< Mak 2 >
1 Mach, Jisasɨv zuh ohɨron ñɨñ nde aiampɨra Kaperneamɨŋ ekwaŋg aimar. Mbɨ ai ñɨzand osa anchɨ ui ondond hamb kamŋgɨmar. Jisasɨv ai mbɨkɨr oramɨŋ ñɨñmbɨri arɨmŋgɨmar. Mach, hanave kamŋgɨz, wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb ya han njɨhame ai aŋkwezawɨmŋgɨmar. Aŋkwezawɨmŋgɨz oram hamb torɨz, impikŋ hanez wɨrambam ñɨmar. Az Jisasɨv ndɨŋ ya eŋgwamar.
Matukũ manini maathira, Jesũ agĩcooka Kaperinaumu rĩngĩ, nao andũ makĩigua atĩ nĩoka mũciĩ.
Nĩ ũndũ ũcio andũ aingĩ makĩũngana nginya hakĩaga handũ ha gũikarwo, o na nginya nja ya mũrango, nake akĩmahunjĩria ũhoro.
3 Mach, wɨram kɨra hamb wɨram emŋga oman andam mahahɨnd han Jisasɨnd pɨŋ hɨraiŋɨn are aimŋgɨmar. Wɨram undɨmajɨvam mbɨndɨŋ hamb iwɨnŋkarɨŋ izɨŋgwi ndɨn hɨraimŋgɨmar.
Nĩhookire andũ, makĩmũrehera mũndũ warũarĩte mũrimũ wa gũkua ciĩga, akuuĩtwo nĩ andũ ana.
4 Mbɨ ndɨn hɨrai wamŋgɨz sam han osa anchɨvam torɨmar. Avɨz oram umpɨrɨŋ awarohe sam Jisasɨv ñɨmarɨŋon ŋazɨparɨmŋgɨmar. Ŋazɨparɨmŋgɨz mach raz, wɨram mban ŋambiahe kɨrɨpaŋ ŋamŋgɨzand wɨram iwɨnŋkarɨnsɨnd hamb Jisasɨnd pɨŋ ŋkwumar.
Na tondũ matingĩahotire kũmũkinyia harĩa Jesũ aarĩ nĩ ũndũ wa ũingĩ wa andũ-rĩ, magĩtharũria nyũmba igũrũ wa hau Jesũ aarĩ na maarĩkia kũhatharia, makĩharũrũkia mũndũ ũcio wakuĩte ciĩga arĩ kĩbarĩ-inĩ kĩu aakomeire.
5 Mach, Jisasɨv ndɨŋ waz wɨram kɨra mbanamb njɨhi aŋkarɨpɨr ŋe njɨhamŋgɨmar. Mach az, Jisasɨv wɨram oman andam mahahɨnd mban kamar. Nor amar. Nzɨ enta kɨvah amakɨr han ndɨh usin amar.
Rĩrĩa Jesũ oonire wĩtĩkio wao, akĩĩra mũndũ ũcio wakuĩte ciĩga atĩrĩ, “Mũriũ, nĩwarekerwo mehia maku.”
6 Mach, mbɨ hanave kaz, wɨram kɨra ya Mosesɨnd injambɨr ahe sɨkahɨnd hamb ŋgarɨwi mbon mbon njɨhiŋam njɨhamŋgɨmar.
Na rĩrĩ, arutani amwe a watho maarĩ ho, nao makĩĩyũria na ngoro atĩrĩ,
7 Utɨndɨv wɨram mbanamb ya kehand han ki arɨmŋgɨmar. Mbɨ Yakŋ Ohɨrah yarahi arɨmŋgɨmar. Yakŋ Ohɨrav mbonam enta kɨvah han imbɨr usɨmɨr arɨmŋgɨmar. Wɨram imbɨm hamb nend arɨmŋgɨmar.
“Mũndũ ũyũ ekwaria ũguo nĩkĩ? Nĩ araruma Ngai! Nũũ ũngĩ ũngĩhota kũrekanĩra mehia tiga Ngai wiki?”
8 Hanavav njɨhamŋgɨzand, Jisasɨv mbɨndɨŋ njɨhi akŋ han ndɨh wamar. Ave ndɨŋ amare kamar. Amɨ utɨndɨv njɨhi kehan njɨhamŋgɨn amar.
O rĩmwe Jesũ akĩmenya thĩinĩ wa roho wake atĩ ũguo nĩguo meciiragia ngoro-inĩ ciao, nake akĩmooria atĩrĩ, “Nĩ kĩĩ gĩgũtũma mwĩciirie maũndũ macio ngoro-inĩ cianyu?
