< Mak 14 >
1 Mach avɨz, ñir emamp haŋ, Yuŋk Ohɨra Yakŋ Ohɨrav Israelɨnd han Ŋɨmbɨzahevaimar Hamb mach Yuŋk Ohɨra Eŋka Yis Mah Hamb ahevakarɨmar. Mach, haŋonaŋg wɨram kɨra anɨŋnsar hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd hamb wɨram kɨra ya Mosesɨnd injambɨr ahe sɨkahɨnd hamen hanave awakŋi ya ore kamŋgɨmar. Arɨ nzɨhanave Jisasɨh yosa si aŋgwore ŋe ya oramɨŋ hɨrohe mamta orɨŋgamɨndɨrarɨŋ arɨmŋgɨmar.
It was now two days before Passover and the Feast of Unleavened Bread. The chief priests and the religious leaders were trying to find a surreptitious way to arrest Jesus and have him killed.
2 Arɨ yuŋk ohɨra mɨroma unsa sɨzɨnd haŋ ndɨn mɨŋam arɨmŋgɨmar. Ave osa anchɨ hamb arɨŋ we aŋkwɨ ŋakamŋgɨmɨnj arɨmŋgɨmar.
“But not during Passover,” they said to themselves, “otherwise the people may riot.”
3 Mach ave, Jisasɨv aiampɨra Betani handɨh we, wɨram emŋga usɨ aŋkarɨpɨr yupɨr okaŋgaŋgɨnsɨnd hand oramɨŋ ñɨmar. Mbɨkɨr ensa Saimon. Jisasɨv ñi antɨmɨŋ ŋkañɨzand anchɨ emŋga hamb ai nsɨham nchɨ nor kwarupɨr emamp aiwɨr yamb uñakŋnsɨnd han hɨraimar. Aiwɨr yamb han, han wahanz mɨŋ, han nsɨham nor ohɨra. Mach, anchɨ mbanamb nsɨham nchɨ nor han ŋazɨware aiwɨr yamb han Jisasɨnd zɨ handɨh ampɨhamar.
Meanwhile Jesus was in Bethany, eating a meal at Simon the leper's home. A woman came in with an alabaster jar of very expensive pure nard perfume. She broke the jar open and poured the perfume on Jesus' head.
4 Ampɨhazand wɨram emŋgemŋga hamb wamŋgɨz ndɨŋ mpɨkɨm pɨr raz mbon ya mbon ya kamŋgɨmar. Mbɨ utɨndɨv aiwɨr yamb han mamah ŋkari arɨmŋgɨmar.
Some of those who were there became annoyed and said, “Why waste this perfume?
5 Arɨ wɨram eŋgwarɨŋ uŋkɨ eŋgwamŋgɨmɨr han, arɨ imbɨr nsɨham nor 300 silva ŋe osa anchɨ hanɨhan mah han eŋgwamɨrɨŋ arɨmŋgɨmar. Ave mbɨ anchɨ mbanan aŋkwɨ sɨmŋgɨmar.
It could've been sold for a year's wages and the money given to the poor.” They were angry with her.
6 Avɨz Jisasɨv ndɨŋɨh kamar. Ndɨn ererɨvar amar. Amɨ utɨndɨv ndɨn kɨr eŋgwamŋgɨn amar. Mbɨ yanɨh enta imbɨrun si amar.
But Jesus replied, “Leave her alone! Why are you criticizing her for doing something beautiful to me?
7 Osa anchɨ hanɨhan mah hamb andɨŋmen mbah mbah ñɨndɨramŋgi amar. Amɨ ndɨŋ hɨrawɨŋɨn are, amɨ imbɨr hɨrawɨndɨramŋgɨn amar. Nzɨp andɨŋmen mbah mbah mɨñɨndɨram amar.
You'll always have the poor with you, and you can help them whenever you want. But you won't always have me with you.
8 Enta han anchɨ mbanamb ramɨr han ndɨh ri amar. Ihɨnd yupɨr han aiwɨr yamb uñakŋnsɨndɨŋ ndɨh ampɨhi amar. Handɨv nzɨ maŋ yan hanaveonaŋg aiwɨr yamb uñakŋnsɨndɨŋ aŋkwe ŋgwamŋgɨŋɨnj amar.
