg han hɨrai ikwɨm ŋgambar amar.
Por isso, mandou os discípulos aprontarem um barquinho [para ele entrar e dali ensinar], evitando assim ser esmagado pela multidão.
Ele tinha curado muitas pessoas, e por isso as pessoas que sofriam diversas doenças se adiantavam [para], tocando nele, [serem curadas].
Sempre que os espíritos maus viam Jesus, eles faziam as pessoas que habitavam caírem diante de Jesus, mostrando seu respeito por ele e exclamando: - Você é o Filho de Deus!
Ele mandou severamente aos espíritos maus que não revelassem que ele era [o Filho de Deus].
13 Mach, Jisasɨv aparɨmaŋ awarohe wɨram kɨra ensamaŋɨn are ramar han oreŋgɨz ndɨn pɨŋ aimŋgɨmar.
Jesus subiu um monte. Depois, ele chamou os homens que ele queria e eles vieram a ele.
14 Aimŋgɨz mbɨ wɨram kɨra oman ŋkiŋkiŋg undɨmaj han ndɨnmen ñɨmŋgɨz are ŋɨmbɨmar. Ave Jisasɨv ndɨŋ kamar. Nzɨ andɨŋ wɨram kɨra mban amɨ ihɨnd ensaŋ ntɨŋ ŋaŋɨndɨv uyɨzɨŋgwin han ensamin amar. Nzɨ andɨŋ Yakŋ Ohɨrand ya hɨro hɨrai osa anchɨ eŋgweŋgwɨndɨv ensamin amar.
Ele escolheu doze homens, que chamou apóstolos, para o acompanharem e serem enviados para pregar;
15 Ave nzɨ andɨŋ itɨ kɨvah kiaŋgworaŋgwaŋgwɨndɨvez ensa ohɨra mach aŋkarɨpɨr eŋgwin amar.
ele deu a eles poder para expulsar espíritos maus das pessoas.
16 Mach ave, Jisasɨv wɨram oman ŋkiŋkiŋg undɨmaj han ensamamar. Mbɨndɨŋ ensa han mbanɨmb: Saimon, (Jisasɨv ndɨn ensa emŋga mbɨkɨr Pita eŋgwamar), Sebedind nor kɨra undɨmaj han mbɨndɨŋ ensa han Jems Jon, (Jisasɨv undɨmaj han ensa emŋga Boanerges eŋgwamar. Ensa kehand ondo han mbanɨmb: wɨram ya ema ŋkɨraŋgɨrɨnd emamp.) Andru, Filip, Bartolomyu, Matyu, Tomas, Jems Alfiusɨnd nor, Tadius, Saimon untɨm Selotɨnd, mach Judas Iskariot, mbɨ Jisasɨh kambɨrɨñɨrɨnd oman insɨŋ ŋgamɨmar.
Especificamente, ele escolheu estes doze homens: Simão, a quem acrescentou o novo nome de Pedro;
Tiago, o filho de Zebedeu, e João, o irmão menor dele, aos quais acrescentou o novo nome de Boanerges, que significa homens que [atuam violentamente ]como trovão;
André; Filipe; Bartolomeu; Mateus; Tomé; Tiago, o filho de Alfeu; Tadeu; outro Simão, que era membro do partido nacionalista [que pregava a rebelião contra o governo romano];
e Judas, que era [da vila de ]Cariote, que [depois ]traiu Jesus em mãos dos seus inimigos.
20 Mach ave, Jisasɨv mbɨkɨr sezɨrmen oramɨŋ ahevomŋgɨmar. Ahevomŋgɨz wɨram akŋ anchɨ akŋ ohɨron hamb Jisasɨnd pɨŋ ai aŋkwezawi ñɨmŋgɨz, handɨv Jisasɨv mbɨkɨr sezɨrmen ntɨŋ ohɨra ŋe unsa nzɨhanave namŋgɨmɨr.
Jesus se foi para casa [com seus discípulos]. Mais uma vez, uma multidão se reuniu lá onde ele estava, [e muitas pessoas se apinhavam em volta dele]; por isso [ele e seus discípulos ]não tinham tempo para comer [ou fazer qualquer outra coisa].