9 Nzɨ utɨman ya wɨram oman andam mahahɨnd kehan kandarin amar. Nzɨ imbɨr kamɨñ, nzɨ amakɨr enta kɨvah han ndɨh usin o nzɨ imbɨr kamɨñ, ŋaiahe, amakɨr iwɨnŋkar han ŋe ov arar kamɨñ amar.
Nĩ ũndũ ũrĩkũ mũhũthũ: kwĩra mũndũ ũyũ ũkuĩte ciĩga atĩrĩ, ‘Nĩ warekerwo mehia maku,’ kana kũmwĩra atĩrĩ, ‘Ũkĩra woe kĩbarĩ gĩaku wĩtware’?
10 Amɨ han wandɨramŋgɨn amar. Wɨramɨnd Nor hamb, mbɨ isupɨr mban ndɨn ensansɨnd, mbɨ enta kɨvah han imbɨr usɨmɨr amar. Mbɨ hanave ke wɨram oman andam mahahɨnd mban kamar.
No nĩgeetha mũmenye atĩ Mũrũ wa Mũndũ arĩ na ũhoti gũkũ thĩ wa kũrekanĩra mehia-rĩ ….” Akĩĩra mũndũ ũcio wakuĩte ciĩga atĩrĩ,
11 Nzɨ nan kin amar. Ŋaiahe amakɨr iwɨnŋkar han ŋe oramɨŋ ov amar.
“Ndakwĩra atĩrĩ, ũkĩra, oya kĩbarĩ gĩaku ũinũke mũciĩ.”
12 Mach, wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb werɨmŋgɨzand, wɨram mbanamb ŋaiahe mbɨkɨr iwɨnŋkar han ŋe kɨrɨm ahevomar. Avɨz wɨram akŋ anchɨ akŋ han zɨŋɨmb pɨrorɨŋgaz, mbɨ Yakŋ Ohɨrand ensa ŋambiahe kamŋgɨmar. Arɨ enta kehan eŋambɨr han mɨwarɨm arɨmŋgɨmar. Nendon mɨŋ arɨmŋgɨmar.
Nake agĩũkĩra, akĩoya kĩbarĩ gĩake, agĩĩthiĩra andũ othe mamwĩroreire. Ũndũ ũcio ũgĩtũma andũ othe magege, nao makĩgooca Ngai, makiuga atĩrĩ, “Kaĩ tũtirĩ tuona ũndũ ta ũyũ-ĩ!”
13 Mach, Jisasɨv we, yamb ohɨra ondɨhondɨh Galilind ampaŋam ekwaŋg omar. We ñɨzand, wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb ndɨn pɨŋ aimŋgɨmar. Aimŋgɨz Jisasɨv ndɨŋ ya sɨkamar.
O rĩngĩ Jesũ nĩoimagarire agĩthiĩ hũgũrũrũ-inĩ cia iria; nakĩo kĩrĩndĩ kĩnene gĩgĩũka kũrĩ we, nake akĩambĩrĩria gũkĩruta ũhoro.
14 Ya sɨke mach re, we nde waz Livai Alfiusɨnd nor hamb ekwanz uŋkɨ oramɨŋ ŋkañɨmar. Az Jisasɨv ndɨnɨh kamar. Amɨ yan mpehɨraiv amar. Az ŋaiahe Jisasɨh kɨrɨm mpehɨromar.
Na hĩndĩ ĩrĩa aahĩtũkaga, akĩona Lawi mũrũ wa Alufayo aikarĩte harĩa heetagĩrio mbeeca cia igooti. Jesũ akĩmwĩra atĩrĩ, “Nũmĩrĩra,” nake Lawi agĩũkĩra akĩmũrũmĩrĩra.
15 Mach, Jisasɨv Livaind oramɨŋ we ahevomar. Ahevohe ŋkañi unsa namar. Wɨram kɨra ekwanz uŋkɨ ŋaŋɨnd, wɨram kɨra enta kɨvah sɨzɨnd hambez, mbɨ Jisasɨnd sezɨrmen ŋgarɨwi Jisasmen unsa pamɨnd namŋgɨmar. Wɨram kɨra kehamb Jisasɨŋam mpehɨrɨndamŋganj.
Na rĩrĩa Jesũ aarĩĩaga irio cia hwaĩ-inĩ nyũmba kwa Lawi, etia mbeeca cia igooti aingĩ na ehia nĩmarĩĩanĩire nake na arutwo ake, tondũ maarĩ aingĩ nĩmamũrũmĩrĩire.