She did what she could: she anointed my body in anticipation of my burial.
9 Nzɨ andɨŋ mɨŋun kin amar. Mbɨ isupɨr nzɨmoh nzɨmoh we Yakŋ Ohɨrand ya imbɨr eŋgwandɨramŋgi haŋ, anchɨ mbanand enta handɨvɨnsɨnd kandɨramŋgi amar. Ave mbɨ anchɨ mbanez njɨhamɨndɨramŋgi amar.
I tell you the truth: wherever the good news is spread in the world, people will remember what she did.”
10 Mach ave, Jisasɨv oman ŋkiŋkiŋg undɨmaj sezɨrɨh ensamamar han, emŋga mbɨndɨŋ Judas Iskariot. Mach, Jisasɨh mbɨndɨŋ oman insɨŋ ŋgamɨŋɨn are, Judasɨv wɨram kɨra anɨŋnsar hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd pɨŋ omar.
Then Judas Iscariot, one of the twelve disciples, went to the chief priests and arranged to betray Jesus to them.
11 Avɨz mbɨ han njɨhame mpɨ imbɨrvam ñɨhɨri ndɨn nsɨham nor eŋgwaŋɨn arar kamŋgɨmar. Az Judasɨv, Jisasɨh ŋe mbɨndɨŋ oman insɨŋ ŋgamamɨndɨv empa kɨrɨm kɨramar.
When they heard this, they were delighted, and promised to pay him. So Judas began to look for an opportunity to betray Jesus.
12 Mach ave, yuŋk anɨŋnsar Yuŋk Ohɨra Eŋka Yis Mahɨnd Hamb ndɨh ahevakarɨmar. Mach, yuŋk haŋonaŋg mbɨ Yuŋk Ohɨra Yakŋ Ohɨrav Israelɨnd han Ŋɨmbɨzahevaimarɨnd sipsip han orempɨramŋganj. Mach, yuŋk mbanamb ahevakarɨz Jisasɨnd sezɨrɨv ndɨnɨh amarɨmŋgɨmar. Arɨ nzɨhandɨh we hanɨhan omanenta sɨndɨrarɨŋ arɨmŋgɨmar. Ave mɨroma unsa han ne Yuŋk Ohɨra Yakŋ Ohɨrav Israelɨnd Han Ŋɨmbɨzahevaimar Han njɨhamɨndɨran arɨmŋgɨmar.
On the first day of the Feast of Unleavened Bread, the time when the Passover lamb is sacrificed, Jesus' disciples asked him, “Where do you want us to go and prepare the Passover meal for you?”
13 Avɨz Jisasɨv mbɨkɨr sezɨr undɨmaj han kamar. Amɨ aiampɨra ohɨraŋ ahevohe wamŋgɨn wɨram emŋgav nchɨ yambɨnsɨnd han asɨŋ akŋi andɨŋ empasamɨŋ awakŋɨndari amar. Ndɨn mpehɨrovar amar.
He sent two of his disciples, telling them, “Go into the city and there you'll meet a man carrying a water pot. Follow him,
14 Mbɨ we wɨram emŋgand oramɨŋ ahevondari han, mach amɨ oram kehand wanɨr han mbanave kavar amar. Anɨŋzɨŋ entandɨv ki arar kavar amar. Oram uncha emŋga han nzɨ unsa nanɨnd han nzɨhandɨh ñi arar ki arar kavar amar. Nzɨ ihɨnd saimen mɨroma unsa ne Yuŋk Ohɨra Yakŋ Ohɨrav Israelɨnd Han Ŋɨmbɨzahevaimar Han njɨhamɨndɨrarɨŋ arar ki arar kavar amar.
and when he goes into a house, ask the owner where I and my disciples can celebrate the Passover.
