Izaga 22
1 Ibizo elihle likhethekile kulenotho enengi; isisa esihle kulesiliva njalo kulegolide.
Heri kuchagua jina jema kuliko utajiri mwingi, kuheshimiwa ni bora kuliko fedha au dhahabu.
2 Onothileyo lomyanga bayahlangana; iNkosi yabenza bonke.
Tajiri na maskini wanafanana kwa hili: Bwana ni Muumba wao wote.
3 Ohlakaniphileyo ubona ububi acatshe, kodwa abangelalwazi bayaqhubeka babesebejeziswa.
Mtu mwenye busara huona hatari na kujificha, bali mjinga huendelea mbele kama kipofu nayo ikamtesa.
4 Umvuzo wokuthobeka lokwesaba iNkosi kuyinotho lodumo lempilo.
Unyenyekevu na kumcha Bwana huleta utajiri, heshima na uzima.
5 Ameva lemijibila kusendleleni yabaphambeneyo; ogcina umphefumulo wakhe uzakuba khatshana labo.
Katika mapito ya waovu kuna miiba na mitego, bali yeye ailindaye nafsi yake hukaa mbali nayo.
6 Fundisa umntwana endleleni angahamba ngayo; ngitsho esemdala kayikuphambuka kuyo.
Mfundishe mtoto njia impasayo kuiendea, naye hataiacha hata akiwa mzee.
7 Onothileyo ubusa abayanga, lomeboleki uyisigqili somebolekisi.
Matajiri huwatawala maskini naye akopaye ni mtumwa wa akopeshaye.
8 Ohlanyela ukonakala uzavuna ukuhlupheka, lentonga yolaka lwakhe izaphela.
Yeye aupandaye uovu huvuna taabu, nayo fimbo ya ghadhabu yake itaangamizwa.
9 Olelihlo elilokuhle yena uzabusiswa, ngoba unikile okwesinkwa sakhe kumyanga.
Mtu mkarimu yeye mwenyewe atabarikiwa kwa kuwa hushiriki chakula chake na maskini.
10 Xotsha isideleli, kuzaphuma lenkani, yebo, ingxabano lehlazo kuzaphela.
Mfukuze mwenye dhihaka, na mvutano utatoweka; ugomvi na matukano vitakoma.
11 Othanda ukuhlanzeka kwenhliziyo, ngenxa yesisa sendebe zakhe, inkosi ingumgane wakhe.
Yeye apendaye moyo safi na yeye ambaye maneno yake ni ya neema, mfalme atakuwa rafiki yake.
12 Amehlo eNkosi alondoloza ulwazi, kodwa izachitha amazwi abangathembekanga.
Macho ya Bwana hulinda maarifa, bali huyapinga maneno ya asiye mwaminifu.
13 Ivila lithi: Kulesilwane ngaphandle; ngizabulawa phakathi kwezitalada.
Mvivu husema, “Yuko simba nje!” au, “Nitauawa katika mitaa!”
14 Umlomo wabesifazana bemzini ungumgodi otshonayo; lowo iNkosi emthukutheleleyo uzawela khona.
Kinywa cha mwanamke kahaba ni shimo refu; yeye aliye chini ya ghadhabu ya Bwana atatumbukia ndani yake.
15 Ubuthutha bubotshelwe enhliziyweni yomntwana; uswazi lokuqondisa luzabususela khatshana laye.
Upumbavu umefungwa ndani ya moyo wa mtoto, bali fimbo ya adhabu itaufukuzia mbali naye.
16 Ocindezela umyanga ukwandisa alakho, opha onothileyo, isibili uzakuba ngoswelayo.
Yeye amwoneaye maskini ili kujiongezea mali, naye ampaye tajiri zawadi, wote huwa maskini.
17 Beka indlebe yakho, uzwe amazwi abahlakaniphileyo, umise inhliziyo yakho elwazini lami.
Tega sikio na usikie misemo ya wenye hekima, elekeza moyo wako kwenye yale nifundishayo,
18 Ngoba kumnandi uba uwalondoloza emibilini yakho; azahlala elungile kanyekanye endebeni zakho.
kwa maana inapendeza unapoyahifadhi moyoni mwako na kuwa nayo yote tayari midomoni mwako.
19 Ukuze ithemba lakho libe seNkosini, ngikwazisile wona lamuhla, ngitsho wena.
Ili tumaini lako liwe katika Bwana, hata wewe, ninakufundisha leo.
20 Kangikubhalelanga yini izinto ezinhle kakhulu kuzeluleko lelwazini?
Je, sijakuandikia misemo thelathini, misemo ya mashauri na maarifa,
21 Ukukwazisa ukuqiniseka kwamazwi eqiniso, ukuze ubuyisele amazwi eqiniso kulabo abakuthumileyo.
kukufundisha maneno ya kweli na ya kuaminika, ili uweze kutoa majibu sahihi kwake yeye aliyekutuma?
22 Ungamphangi umyanga ngoba engumyanga, njalo ungamchobozi oswelayo esangweni.
Usiwadhulumu maskini kwa sababu ni maskini, wala kumdhulumu mhitaji mahakamani,
23 Ngoba iNkosi izamela udaba lwabo, iphange umphefumulo wababaphangayo.
kwa sababu Bwana atalichukua shauri lao naye atawateka wao waliowateka.
24 Ungahlanganyeli lomuntu ololaka, ungahambisani lomuntu othukuthelayo,
Usifanye urafiki na mtu mwenye hasira ya haraka, usishirikiane na yule aliye mwepesi kukasirika,
25 hlezi ufunde indlela zakhe, wemukele umjibila emphefumulweni wakho.
la sivyo utajifunza njia zake na kujiingiza mwenyewe kwenye mtego.
26 Ungabi phakathi kwababambana izandla, phakathi kwabayizibambiso ngezikwelede.
Usiwe mwenye kupana mikono katika rehani, au kuweka dhamana kwa ajili ya madeni.
27 Uba ungelakho okokuhlawula, kungani ezathatha umbheda wakho ngaphansi kwakho?
Kama ukikosa njia ya kulipa, kitanda chako kitachukuliwa ukiwa umekilalia.
28 Ungatshedisi isikhonkwane esidala somngcele, oyihlo abasenzayo.
Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani lililowekwa na baba zako.
29 Uyambona yini umuntu oyingcitshi emsebenzini wakhe? Uzazimisa phambi kwamakhosi; kayikuzimisa phambi kwabantukazana.
Je, unamwona mtu stadi katika kazi yake? Atahudumu mbele ya wafalme; hatahudumu mbele ya watu duni.