16 Mach, wɨram untɨm Farisind wɨram kɨra ya Mosesɨnd injambɨr ahe sɨkahɨnd hamb mbɨ wamŋgɨz, Jisasɨv wɨram kɨra ekwanz uŋkɨ ŋaŋɨndmen mach wɨram kɨra enta kɨvah sɨzɨnd hamen hanave ŋgarɨwi unsa pamɨnd namŋgɨmar. Avɨz wɨram untɨm Farisind hamb Jisasɨnd sezɨr han mbanave amarɨmŋgɨmar. Utɨndɨv Jisasɨv wɨram kɨra ekwanz uŋkɨ ŋaŋɨndmen mach wɨram kɨra enta kɨvah sɨzɨnd hamen ŋgarɨwi unsa pamɨnd namŋgi arɨmŋgɨmar.
Rĩrĩa arutani a watho arĩa maarĩ Afarisai moonire akĩrĩĩanĩra na andũ ehia na etia mbeeca cia igooti, makĩũria arutwo ake atĩrĩ, “Arĩĩanagĩra na etia mbeeca cia igooti na ehia nĩkĩ?”
17 Hanave kamŋgɨz, Jisasɨv mbɨndɨŋ ya han njɨhame kamar. Osa anchɨ mahoror mah hamb mbɨ uvitand pɨŋ momŋgɨrɨm amar. Osa anchɨ mahororɨnsɨndɨvam hamb mbɨ uvitand pɨŋ omŋgɨj amar. Handɨv nzɨ osa anchɨ imbɨr han ŋɨmbɨŋɨn are maindaim amar. Nzɨ osa anchɨ enta kɨvah sɨzɨnd han ŋɨmbɨŋɨn are aindaiyin amar.
Nake Jesũ aigua ũguo akĩmeera atĩrĩ, “Andũ arĩa agima mĩĩrĩ ti o mabataragio nĩ ndagĩtarĩ, no nĩ arĩa arũaru. Ndiokire gwĩta andũ arĩa athingu, no nĩ arĩa ehia.”
18 Mach, ui haŋonaŋg Jonɨnd sezɨr hamb unsa wɨv akarɨmŋgɨzand wɨram untɨm Farisindɨvez unsa wɨv akarɨmŋgɨmar. Unsa wɨv akare ñɨmŋgɨzand, osa anchɨ hamb ai Jisasɨh amarɨmŋgɨmar. Utɨndɨv Jonɨnd sezɨr hamb unsa wɨv akare ñɨmŋgɨzand wɨram untɨm Farisind sezɨr hambez unsa wɨv akarɨmŋgɨmbɨri arɨmŋgɨmar. Amakɨr sezarɨp nend arɨmŋgɨmar.
Na rĩrĩ, arutwo a Johana na Afarisai nĩmehingĩte kũrĩa irio. Andũ amwe magĩũka makĩũria Jesũ atĩrĩ, “Nĩkĩ gĩtũmaga arutwo a Johana na arutwo a Afarisai mehinge kũrĩa irio, no arutwo aku matiĩhingaga?”
19 Az Jisasɨv ndɨŋ ya ahɨmb kamar. Yuŋk kehaŋon wɨram emŋga hamb anchɨ han ŋaŋɨnj amar. Az kambɨrunjɨr mbɨkɨr hamb unsa wɨv haŋ imbɨr akarɨndɨramŋgi oh a amar. Wɨram kehamb mbɨkɨr kambɨrunjɨrɨmen ñɨzand nend amar.
Nake Jesũ akĩmacookeria atĩrĩ, “Ageni a mũhikania mangĩĩhinga kũrĩa irio atĩa rĩrĩa arĩ hamwe nao? Matingĩhinga rĩrĩa rĩothe marĩ hamwe nake.
20 Mbɨ ñɨz ñɨzand wɨram emŋgemŋga hamb ai ndɨn hɨromŋgɨzand mbɨkɨr kambɨrunjɨr hamb unsa wɨv haŋ akarɨndɨramŋgi amar.
No ihinda nĩrĩgakinya rĩrĩa mũhikania akeeherio kuuma kũrĩ o, na hĩndĩ ĩyo nĩmakehinga kũrĩa irio.”
21 Mach, mbɨ mbahon kamar. Uñɨmb imɨn pach icha han ŋe imɨn ipɨra han samɨr amar. Mbɨ hanavɨz, imɨn pach icha hamb ŋambivɨz ipɨra hamb unchɨrahandari amar. Unchɨrahaz mɨn ohɨra ñɨndari amar.
“Gũtirĩ mũndũ wĩkagĩra nguo ngũrũ kĩraka kĩerũ. Angĩĩka ũguo, kĩraka kĩu kĩerũ no kĩguucie nguo ĩyo ngũrũ, nakĩo gĩtũme hau hatarũku hatũrĩke makĩria.