15 Hanave kamŋgɨn mbɨ andɨŋ oram uncha ohɨra emŋga mbɨhawarɨnd han mbɨramɨz wamŋgɨn hanɨhansɨnd ñɨndari amar. Mach, amɨ kehaŋ ahevohe arɨŋɨndɨv mɨroma unsa han kɨrɨm omanenta sɨvar amar.
He will take you to a large upstairs room that is furnished and ready. You can make preparations for us there.”
16 Ave mbɨ we aiampɨra ohɨraŋ ahevohe wamŋgɨz hanɨhan kamar hamb hanaveon ñɨhɨrɨmar. Avɨz mach, mbɨ mɨroma unsa han kɨrɨm omanenta sɨmŋgɨmar.
The disciples went into the city, and found things just as he'd described them. They prepared the Passover meal.
17 Mach, nanempand zuh razand Jisasɨv sezɨr oman ŋkiŋkiŋg undɨmajɨmen aimŋgɨmar.
In the evening Jesus went there with the twelve disciples.
18 Ai antɨmɨŋ ŋgarɨwi namŋgɨzand Jisasɨv ndɨŋ kamar. Nzɨ andɨŋ mɨŋun kin amar. Wɨram emŋga amandɨŋ unsa pamɨnd yanɨmen nanmbɨri mbanambonaŋg yan ŋe ihɨnd ahambɨrunjɨnd oman insɨŋ ŋgamɨndari amar.
While they were sitting eating, Jesus said, “I tell you the truth: one of you is going to betray me; one who is eating with me now.”
19 Az sezɨrɨv han njɨhamŋgɨz mbɨndɨŋ mpɨ hamb kɨr ohɨra ñɨz pamuh pamuh ndɨn amarɨmŋgɨmar. Nzɨ nend toh, nzɨ nend toh arɨmŋgɨmar.
They were shocked, and they each asked, “It's not me, is it?”
20 Avɨz Jisasɨv ndɨŋ kamar. Wɨram emŋga amandɨŋ oman ŋkiŋkiŋg undɨmaj mbonaŋg tor uncha pamɨnd yanɨmen sɨŋgwɨŋaŋmbɨri hambonaŋg randari amar.
“It's one of the Twelve, one of you sharing this food with me,” he replied.
21 Ya Yakŋ Ohɨrand hamb anɨŋzɨŋ enta unchaŋ ñi hamb mbanave ñi amar. Wɨramɨnd Nor mbanamb mandari arar mpamar amar. Kɨrɨm wɨram mbanamb, Wɨramɨnd Nor han kambɨrɨñɨrɨnd oman insɨŋ ŋgamɨndari kehamb, mbɨ pɨrɨvɨr ohɨra ŋandari amar. Mɨŋɨrɨv ndɨn akarɨ mah ramɨr, han imbɨr amar.
“The Son of man will die, just as the Scriptures predicted. But how terrible it will be for the man who betrays the Son of man! It would be better for that man if he'd never been born.”
22 Mach, mbɨ namŋgɨzand Jisasɨv eŋka han ŋe Yakŋ Ohɨrah ya imbɨr eŋgwe ŋaŋepamar. Ŋaŋepe ndɨŋ eŋgwe kamar. Mban nambar amar. Mban yupɨr ihɨnd amar.
As they were eating, Jesus picked up some bread. He blessed it, and gave it to them. “Take it. This is my body,” he told them.
23 Mach, mbɨ sɨhomɨŋai kɨrɨpa nor yambɨnsɨnd han ŋe Yakŋ Ohɨrah ya imbɨr eŋgwe mach re ndɨŋ eŋgwaz mɨŋam namŋgɨmar.
Then he picked up the cup. He blessed it, and gave it to them. They all drank from it.
24 Namŋgɨz ndɨŋ kamar. Mban ntɨ ihɨnd, han ya aŋkarɨpɨr kehan aminjinjɨnd hamb amar. Ihɨnd ntɨ hamb wɨram akŋ anchɨ akŋndɨv akŋɨrɨzɨŋgandari amar.
“This is my blood,” he told them, “the agreement that's being poured out for many.