21 Avɨz Jisasɨnd zɨŋgɨr hamb han njɨhame kamŋgɨmar. Jisasɨv ndɨh eraher awi arɨmŋgɨmar. Ave ndɨn ŋaŋɨn are ŋondɨrahe aimŋgɨmar.
Depois que seus parentes souberam disso, eles foram buscar Jesus porque as pessoas diziam que ele estava louco.
22 Aimŋgɨzand, wɨram kɨra Jerusalemɨnd ya Mosesɨnd injambɨr ahe sɨkahɨnd hamb aiampɨra ohɨra Jerusalemɨŋ erere ŋketai eretai ñɨhɨri kamŋgɨmar. Itɨ kɨvahɨnd anɨŋnsar han, mbɨkɨr ensa Belsebul, Jisasɨh ŋgɨŋe awarohe ñɨñmbɨri arɨmŋgɨmar. Ave itɨ kɨvahɨnd anɨŋnsar mbanamb Jisasɨh aŋkarɨpɨr eŋgwazand, mbɨ itɨ kɨvah han kiaŋgworaŋgwɨj arɨmŋgɨmar.
Enquanto eles iam em busca de Jesus, os professores da lei que Deus tinha dado a Moisés que vieram [da cidade ]de Jerusalém ouviram que Jesus estava expulsando demônios. Eles começaram a dizer às pessoas: - Jesus está dominado por Satanás. É pelo [poder recebido ]daquele que governa os espíritos maus que ele expulsa todos os espíritos maus das pessoas.
23 Hanave kamŋgɨz, Jisasɨv ndɨŋ oreŋgɨz aimŋgɨmar. Aimŋgɨz mbɨ ya ahɨmb mban kamar. Nzɨhanave Satanɨmb Satanonaŋg kiaŋgwɨmɨr amar.
Jesus chamou os professores da lei que Deus tinha dado a Moisés, e [eles se congregaram em volta dele; depois ele falou com eles, usando comparações]. Para [convencê-los de que Satanás não ia se opor aos seus próprios espíritos maus e que, expulsando esses espíritos, ele mesmo [Jesus] era muito mais poderoso que Satanás], Jesus disse: [– É absurda a sugestão de vocês ]de que Satanás fosse expulsar [seus próprios espíritos maus].
24 Wɨram isupɨr ohɨra kɨvah wererɨnd emŋga hamb ñɨmɨr amar. Kɨrɨm mbɨkɨr osa anchɨ hamb kwɨri mbon mbon imbɨr ñɨmah re era mpamŋgɨmɨr han isupɨr kehamb nzɨhanave ñɨmɨr amar.
Se as pessoas que moram no mesmo país lutam umas contra as outras, elas não podem mais ser governadas por uma autoridade central.
25 Mach, osa anchɨ zɨŋgɨrɨnd hamb kwɨri mbon mbon imbɨr ñɨmah re era mpamŋgɨmɨr han zɨŋgɨr mbanamb nzɨhanave ñɨmɨr amar.
E se as pessoas que moram na mesma casa brigam umas com as outras, a sua família não pode mais continuar juntas.
26 Mach, Satanɨnd untɨm hamb kwɨri mbon mbon imbɨr ñɨmah re era mpamŋgɨmɨr han mbɨ mɨñɨmŋgɨmɨr amar. Mbɨ mɨŋam kwevɨrɨmŋgɨmɨr amar.
Da mesma forma, se Satanás e seus espíritos maus fossem brigar um contra o outro, ao invés de ficar forte, ele ia se tornar fraco.
27 Mach, Jisasɨv ekwaŋg ke kamar. Wɨram emŋga hamb utɨzi wɨram aŋkarɨpɨrɨnd oramɨŋ ahevohe hanɨhan mbɨkɨr han mamah ŋɨmbɨmɨr amar. Nend amar. Mbɨ wɨram aŋkarɨpɨr han kɨrɨpaŋ kɨravɨhaz ŋgañɨzand imbɨr hanɨhan han mamah ŋɨmbɨmɨr amar.
