< Mak 13 >
1 Mach, Jisasɨv Yakŋ Ohɨrand marɨvai oram ohɨra han erere ozand sezɨr emŋga mbɨkɨr hamb ndɨn ya mbanave kamar. Anɨŋzɨŋ entand, amɨ nsɨham ohɨra akŋ imbɨrpamun mban we nsɨham oram ohɨra akŋ imbɨrpamun mbanez wav amar.
Basa ma, Yesus no mana tungga nara rae lao hela Ume Hule-oꞌe Huuꞌ a. Ara kalua, ma mana tungga na esa dudu ume hule-oꞌe naa, de nafadꞌe nae, “Papa, e! Mete dei! Ume ia meulau na seli! Ara dama fatu monaeꞌ nara malole na seli!
2 Az Jisasɨv ndɨn mbɨŋ mbanave kamar. Amɨ oram nsɨham ohɨra akŋ imbɨrpamun mbanan wan oh a amar. Njɨmɨnj haŋ wɨram hamb oram akŋ mbanan akore uvɨhaindɨramŋgi amar. Ave mbɨ nsɨham emŋga han ererɨmŋgɨz nsɨham emŋgand insɨŋ mɨŋkañɨndɨram amar.
Te Yesus nataa nae, “Ume ia memaꞌ maloleꞌ! Nda doo saꞌ te, atahori raseaꞌ hendi fatu ia ra.”
3 Mach, Jisasɨv aparɨma Oliv handɨh ŋkañi waz Yakŋ Ohɨrand marɨvai oram ohɨra hamb mbɨhoh handɨh ñɨmar. Az Pita, Jems, Jon, Andru, hanave mbon ikumun Jisasɨnd pɨŋ ai ndɨn amarɨmŋgɨmar.
Basa boe ma, Yesus se lao risiꞌ Lete Saitun, de endoꞌ mbali Ume Hule-oꞌe Huuꞌ a. Basa ma, mana tungga nara haa rema ola-olaꞌ ro mesaꞌ ne. Sira ia ra, Petrus, Yakobis, Yohanis, ma Anderias.
4 Arɨŋ kan wam, hanɨhan mbanamb nzɨhandɨhaŋ ahevakarɨndɨramŋgi arɨmŋgɨmar. Utɨman mboz ahevakarɨz han we kandɨrarɨŋ arɨmŋgɨmar. Hanɨhan utuhutuh kɨr ohɨra hamb ikwɨm ndɨh ahevakarɨndɨramŋgi arar kandɨrarɨŋ arɨmŋgɨmar.
Ratane rae, “Papa! Sobꞌa mufadꞌe seluꞌ oꞌola ma faꞌ ra. Fai hiraꞌ fo fai na losa? No tatanda nara, onaꞌ beeꞌ?”
5 Az Jisasɨv ndɨŋ ondo ake kamar. Amɨ omanenta wehɨrɨvar amar. Ave wɨram emŋga hamb ai andɨŋ yosa kamɨnj amar.
Basa ma Yesus nataa nae, “Sadꞌi hei minea matalolole! Fo afiꞌ edi rala hei.
6 Wɨram akŋ hamb ihɨnd ensaŋ ai kandɨramŋgi amar. Han nzon arar kandɨramŋgi amar. Ave mbɨ wɨram akŋ anchɨ akŋ han yosa sɨndɨramŋgi amar.
Te atahori mataꞌ-mataꞌ rema toꞌo tenda nara rae, ‘Au ia, Kristus, atahori fo Lamatualain helu-fuli mia fai maꞌahulu na!’ Boe ma ara edꞌi rala atahori naeꞌ.
7 Mach, njɨmɨnj haŋ amɨ ihɨrɨv ohɨra aŋkwɨnd han, mach yansɨ aŋkwɨ ohɨra hamb ui nzɨmoh nzɨmoh haŋ ahevakarɨz han njɨhame, amɨ ntamŋgɨmɨn amar. Yakŋ Ohɨrand njɨhi hamb mbanave ñɨmar amar. Hanɨhan utuhutuh kɨr ohɨra mbanamb ahevɨkɨrorɨndɨramŋgi amar. Kɨrɨm yuŋk ansam han ichar amar.