25 Nzɨ andɨŋ mɨŋun kin amar. Nzɨ kɨrɨpa nor yamb mbanan ekwaŋg mɨnandɨram amar. Ñɨñ nde waŋ Yakŋ Ohɨrav osa anchɨ hanaveaŋg ŋɨmbɨz mbɨkɨr kwɨŋ ñɨndɨramŋgi kehamb ahevakarɨz kɨrɨpa nor yamb ichon nandarin amar.
I tell you the truth, I won't drink of the fruit of the vine until the day I drink it fresh in God's kingdom.”
26 Mach, Jisasɨv sezɨrmen marɨvai ekamŋgɨz mach raz aiampɨra ohɨra han erere ahevetai aparɨma Olivɨŋ awaromŋgɨmar.
After they had sung a psalm, they left for the Mount of Olives.
27 Mach, Jisasɨv ndɨŋ kamar. Amɨ yan ererɨndɨramŋgɨn amar. Yakŋ Ohɨrand anɨŋzɨŋ enta hamb hanave ki amar. Nzɨ wɨram sipsip wehɨrehɨrɨnd han orɨŋgamɨŋ sipsip hamb pamuh pamuh rar kɨrorɨndɨramŋgi arar ki amar.
“All of you will abandon me,” Jesus told them. “For as the Scriptures say, ‘I will attack the shepherd, and the sheep will be completely scattered.’
28 Kɨrɨm Yakŋ Ohɨrav yan ekwaŋg ŋambiahaz nzoz injore isupɨr Galilindɨŋ ondarin amar.
But after I have risen from the dead, I will go before you to Galilee.”
29 Mach avɨz, Pitav ndɨn kamar. Wɨram emŋgemŋgav nan ererɨmŋgɨz, nzɨ nan mererɨndɨram amar.
“I won't abandon you even if everyone else does,” Peter replied.
30 Avɨz Jisasɨv ndɨn kamar. Nzɨ nan mɨŋun kin amar. Irɨh zuh han aporamɨnd hamb undɨmaj tɨm oramah razand amɨ undɨmapam tɨm kandɨran amar. Nzɨ ndɨn mɨwarɨm arar kandɨran amar.
Jesus answered him, “I tell you the truth that today, this very night, before the rooster crows twice, you will deny that you even know me three times.”
31 Az Pitav ya aŋkarɨpɨr ke kamar. Yand nand eran orempɨramŋgɨz amar. Nzɨ ndɨn mɨwarɨm arar mɨkandɨram amar. Mach, sezɨr emŋgemŋga hamb hanaveam kamŋgɨmar.
But Peter was totally adamant, saying, “Even if I have to die with you, I will never deny you.” All of them said the same.
32 Mach avɨz, Jisasɨv sezɨrmen isupɨr emŋga han, mbɨkɨr ensa Getsemani handɨh ahevɨkɨrorɨmŋgɨz ndɨŋ mbanave kamar. Amɨ mbanaŋ ŋgarɨwɨmŋgɨnand, nzɨ Yakŋ Ohɨra ahaz orɨndarin amar.
They arrived at a place called Gethsemane, where Jesus told his disciples, “Sit here while I go and pray.”
33 Ave mbɨ Pitand Jemsɨnd Jonɨnd ŋɨmbi mpahɨromar. Jisasɨv we ondo ake njɨhame hɨro hɨrai raz muyakam. Az mpɨ mbɨkɨr hamb kɨr kɨvah ñɨmar.
He took Peter, James, and John with him. He began to be very disturbed and troubled.
34 Ave ndɨŋ kamar. Yan mpɨ hamb kɨr kɨvah ñi amar. Kɨr hamb raz nzɨ mandarin toh amar. Amɨ mbanaŋ ñi omanenta wehɨrɨvar amar.
Jesus told them, “My agony is so painful it feels like I'm dying. Please, remain here and stay awake.”
35 Ave sɨwaŋkwe paravɨzɨŋgwi ŋgañi Yakŋ Ohɨrah ahaz oror kamar. Yakŋ, ui kɨvah hamb yan imbɨr kivɨmɨr oh o nend amar.
He went a little farther on and then fell to the ground. He prayed, asking to be spared the time that was coming, if it were possible.