Em contraste com as suas alegações, ninguém que arromba a casa de um forte [como Satanás ]pode roubar as posses do homem forte se não amarra primeiro aquele forte. Mas, [depois de amarrá-lo], ele pode roubar as posses [do mais forte].
28 Nzɨ andɨŋ mɨŋun kin amar. Wɨramb utuhutuh enta kɨvah sɨndɨramŋgi han, utuhutuh ya kɨvah Yakŋ Ohɨrah yarahe kandɨramŋgi han, Yakŋ Ohɨrav enta kɨvah kehan imbɨr usɨndari amar.
Jesus disse também: - Pensem bem nisso. As pessoas podem pecar de muitas maneiras; podem falar mal de Deus, e Deus pode perdoar esse pecado.
29 Kɨrɨm wɨramb ya kɨvah Yakŋ Ohɨrand Kɨpɨr Imbɨrɨh yarahe kandɨramŋgi han, Yakŋ Ohɨrav enta kɨvah kehan musɨndɨram amar. Wɨram kehamb kɨvah ñɨz mbɨkɨr enta kɨvah kehambez mbah ñɨñ ndame ñɨñ ndamɨŋɨnj amar. (aiōn , aiōnios )
Mas, se alguém falar contra o Espírito Santo, Deus nunca vai perdoar esse pecado. Tal pessoa é culpada eternamente do pecado. (aiōn , aiōnios )
30 Mbɨ itɨ kɨvahɨv Jisasɨh ŋgɨŋe awarohe ñɨñmbɨri arar kamŋgɨmar. Handɨv Jisasɨv ndɨŋ kamar. Yakŋ Ohɨrav enta kɨvah kehan musɨndɨram amar.
[Jesus disse isso ]porque [os professores da lei que Deus tinha dado a Moisés ]diziam: [– Já que ele expulsa os espíritos maus], um espírito mau está controlando ele mesmo, [ao invés de confessarem que ele assim fazia pelo poder do Espírito Santo].
31 Mach, Jisasɨnd runjɨr hamb mɨŋɨr mbɨndɨŋmen ai injambɨr handɨh aŋkwañɨhɨri osa anchɨ han kamŋgɨmar. Jisasɨh kamŋgɨn ahevaiz arɨmŋgɨmar.
Chegaram a mãe e os irmãos de Jesus. Enquanto permaneciam do lado de fora da casa, [mandaram alguém ]chamar Jesus para vir falar com eles.
32 Avɨz osa anchɨ ndɨn ondɨhore ŋgarɨwɨmŋgɨmar hamb ndɨn kamŋgɨmar. Ndɨh wan arɨmŋgɨmar. Yaŋarɨv arunjarmen ai injambɨr handɨh ñɨhɨri nandɨv kamŋgɨmbɨri arɨmŋgɨmar.
Uma multidão estava sentada em volta dele. Uma das pessoas lhe disse: - Escute, sua mãe e seus irmãos e irmãs estão lá fora e estão procurando você.
33 Avɨz, Jisasɨv osa anchɨ han kamar. Uñɨman ihɨnd yaŋ namunj amar.
Jesus respondeu a eles: - [Escutem o que tenho para dizer sobre ]minha mãe e meus irmãos.
34 Ave mbɨ wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb ndɨn ondɨhore ŋgarɨwɨmŋgɨmar han wehɨrehɨr ñi kamar. Mban ihɨnd yaŋ namunj amar.
Depois de olhar para os discípulos que estavam sentados em volta dele num círculo, ele disse: - Olhem! [Estes são tão importantes para mim quanto ]minha mãe e meus irmãos,
35 Osa anchɨ hamb Yakŋ Ohɨrand ya njɨhamŋgɨj han ndɨŋ ihɨnd yaŋunj namunj amar.
pois qualquer pessoa que costuma fazer o que Deus deseja é, espiritualmente, tão achegado a mim quanto meu irmão, minha irmã ou minha mãe.