Mete ma hei mita atahori ratati, do hei rena siuꞌ rae, hambu netatiꞌ sia bee-bꞌee na, hei afiꞌ mimitau. Te mana onaꞌ naa ka, musi dadꞌi dei. Te huu fai mateteꞌe na, nda feꞌe losa sa.
8 Wɨram akŋ anchɨ akŋ yimbɨm pamuhɨnd hamb wɨram akŋ anchɨ akŋ yimbɨm emŋgand hamen ŋondɨrahe era mpandɨramŋgi amar. Ave wɨram akŋ anchɨ akŋ wɨram anɨŋnsar ohɨrand kwɨ ñɨmŋgɨj hamb wɨram akŋ anchɨ akŋ wɨram emŋga anɨŋnsar ohɨrand kwɨ ñɨmŋgɨj hamenez ŋondɨrahe era mpandɨramŋgi amar. Mach, isupɨr nzɨmoh nzɨmoh han oŋɨra hamb tɨm emŋga tɨm emŋga ŋandari amar. Mach, rapɨrɨvam rapɨrɨvam ñɨz unsa mah apar ñɨzand wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb unsandɨv mahɨndɨramŋgi amar. Hanɨhan utuhutuh mbanamb ahevakarɨndɨramŋgi han anchɨ kɨrav nornanch akarɨŋɨn are pɨrɨvɨr ohɨra ŋamŋgɨj haremampaŋg amar.
Leleꞌ naa, leo esa natati no leo laen. Nusa esa natati labꞌan no nusaꞌ laen. Hambu rae a nanggenggo sia bee-bꞌee. Ndoe-laꞌas o sia bee-bꞌee. Basa tatanda ia ra, onaꞌ inaꞌ mana feꞌe namedꞌa nae bꞌonggi.
9 Mach, haŋonaŋg amɨ amonaŋg omanenta wehɨrɨvar amar. Mbɨ andɨŋ ŋɨmbi ya oram ohɨraŋ mach Yakŋ Ohɨrand marɨvai oramɨŋ hɨrohe andɨŋ orɨndɨramŋgi amar. Amɨ yandɨv wɨram kɨra anɨŋnsar ohɨra osa anchɨnd mach wɨram kɨra anɨŋnsarɨnd, mbɨndɨŋ emansɨŋ aŋkwañɨndɨramŋgɨn amar. Ave amɨ ndɨŋndɨv Yakŋ Ohɨrand ya imbɨr han eŋgwandɨramŋgɨn amar.
De hei musi minea matalolole! Te ara rema humu rala hei fo ro hei misiꞌ mamana nggenggero agama. Ma ara poko-paru hei sia ume-ume hule-oꞌe rala. Ara o paꞌa rendi hei misiꞌ atahori mana toꞌu koasa, huu hei tungga Au. Sia naa hei kaꞌe mala fo mifadꞌe Au dala malole ngga neu se.
10 Az Yakŋ Ohɨrand njɨhi hamb mbanave ñi amar. Wɨram akŋ anchɨ akŋ yimbɨm emŋgand emŋgand han Yakŋ Ohɨrand ya imbɨr han mboz eŋgwamŋgɨz amar.
Te Lamatualain atahori nara musi reu rafadꞌe raꞌahuluꞌ Au Hara-lii Malole ngga neu basa leo sia raefafoꞌ ia, dei fo fai mateteꞌe na losa.
11 Ave, mbɨ andɨŋ ŋɨmbi ya oramɨŋ hɨromŋgɨz amɨ ya han uti arar kandɨramŋgɨn handɨv njɨhi osapɨr njɨhamŋgɨmɨn amar. Ya akŋ pɨr akŋ han andɨŋ Yakŋ Ohɨrand Kɨpɨr Imbɨr hamb eŋgwandari han, haŋon kɨrɨmam kavar amar. Ya mbanan njɨhi amandɨŋon mɨkandɨramŋgɨm, nend amar. Kɨpɨr Imbɨr Yakŋ Ohɨrand hamb mbon kandari amar.