36 Ooo Abba, ihɨnd Yakŋ amar. Amɨ hanɨhan utuhutuh imbɨr sɨmɨn amar. Sɨhomɨŋai mban yanɨŋ kiaŋgwɨv amar. Kɨrɨm ihɨnd njɨhiŋam ŋamɨn amar. Amakɨr njɨhiŋon ŋamb amar.
“Abba, Father! You can do everything,” he said. “Please, take this cup of suffering away from me. Yet it's not what I want, but what you want.”
37 Mach, mbɨ hanave ahaz ore ke ekwaŋg ai waz sezɨr undɨmapam hamb ikwɨ ŋgañɨmŋgɨmar. Ave mbɨ Pitah kamar. Saimon, amɨ ikwɨ ŋgañɨñɨmbɨran oh a amar. Amɨ utɨndɨv rapɨraŋk pamuh ñiaŋg wehɨrɨmah ran amar.
Then Jesus returned and found the disciples asleep. “Simon, are you sleeping?” he asked Peter. “Couldn't you stay awake for just an hour?
38 Amɨ wehɨrehɨr Yakŋ Ohɨrah ahaz oror ñɨmbar amar. Ave Satanɨmb andɨŋ enta kɨvah rarɨndɨv ŋajɨmɨnj amar. Mpɨ hamb hanɨhan sɨzɨndɨv ri amar. Kɨrɨm yupɨr han ndɨn aŋkarɨpɨr mah amar.
Stay awake, and pray so you won't fall into temptation. The spirit is willing, but the body is weak.”
39 Ave mbɨ ekwaŋg we eŋambɨr Yakŋ Ohɨra ahaz orɨmar hanaveonaŋg ahaz orɨmar.
He left them once more, and prayed, saying the same things.
40 Mach, ndɨŋ ikwɨnd ikwɨnd ahaz ramŋgɨmar. Az Jisasɨv ekwaŋg ai waz sezɨrɨv ikwɨ ŋgañɨmŋgɨmar. Avɨz ndɨŋ emɨrazahaz mbɨ nte ndɨn ya utɨman arar kamŋgɨmɨr han mɨwamŋgɨm.
Then he returned, and again he found them sleeping because they couldn't keep their eyes open. They didn't know what to say!
41 Avɨz Jisasɨv ekwaŋg ai sezɨrɨh mbanave kamar. Amɨ mbah ŋgañi wɨr ñɨmŋgɨmbɨran oh a amar. Ui mach amar. Rapɨraŋk hamb ndɨh ahevakari amar. Mbɨ Wɨramɨnd Nor han ŋe wɨram enta kɨvah sɨzɨnd oman insɨŋ ŋgamɨndari amar.
He returned a third time, and asked them, “Are you still asleep? Are you still resting? Well that's enough, because the time has come! Look, the Son of man is about to be betrayed into the hands of sinners.
42 Ŋaiahamŋgɨn om amar. Wavar amar. Wɨram yan mbɨndɨŋ oman insɨŋ ŋgamɨndari hamb ndɨh ahevakari amar.
Get up! Let's go! See, here comes my betrayer.”
43 Mach ave, Jisasɨv ya mban kah ñɨzand mbɨkɨr sezɨr emŋga Judasɨh, ndɨn emŋga mbɨndɨŋ Jisasɨv oman ŋkiŋkiŋg undɨmaj sezɨrɨh ensamamar hamb, mbɨ pams haŋon ahevakarɨmar. Mach, wɨram kɨra anɨŋnsar hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd, wɨram kɨra ya Mosesɨnd injambɨr ahe sɨkahɨnd, mach wɨram untɨm ohɨra kɨra Judand hanave kamŋgɨz wɨram akŋ hamb Judasmen aimŋgɨmar. Mbɨ naip osapɨrɨnd aitɨmɨnd hanave hɨraimŋgɨmar.
Just as he was saying this, Judas—one of the twelve disciples—arrived with a mob carrying swords and clubs, sent by the chief priests, religious leaders, and elders.
