Izaga 25
1 Lezi ngezinye njalo izaga zikaSolomoni, ezabhalwa yizinceku zikaHezekhiya inkosi yakoJuda:
Dette er og ordtøke av Salomo, og mennerne åt Hizkia, kongen i Juda, hev samla deim.
2 Kuyinkazimulo kaNkulunkulu ukufihla indaba; ukuchwayisisa indaba ludumo lwababusi.
Guds æra er å dylja ei sak, og kongars æra å granska ei sak.
3 Njengalokhu izulu liphakeme lomhlaba ujulile, kanjalo imicabango yamakhosi kayifinyelelwa.
Himmel-høgd og jord-dypt og konge-hjarto kann ingen granska ut.
4 Susa amakhafutha ahlangene lesiliva umkhandi athole ukulungisa isitsha sihle;
Burt med slagget or sylvet! So fær gullsmeden ei skål av det.
5 susa abantu ababi phambi kwenkosi, isihlalo sayo sizaqiniswa ngokulunga.
Burt med gudlaus mann frå kongen! So vert hans kongsstol fast ved rettferd.
6 Ungaziphakamisi phambi kwenkosi, ungaziphendleli indawo phakathi kwezikhulu;
Briska deg ikkje for kongen, og stell deg ikkje på storfolks plass.
7 kuba ngcono ukuthi yona ithi, “Woza uhlale ngapha,” kulokuthi yona ikwehlise phambi kwezikhulu. Lokho okubonileyo ngawakho amehlo
For betre er at dei segjer med deg: «Stig her upp!» Enn at du vert nedflutt for augo på fyrsten. Kva so augo dine hev set.
8 ungaphangisi ukukubika emthethwandaba, ngoba uzathini nxa umakhelwane wakho esekuyangisa?
Ver ikkje for snar til å reisa sak; for kva vil du gjera til slutt, når motparten gjer deg til skammar?
9 Nxa ungaya edale lomakhelwane wakho ungahambi usuhlabela imfihlo yenu,
Før di sak med grannen din, men ber ikkje ut ein annan manns løyndom,
10 funa lowo okuzwayo akuyangise uhlale usungumuntu olebizo elibi.
For elles vil den som høyrer det, skjella deg ut, og du vil alltid få låkt ord på deg.
11 Ilizwi elikhulunywe ngesikhathi esifaneleyo linjengama-aphula egolide ananyekwe emcepheni wesiliva.
Som eple av gull i skåler av sylv er eit ord som ein talar i rette tid.
12 Njengecici legolide kumbe umceciso wegolide elicengiweyo kunjalo ukukhuza komuntu ohlakaniphileyo, kolalelayo.
Som ein gullring i øyra og sylgja av gull er ein vismann som refser for høyrande øyra.
13 Njengokuqanda kongqwaqwane ngesikhathi sokuvuna sinjalo isithunywa esithembekileyo kwabasithumileyo; sivuselela imiphefumulo yabaphathi baso.
Som svalande snø ein skurdonne-dag er ein tru bodberar for deim som sender han, han kveikjer sjæli åt herren sin.
14 Njengamayezi lomoya okungalethi izulu unjalo umuntu ozikhukhumeza ngamandla angelawo.
Som skyer og vind utan regn er ein mann som kyter av gåvor han ikkje gjev.
15 Ngokubekezela inkosi ingancengwa ize ivume, lolimi oluthambileyo lungalephula ithambo.
Tolmod fær domaren yvertald, og den linne tunga bryt bein.
16 Nxa uthole inyosi, dlana okwaneleyo ungedlulisi amalawulo, uzazihlanza.
Finn du honning, so et det du treng, so du ikkje vert ovmett og spyr han ut.
17 Ungabi ngunsukuzonke endlini kamakhelwane wakho uzacina usumdaka abesekuzonda.
Set sjeldan din fot i huset åt grannen, so han ikkje vert leid deg og hatar deg.
18 Unjengesagila loba inkemba kumbe umtshoko obukhali umuntu ofakaza amanga ngomakhelwane wakhe.
Hamar og sverd og kvasse pil er den som vitnar falskt mot sin næste.
19 Njengezinyo elibuhlungu loba unyawo olwenyeleyo kunjalo ukweyama emuntwini ongathembekanga ngesikhathi sokuhlupheka.
Som roti tonn og ustød fot, so er lit til utru mann på trengselsdagen.
20 Njengomuntu okhumula ibhatshi mhla kumakhaza, loba njengokuthela iviniga phakathi kwesoda unjalo ohlabelela izingoma emuntwini odabukileyo.
Som kastar du klædi ein frostdag, som eddik på natron, so er den som syng visor for sorgfullt hjarta.
21 Nxa isitha sakho silambile siphe ukudla sidle; nxa somile siphe amanzi sinathe.
Er din fiend’ svolten, gjev honom mat, er han tyrst, so gjev honom drikka.
22 Ngokwenza lokho, umokhela amalahle avuthayo ekhanda, njalo uThixo uzakubusisa.
For då hopar du gloande kol på hovudet hans, og Herren skal løna deg att for det.
23 Njengomoya wasenyakatho uletha izulu, lunjalo ulimi olulobuqili luvusa ulaka.
Nordanvind føder regn, og ei kviskrande tunga sure andlit.
24 Kungcono ukuhlala ekhulusini lophahla lwendlu kulokuhlala ndlu yinye lomfazi olomlomo.
Betre å bu i ei krå på taket enn ha sams hus med trættekjær kvinna.
25 Njengamanzi aqandayo emuntwini okhatheleyo, zinjalo izindaba ezimnandi ezivela elizweni elikude.
Som friske vatnet for den trøytte, so er god tidend frå eit land langt burte.
26 Njengesiziba esidungekileyo loba umthombo ongcolileyo unjalo umuntu olungileyo odedela umuntu omubi.
Som gruggi kjelda og ein utskjemd brunn, so er rettferdig mann som vinglar medan gudlaus ser det.
27 Kakukuhle ukudla inyosi wedlulise, njalo kakulasithunzi ukuzidingela ukudunyiswa.
Eta for mykje honning er ikkje godt, men å granska det vandaste er ei æra.
28 Njengedolobho eselidilikelwe ngumthangala walo unjalo umuntu ongazithintiyo.
Som ein by med murarne brotne og burte er mannen som ikkje kann styra sin hug.