Misinedꞌa! Mete ma ara paꞌa rendi hei misiꞌ mamana nggenggero a, hei afiꞌ mimitau mae, ‘Au olaꞌ taꞌo bee? Au utaa ae saa?’ Mete ma fai naa losa ena, hei olaꞌ tungga saa fo Lamatualain Dula-Dale Meumareꞌ na nafadꞌe hei.
12 Wɨram hamb mbɨkɨr ranɨrɨh mamta ororndɨv ranɨrɨh ya oramɨŋ hɨrondari amar. Mach, wanɨrɨv mbɨkɨr nornanch han hanaveonaŋg randari amar. Nornanch hambez mɨŋunjɨr wunjɨrɨnd ya han mɨnjɨhamɨndɨramŋgɨm, mbɨ ndɨŋ mamta orempɨrɨndɨramŋgi amar.
Sia ume sa rala, mete ma hambu atahori ramahere Au, odꞌi-aꞌa nara mesaꞌ se sangga dalaꞌ fo risa e. Mete ma anaꞌ a namahere, ama na mesaꞌ ne nisa e. Mete ma papa no mama ramahere, ana nara tao risa se.
13 Avɨz ihɨnd ensandɨv wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb andɨŋ wamŋgɨz mbɨndɨŋ mpɨ hamb kɨrɨm kɨvah randɨramŋgi amar. Kɨrɨm osa anchɨ hamb aŋkarɨpɨron ñɨmŋgɨzand yuŋk ansam hamb ahevakarɨndari han Yakŋ Ohɨrav ndɨŋ ekwaŋg ŋɨmbɨndari amar.
Atahori ra ramanasa hei, huu mimihere Au. Te seka naꞌatataaꞌ losa basa, dei fo Lamatualain fee ne masodꞌa.”
14 Jisasɨv mbahon mbanave kamar. Amɨ wamŋgɨn, nsɨham kɨvah wɨramb omanɨŋ ŋaŋ hamb sam Yakŋ Ohɨrav erokarɨj handɨh aŋkwañɨndari amar. (Wɨram anɨŋzɨŋ enta mban amehehɨnd hamb omanenta njɨhamɨz.) Mach, wɨram kɨra aiampɨra akŋ Judiand ñɨhɨrɨmŋgi hamb kɨrore aparɨma akŋ aparɨma haŋ omŋgɨz amar.
Yesus olaꞌ nakandoo nae, “Atahori esa nae nema. Eni deꞌulaka na seli. Ana nambariiꞌ sia mamanaꞌ meumare sia Ume Hule-oꞌe Huuꞌ a. Ana nda nandaa no mananaꞌ naa sa, losa eni tao melu-mudꞌu. Naa de, Lamatualain hiruꞌ nasadea hela mamanaꞌ naa. Mete ma hei mita taꞌo naa, besa-bꞌesa! (Seka mana baca ia, musi besa-bꞌesa o!) Naa dadꞌi netudꞌuꞌ nae fai-fai sususaꞌ a losa lelesu a bafa na ena. Mete ma mita taꞌo naa ena, atahori sia propinsi Yudea, fela mela misiꞌ leteꞌ a leo.
15 Az wɨram oram umpɨrɨŋ ñi ŋkaindari kehamb, mbɨ mbɨkɨr hanɨhan han ŋɨmbɨŋɨn are ekwaŋg oram unchaŋ ahevomɨnj amar.
Musti melaꞌ lai-lai, fo afiꞌ doidꞌoso. Mete ma kalua hela ume ena, afiꞌ baliꞌ haꞌi bua-loꞌas fai.
16 Wɨram war unchaŋ ñɨndari kehamb, mbɨkɨr yupɨr hɨrahɨr osapɨr han ŋaŋɨn are ekwaŋg oramɨŋ omɨnj amar.
Atahori mana sia osi a, afiꞌ baliꞌ haꞌi lafe fai. Te mela mikindoo leo.
17 Mach, yuŋk haŋonaŋg anchɨ kɨra mpɨnsɨnd mach anchɨ kɨra nornanch aŋkwɨrnsɨnd man icha namŋgi kehamb, mbɨ kɨr ohɨra ŋandɨramŋgi amar.