44 Mach, wɨram Jisasɨh kambɨrɨñɨrɨnd oman insɨŋ ŋgamɨmar hamb ndɨŋ eŋambɨrun kamar. Nzɨ we wɨram ndɨn kɨm kandarin haŋ wavar amar. Ndɨn aŋgwore ŋe oman uŋkɨri hɨrohe omanenta ovɨherɨvar amar.
Now the betrayer had arranged a sign with them: “He's the one that I kiss. Arrest him, and take him away under guard.”
45 Mach, Judasɨv ahevakare Jisasɨnd pɨŋ pams haŋon ai kamar. Anɨŋzɨŋ entand are kɨrɨm kɨm kamar.
Judas went right up to Jesus. “Rabbi,” he said, and kissed him affectionately.
46 Kɨm kaz mach, emŋgemŋga hamb ndɨn aŋgwore kɨrɨm ŋamŋgɨmar.
So they grabbed hold of Jesus and arrested him.
47 Wɨram emŋga hamb wɨram anɨŋnsar ohɨra hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd ntɨŋ mamah ŋaŋɨnd hamb mbez aimar. Mach, wɨram emŋga ikwɨm aŋkwañɨmar hamb naip osapɨr mbɨkɨr han ŋe wɨram kehand njempɨŋ han mɨŋam akokamar.
But one of those standing there pulled out his sword and struck the high priest's servant, cutting off his ear.
48 Avɨz Jisasɨv ndɨŋ kamar. Yan wamŋgɨn wɨram akɨmɨnd ñɨŋ, handɨv naip osapɨrɨnd aitɨmɨnd ŋe yan aŋgwore ŋaŋɨn are aimŋgɨn oh a amar.
“Am I some kind of rebel that you have come to arrest me with swords and clubs?” Jesus asked them.
49 Nzɨ andɨŋmenam Yakŋ Ohɨrand marɨvai oram ohɨraŋ ñɨñ ya sɨkajin amar. Utɨndɨv yan haŋon aŋgwore ŋamah ramŋgan amar. Kɨrɨm eran ya anɨŋzɨŋ enta Yakŋ Ohɨrand unchaŋ ñi han hamb ahevakarɨz amar.
“I was there with you, teaching in the Temple every day. Why didn't you arrest me then? But this is happening to fulfill the Scriptures.”
50 Mbɨ hanave kaz, sezɨrɨv ndɨn erere kɨrɨm kɨrorɨmŋgɨmar.
Then all Jesus' disciples deserted him and ran away.
51 Mach avɨz, wɨram norŋɨr emŋga hamb imɨn okamɨŋam epe Jisas mpehɨromar. Mpehɨrozand ndɨn aŋgwore ŋaŋɨn arar ramŋgɨz, kɨrɨm mbɨ imɨn han erere iriŋgir okarɨmar.
(One of his followers was a young man who was wearing only a linen garment.
They seized hold of him, but he ran off naked, leaving the garment behind.)
53 Mach avɨz, wɨram kɨra hamb Jisasɨh wɨram anɨŋnsar ohɨra hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd pɨŋ hɨromŋgɨmar. Hɨromŋgɨz wɨram kɨra anɨŋnsar hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd, wɨram untɨm ohɨra kɨra Judand, mach wɨram kɨra ya Mosesɨnd injambɨr ahe sɨkahɨnd mɨŋamun hanave aŋkwezawɨmŋgɨmar.
They took Jesus to the high priest's house where all the chief priests, elders, and religious teachers had gathered.
54 Wɨram emŋgemŋga hamb Jisasɨh hɨromŋgɨzand Pitav taŋɨpɨr kansɨnd mpehɨromar. Mpehɨrohe we imbɨz wɨram anɨŋnsar ohɨra hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd haŋ ahevohe irɨvɨnd kɨramen pɨrɨtɨmɨŋ yupɨr iŋki ŋgarɨwɨmŋgɨmar.
Peter followed him at a distance, and went into the courtyard of the high priest's house. He sat down with the guards and warmed himself by the fire.