22 Uñɨmb kɨrɨpa nor yamb icha han ŋe mɨra ohɨrand upɨr aŋan ipɨra haŋ ichɨmŋgɨmɨr amar. Mbɨ hanavɨz, kɨrɨpa nor yamb hamb mpohɨrarɨz mɨra ohɨrand upɨr aŋan hamb akakŋɨndari amar. Avɨz mɨra ohɨrand upɨr aŋan hamb kɨrɨpa nor yamb hansɨnd kɨvah randari amar. Wɨram hamb kɨrɨpa nor yamb icha han ichɨŋɨn are, mɨra ohɨrand upɨr aŋan icha haŋ ichɨmŋgɨj amar.
Ningĩ gũtirĩ mũndũ wĩkĩraga ndibei ya mũhihano mondo-inĩ ngũrũ. Angĩĩka ũguo, ndibei ĩyo no ĩtarũre mondo icio, nayo ndibei ĩyo ĩitĩke, nacio mondo ithũke. No rĩrĩ, ndibei ya mũhihano ĩĩkĩragwo thĩinĩ wa mondo njerũ.”
23 Mach, Yakŋ Ohɨrand Yuŋk Wɨr Ñɨñɨnd emŋga haŋ Jisasɨv sezɨrmen wit warɨŋ ŋgwevohe empasamɨŋ omŋgɨmar. Omŋgɨzand, sezɨrɨv wit han erɨherɨh nan omŋgɨmar.
Na mũthenya ũmwe warĩ wa Thabatũ-rĩ, Jesũ nĩatuĩkanĩirie mĩgũnda-inĩ ya ngano. Na rĩrĩa aathiiaga arĩ hamwe na arutwo ake, arutwo makĩambĩrĩria gũtua ngira cia ngano.
24 Avɨz wɨram untɨm Farisind hamb Jisasɨh kamŋgɨmar. Utɨndɨv amakɨr sezarɨv chonj han kware Yakŋ Ohɨrand Yuŋk Wɨr Ñɨñɨnd haŋ ntɨŋ ŋamŋgɨmbɨri arɨmŋgɨmar.
Nao Afarisai makĩmwĩra atĩrĩ, “Ta rora, nĩ kĩĩ kĩratũma arutwo aku meke ũrĩa watho ũtetĩkĩrĩtie mũthenya wa Thabatũ?”
25 Az ndɨŋ kamar. Amɨ enta Devitɨv sɨmar han Yakŋ Ohɨrand anɨŋzɨŋ enta unchaŋ ñi han mamehɨmŋgɨrɨm toh amar. Abiatarɨh wɨram anɨŋnsar ohɨra hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd hamb ñɨzand, Devitɨv wɨram untɨm mbɨkɨrmen ñi unsa mah raz unsandɨv mahɨmŋgɨmar amar. Ave Devitɨv Yakŋ Ohɨrand Oram unchaŋ ahevohe eŋka Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamŋgɨmar han ŋe namar amar. Eŋka kehan wɨram imbɨm hamb ŋe nan han nend amar. Chonj ohɨra amar. Wɨram kɨra hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd hambam namŋgɨj amar. Hanaŋg Devitɨv ŋe ne wɨram untɨm mbɨkɨr han eŋkwanamar amar.
Nake akĩmacookeria atĩrĩ, “Kaĩ mũtarĩ mwathoma ũrĩa Daudi we mwene na arĩa maarĩ nake meekire rĩrĩa maarĩ ahũtu na makabatario nĩ gĩa kũrĩa?
Aatoonyire nyũmba ya Ngai rĩrĩa Abiatharu aarĩ mũthĩnjĩri-Ngai ũrĩa mũnene, akĩrĩa mĩgate ĩrĩa yamũrĩirwo Ngai, o ĩrĩa yetĩkĩrĩtio kũrĩĩagwo nĩ athĩnjĩri-Ngai oiki. Na agĩcooka akĩhe arĩa maarĩ nake ĩmwe yayo.”
27 Mach, Jisasɨv ekwaŋg ke ndɨŋ kamar. Yakŋ Ohɨrav osa anchɨ hamb mbɨkɨr Yuŋk Wɨr Ñɨñɨnd han hɨrawɨmŋgɨz are ŋgamɨmar oh a amar. Nend amar. Mbɨ mbɨkɨr Yuŋk Wɨr Ñɨñɨnd hamb osa anchɨ han hɨrawɨz are ŋgamɨmar amar.
Ningĩ akĩmeera atĩrĩ, “Mũthenya wa Thabatũ wekĩrirwo ho nĩ ũndũ wa mũndũ, no mũndũ ndombirwo nĩ ũndũ wa Thabatũ.
28 Handɨv Wɨramɨnd Nor hamb Yakŋ Ohɨrand Yuŋk Wɨr Ñɨñɨnd kehanez mbɨ Anɨŋnsar Ohɨra ñi amar.
Nĩ ũndũ ũcio, Mũrũ wa Mũndũ nĩ Mwathani o na wa mũthenya wa Thabatũ.”