Kasian lenaꞌ ina mairuꞌ, no mama mana rasusu ana diki mana mbilaꞌ ra. Te sira nda bisa relaꞌ haelai sa.
18 Amɨ Yakŋ Ohɨra ahaz orɨmŋgɨn, kɨr ohɨra hamb apɨñɨnd haŋ mahevakarɨndɨram amar.
De malole lenaꞌ hei hule-oꞌe fo moꞌe dala deꞌulakaꞌ naa, afiꞌ tudꞌa nandaa no fai udꞌan.
19 Mach, haŋonaŋg hanɨhan kɨr ohɨra hamb ñɨndari amar. Eŋambɨrun Yakŋ Ohɨrav isupɨr mban ŋgame ŋgamɨmar han aim atɨ irɨh ñɨñmbɨrarɨŋ han, eŋambɨr han kɨr ohɨra kehand hamb mahevakarɨm ramar amar. Mach, njɨmɨnj hanez kɨr ohɨra kehand hambez ekwaŋg mahevakarɨndɨram amar.
Te faiꞌ naa, sususa na seli! Eniꞌ a mia Lamatualain tao raefafoꞌ losa ia, atahori-atahori nda feꞌe hambu rita sususa monaeꞌ mataꞌ naa saꞌ bee. De atahori nda rita seluꞌ sususaꞌ mataꞌ naa saꞌ ena.
20 Kɨrɨm Yakŋ Ohɨrav kɨr ohɨra kehandɨv yuŋk han pach ŋgamɨmah ramɨr han, wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb mɨŋamun kwevɨrɨmŋgɨmɨr amar. Kɨrɨm osa anchɨ mbondɨv uyɨzɨŋgwɨmar kehandɨv njɨhame, handɨv Yakŋ Ohɨrav yuŋk han pach ŋgamɨndari amar.
Mete ma Lamatualain nda naꞌaꞌeꞌeku fai naa sa, nda hambu atahori esa o naꞌatataaꞌ nasodꞌa saꞌ bee. Te huu Lamatualain sue atahori fo Ana tengga nalaꞌ ra, naa de Ana naꞌaꞌeꞌeku fai susa-sonaꞌ naa ra.
21 Mach, haŋonaŋg andɨŋ wɨram emŋgav kandari amar. Wavar arar kandari amar. Wɨram Yakŋ Ohɨrav mbɨkɨr osa anchɨ ekwaŋg ŋɨmbɨmbɨndɨv uyɨŋgwamɨmar hamb, mbɨ mbanɨmb ñi o mbɨhoh kenɨmb ñi arar kandari amar. Mbɨkɨr ya han njɨhi aŋkarɨpɨr ŋe njɨhamŋgɨmɨn amar.
Mete ma fai naa losa, hei rena atahori rae, ‘Mete dei! Kristus sia ia!’ Te atahori feꞌa ra rae, ‘Kristus sia naa!’ Te hei onaꞌ rena e!
22 Wɨram kɨra yosand hamb ahevakarɨndɨramŋgi amar. Hanaveaŋg kandɨramŋgi amar. Yan wɨram Yakŋ Ohɨrav mbɨkɨr osa anchɨ ekwaŋg ŋɨmbɨmbɨndɨv uyɨŋgwamɨmar han kaz aiin hamb arar kandɨramŋgi amar. Hanaveaŋg kandɨramŋgi amar. Yan wɨram Yakŋ Ohɨrand ya injambɨr ahe sɨkah emŋga hamb arar kandɨramŋgi amar. Ave mbɨ Yakŋ Ohɨrav ndɨŋ kaz mbɨ ntɨŋ Yakŋ Ohɨrand ŋaŋ mbɨramɨŋɨn are ntɨŋ aŋkarɨpɨr pamuh han sɨndɨramŋgi amar. Mach, mbɨ utuhutuh ntɨŋ aŋkarɨpɨr endɨraparam han sɨndɨramŋgi amar. Ave osa anchɨ Yakŋ Ohɨrav mbondɨv uyɨzɨŋgwɨmar han ŋɨmbi empasam kɨvahɨŋ hɨroŋɨn are mbɨ ndɨŋ yosa sɨmŋgɨmar.