55 Mach, wɨram kɨra anɨŋnsar hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd, mach aiyopand kɨra mɨŋamun, mbɨ Jisasɨh mamta orɨŋgamɨŋɨn are wɨram emŋgemŋga oreŋgɨmŋgɨmar. Mbɨ Jisasɨv utuhutuh enta kɨvah kɨvah sanj kehan kamŋgɨz wawɨndɨv ndɨŋ oreŋgɨmŋgɨz aimŋgɨmar. Az nend.
Inside the chief priests and the whole governing council were trying to find some evidence to have Jesus put to death, but they couldn't find anything.
56 Wɨram akŋ hamb ai ndɨn ya yosa yosa kamŋgɨzand kɨrɨm ya mbɨndɨŋ hamb pamɨnd mɨñɨm.
Many were giving false testimony against him, but their statements didn't agree.
57 Mach, wɨram hanaveaŋg aŋkwañɨhɨri ndɨn ya yosa mbanave kamŋgɨmar.
Some of them got up to speak falsely against Jesus.
58 Arɨ njɨhamɨrɨŋand mbɨ hanɨh arar kar arɨmŋgɨmar. Nzɨ oram Yakŋ Ohɨrand wɨramb asɨmŋgɨmar mban akorɨndarin arar kar arɨmŋgɨmar. Mach, ñir emamp haŋ icha asɨndarin arar kar arɨmŋgɨmar. Icha han wɨramb masɨndɨramŋgɨm arar kar arɨmŋgɨmar.
“We heard him say, ‘I will destroy this Temple that human hands built, and in three days I will build another without hands.’”
59 Kɨrɨm ya mbɨndɨŋ hambez pamɨnd mɨñɨm.
But even so their testimony didn't agree.
60 Mach ave, wɨram anɨŋnsar ohɨra hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd hamb, mbɨ aiyopand kɨrand uhɨmɨŋ aŋkwañi Jisasɨh amarɨmar. Amɨ nanɨh ya hamb awawɨmbɨramŋgi handɨv amɨ utɨndɨv ya han orake kamah ran amar.
Then the high priest stood up in front of the council, and asked Jesus, “Have you nothing to say in response to these charges made against you?”
61 Kɨrɨm Jisasɨv ya orake mɨkam. Avɨz wɨram anɨŋnsar ohɨra hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd hamb ndɨn ekwaŋg amare kamar. Nan wɨram Yakŋ Ohɨrav mbɨkɨr osa anchɨ ekwaŋg ŋɨmbɨmbɨndɨv uyɨŋgwamɨmar hamb oh a amar. Nan Yakŋ Ohɨrand nor mbɨkɨr ensa ŋambiaharɨrɨŋ hand oh a amar.
But Jesus remained silent and didn't answer. So the high priest asked again, “Are you the Messiah, the Son of the Blessed One?”
62 Az Jisasɨv kamar. Han nzon amar. Handɨv amɨ wamŋgɨn Wɨramɨnd Nor hamb Yakŋ Ohɨra oman mɨŋɨnd aŋkarɨpɨrnsɨnd handɨh ŋkañɨndari amar. Mbɨ raka uncha ñaŋ handɨh ñi ŋkaindari amar.
“I am,” Jesus replied, “and you will see the Son of man sitting on the right of the Mighty One, and coming with the clouds of heaven.”
63 Mbɨ hanave kaz wɨram anɨŋnsar ohɨra hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd hamb yupɨr hɨrahɨr osapɨr mbɨkɨr han ŋunchɨri kamar. Arɨ wɨram emŋgemŋga han mbɨkɨr enta mban kampɨhe kahɨndɨv wɨndɨv moreŋgɨŋam amar.
The high priest tore his clothes and asked, “Why do we need any more witnesses?
64 Mbon Yakŋ Ohɨrah yarahe kaz ndɨh njɨhamŋgɨn amar. Arɨ ndɨn utɨzɨndɨrarɨŋ amar. Az mbɨ mɨŋam ya vɨhe kamŋgɨmar. Mbɨ enta kɨvahɨnsɨnd, mbɨ eran maz arɨmŋgɨmar.
You have heard the blasphemy! What's your reaction?” They all found him guilty and condemned him to death.