Te hambu atahori kalua fo toꞌo tenda nara rae, ‘Au ia, Kristus!’ Ruma fali rae, ‘Au ia, Lamatualain mana dui-bꞌengga na.’ Ara ratudꞌu mana dadꞌi mataꞌ-mataꞌ pake nitu a koasa na, fo ara peko-lelekoꞌ atahori. Ara sobꞌa-sobꞌa Lamatualain atahori nara fo edꞌi rala se!
23 Handɨv amɨ omanenton wehɨrɨvar amar. Utuhutuh hamb ahevakarɨndari handɨv, andɨŋ ya han ndɨh kandɨkin amar.
De hei musi minea matalolole! Fai sususaꞌ naa ra nda feꞌe losa sa, te Au fee hela nesenenedꞌaꞌ neu hei!
24 Mach, Jisasɨv mbahon kamar. Utuhutuh kɨr ohɨra hamb mach raz, haŋonaŋg rapɨr hamb zuh razand tɨhɨr hambez mɨkɨrandɨram amar.
Basa ma Yesus tute nafadꞌe mbali mana tungga nara nae, “Mete ma faiꞌ sususaꞌ naa ra basa, ‘Relo a dadꞌi maꞌahatuꞌ. Fulan o nda manggareloꞌ saꞌ ena.
25 Mach, ndɨvah hamb raka han erere ŋgorahɨrɨndɨramŋgi amar. Avɨz utuhutuh aŋkarɨpɨr rakand hambez kɨrɨm ntandɨramŋgi amar.
Nduuꞌ ra tudꞌa mia lalai a, no basa koasa sia lalai a dadꞌi sea-sasaraꞌ!
26 Mach, yuŋk haŋonaŋg wɨram akŋ anchɨ akŋ hamb wamŋgɨzand Wɨramɨnd Nor hamb raka unchaŋ ñi mbɨkɨr aŋkarɨpɨr ohɨransɨnd mach mpamɨnd ohɨransɨnd aindari amar.
Basa naa, dei fo basa atahori mete-rita Au, Atahori Matetuꞌ ia. Te Au onda mia lalai a o leleeꞌ fo basa atahori ra rita Au koasa ngga, ma mandete-masaꞌa ngga!
27 Mach, yuŋk haŋonaŋg mbɨ Yakŋ Ohɨrand mapɨŋ akŋ han kaz we osa anchɨ mbondɨv uyɨzɨŋgwɨmar han isupɨr nzɨmoh nzɨmoh ñɨmŋgi handɨh aŋkwezawɨndɨramŋgi amar.
Basa naa, Au denu Lamatualain ate nara mia sorga reu raꞌabꞌue atahori fo Au tengga alaꞌ ra mia raefafoꞌa suu na, mia rulu losa muri, mia dii losa ona.
28 Mach, Jisasɨv mbahon kamar. Amɨ ya ahɨmb ai fikɨnd haŋ ondo wavar amar. Aiyena nor nor mbɨkɨr hamb yambɨnsɨnd ñɨz zɨŋ ŋkwɨrɨŋ nor nor hamb ondo ake ahaj han, amɨ wamŋgɨn yambɨnd iŋgi hamb ikwɨm ndɨh ivɨndari amar.
Yesus olaꞌ nakandoo nae, “Au haꞌi nekendandaaꞌ mia hau. Mete ma roo na sangga fula, naa tatandaꞌ fai matobꞌiꞌ a deka-deka nema.
29 Mach, hanaveonaŋg, nzɨ hanɨhan andɨŋ kaŋ ahevakarɨndari han we wamŋgɨn yuŋk ansam hamb ikwɨm ndɨh ivɨndari amar.
Taꞌo naa boe, mete ma hei mita fai-fai sususaꞌ naa nema, naa tatanda Au deka-deka uma.
30 Nzɨ andɨŋ mɨŋun kin amar. Osa anchɨ irɨh ñɨmŋgɨmbɨri mbanamb mamah ramŋgɨzand utuhutuh akŋ hamb haŋ ahevakarɨndari amar.
Rena matalolole! Mia basa atahori mana masodꞌaꞌ leleꞌ ia, hambu ruma nda feꞌe mate sa, te fai sususaꞌ naa nema ena.
31 Mach, rakand isupɨrɨnd mbɨ undɨmaj kwevɨrɨndɨramŋgi amar. Kɨrɨm ihɨnd ya hamb mɨkwevɨrɨndɨram amar.
Mae lalai no raefafoꞌ a mopo, te Au oꞌola ngga ia nda basa sai-sai sa.
32 Mach, Jisasɨv mbahon kamar. Utuhutuh mbanamb ahevakarɨndari han wɨram emŋgavaŋg mbɨ yuŋk, rapɨraŋk han mɨwarɨm amar. Yakŋ Ohɨrand mapɨŋ akŋ hamb mach Nor mbɨkɨr hambez mɨwamŋgɨrɨm amar. Yakŋ Ohɨravam yuŋk mbanan waj amar.
Yesus o olaꞌ nae, “Nda hambu atahori esa fo bubꞌuluꞌ faiꞌ bee no leleꞌ bee Au uma baliꞌ sa. Lamatualain ate nara sia sorga, o nda rahine sa. Au ia o, nda uhine sa. Akaꞌ a Au Ama ngga nahine.
33 Utuhutuh mbanamb ahevakarɨndari han amɨ mɨwamŋgɨrɨm amar. Handɨv amɨ ŋkɨrañi omanenton wehɨrɨvar amar.
Naa de, hei musi minea matalolole, te hei nda bubꞌuluꞌ faiꞌ bee Au baliꞌ sa.
34 Han, wɨram emŋgav mbɨkɨr oram erere we ui emŋgaŋ ndamɨr emampaŋg amar. Ave mbɨ mbɨkɨr wɨram kɨra ntɨŋ mamah ŋaŋɨnd hamb mbɨkɨr utuhutuh akŋ han werɨmŋgɨz are, mbɨ ndɨŋndɨv ntɨŋ pamuh pamuh rar ambɨroror eŋgwarɨmbɨmɨr amar. Ave mbɨ wɨram impikŋ wehɨrehɨrɨnd han kamɨr amar. Amez omanenta werɨv arar kamɨr amar.
Nda doo saꞌ te, Au lao hela hei, te Au heoꞌ baliꞌ. Onaꞌ atahori mana lao hela ume na, fo lao nisiꞌ mamana dodꞌooꞌ. Ana denu mana tungga nara fo tao malolole ume naa. Boe ma ana banggi fee se esa-esaꞌ no ue-tatao na. Ana parenda mana manea lelesu a, fo nanea matalolole, losa eni baliꞌ.
35 Handɨv amɨ omanenton werɨvar amar. Amɨ yuŋk oram wanɨrɨv ekwaŋg aindari han amɨ mɨwamŋgɨrɨm amar. Han mbɨ nanempand o zuh urɨm aindari han o aporamɨndɨv orazand aindari han o mband zuhun aindari hanez amɨ mɨwamŋgɨrɨm amar.
Hei o musi minea hatuꞌ-rerelon, te hei nda bubꞌuluꞌ fain saa tenu umeꞌ a nema sa. Baliꞌ bobꞌoꞌ do, fai banggi ruaꞌ do, relo mamatetuꞌ do, relo a todꞌa saa. Hei nda bubꞌuluꞌ fain saa saꞌ boe.
36 Ave mbɨ pams haŋon ai waz amɨ ikwɨ mbah ŋgañɨmŋgɨmɨn amar.
Afiꞌ losa ana nema aiboiꞌ, te hambu hei sungguꞌ masambetaꞌ.
37 Ya mban andɨŋ eŋgwin han, wɨram akŋ anchɨ akŋ mɨŋam ndɨŋndɨvez eŋgwin amar. Handɨv amɨ omanenta wehɨrɨvar amar.
De saaꞌ fo Au ufadꞌe hei ia, Au o ufadꞌe basa atahori feaꞌ ra ae, ‘Hei musi minea matalolole fo simbo Au nenema ngga.’” (Losa naa, Lamatuaꞌ Yesus naloeꞌ ola-olaꞌ no mana tungga nara mia Lete Saitun.)