65 Mach ave, wɨram emŋgemŋgav ondo ake ndɨn mpɨñ atazɨpazivi imɨn emansɨŋ ampɨnsɨŋ asɨrame ndɨn oror kamŋgɨmar. Nan uñɨmb ororɨmbɨramŋgi arɨmŋgɨmar. Nan Yakŋ Ohɨrav ya kaŋɨnj han kav arɨmŋgɨmar. Mbɨ yan orɨmŋgi arar kav arɨmŋgɨmar. Mach avɨz, irɨvɨnd hamb ndɨn ŋe orɨmŋgɨmar.
Then some of them began to spit on him. They blindfolded him, hit him with their fists, and said, “Why don't you prophesy then, you ‘Prophet’!” The guards took him away and beat him up.
66 Mach, Pitav mbɨŋkw oram imbɨz uncha handɨh ñɨmar. Ñɨzand anchɨ emŋga hamb aimar. Anchɨ mbanamb wɨram anɨŋnsar ohɨra hanɨhan Yakŋ Ohɨrandɨv ahaz ore ŋgamamɨnd oramɨŋ ntɨŋ ŋanj.
Meanwhile Peter was down below in the courtyard. One of the high priest's servant-girls passed by,
67 Mbɨ ai waz Pitav pɨrɨtɨmɨŋ yupɨr iŋki ŋkañɨmar. Ŋkañɨzand anchɨ mbanamb ndɨn omanenton wehɨre kamar. Amez Jisas Nasaretɨndmen ñɨrɨn amar.
and seeing Peter warming himself, looked straight at him and said, “You were with Jesus of Nazareth too!”
68 Az Pitav kamar. Nzɨ nend amar. Nzɨ amakɨr ya kan han mɨwarɨm amar. Ave ŋaiahe ahevai oram imbɨz impikŋ handɨh aŋkwañɨmar. Az aporamɨnd hamb oramar.
But he denied it. “I don't know what you're talking about or what you mean,” he replied. Then he went out to the forecourt, and a rooster crowed.
69 Avɨz Pitav aŋkwañɨzand anchɨ mbanamb ekwaŋg we ondo ake wɨram emŋgemŋga aŋkwañɨhɨrɨmŋgɨmar han kamar. Wɨram mbanambez ndɨŋmen ñɨj amar.
Seeing him there, the servant girl repeated to those standing around, “This man is one of them!”
70 Az mbɨ ekwaŋg nend arar kamar. Mach, ñɨñ nde wɨram kɨra aŋkwañɨhɨrɨmŋgɨmar hamb Pitah kamŋgɨmar. Mɨŋun arɨmŋgɨmar. Nan wɨram mbɨndɨŋun arɨmŋgɨmar. Nan wɨram han Galilind arɨmŋgɨmar.
Once more Peter denied it. A little while later they said to Peter again, “You're definitely one of them because you're a Galilean too!”
71 Avɨz mbɨ ya aŋkarɨpɨron ke kamar. Ñaŋ ohɨra amar. Nzɨ yosa kaŋɨn han, Yakŋ Ohɨrav yan eran kɨvah sɨz amar. Amɨ wɨram ndɨndɨv kamŋgɨn kehan nzɨ mɨwarɨm amar.
Peter began calling down curses on himself and he swore, “I don't know this man you're talking about.”
72 Mach, ya mban kazand pams haŋon aporamɨnd hamb ekwaŋg kɨrɨm oramar. Orazand Pitav Jisasɨv ndɨn ya kamar handɨv njɨhamɨmar. Aporamɨnd hamb undɨmaj tɨm oramah razand amɨ undɨmapam tɨm kandɨran amar. Nzɨ ndɨn mɨwarɨm arar kandɨran amar. Jisasɨnd ya kehan njɨhame Pitav njɨhi kɨrɨm ŋe ŋgwañ ohɨra ekamar.
Immediately the rooster crowed the second time. Then Peter remembered what Jesus had said to him: “Before the rooster crows twice, you will deny me three times.” When he realized what he'd done, he burst into tears.