Izaga 20
1 Iwayini lenza ukudelela lotshwala buyaxabanisa, okhohliswa yilezi izinto kahlakaniphanga.
Mvinyo ni mdhihaki na kileo ni mgomvi; yeyote apotoshwaye navyo hana hekima.
2 Ulaka lwenkosi lunjengokubhonga kwesilwane; lowo oyizondisayo udela impilo yakhe.
Ghadhabu ya mfalme ni kama ngurumo ya simba; yeye amkasirishaye hupoteza uhai wake.
3 Kumupha udumo umuntu ukubalekela ukuxabana, kodwa iziphukuphuku zonke ziphangisa ukuthenga inkani.
Ni kwa heshima ya mtu kujitenga ugomvi, bali kila mpumbavu ni mwepesi kugombana.
4 Ivila kalilimi ngesikhathi esifaneleyo; kuthi ngesikhathi sokuvuna liswele amabele.
Mvivu halimi kwa majira; kwa hiyo wakati wa mavuno hutazama lakini hapati chochote.
5 Izifiso zenhliziyo yomuntu zingamanzi azikileyo, kodwa umuntu ozwisisayo uyazifinyelela.
Makusudi ya moyo wa mwanadamu ni maji yenye kina, lakini mtu mwenye ufahamu huyachota.
6 Banengi abathi balothando olungapheliyo, kodwa ngubani ongamthola umuntu othembekileyo na?
Watu wengi hujidai kuwa na upendo usiokoma, bali mtu mwaminifu ni nani awezaye kumpata?
7 Umuntu olungileyo uphila impilo encomekayo; babusisiwe abantwabakhe abamfuzayo.
Mtu mwenye haki huishi maisha yasiyo na lawama, wamebarikiwa watoto wake baada yake.
8 Inkosi nxa ihlezi esihlalweni sayo isahlulela, iyakuhlungula konke okubi ngamehlo ayo.
Wakati mfalme aketipo katika kiti chake cha enzi kuhukumu, hupepeta ubaya wote kwa macho yake.
9 Ngubani ongathi, “Ngiyigcinile inhliziyo yami imhlophe; ngihlanzekile kangilasono?”
Ni nani awezaye kusema, “Nimeuweka moyo wangu safi; mimi ni safi na sina dhambi?”
10 Izisindo ezitshiyanayo lezilinganiso ezitshiyanayo uThixo uyakuzonda kokubili.
Mawe ya kupimia yaliyo tofauti na vipimo tofauti, Bwana huchukia vyote viwili.
11 Lomntwana waziwa ngezenzo zakhe, ngokuthi isimilo sakhe sihle, siqotho.
Hata mtoto hujulikana kwa matendo yake, kama tabia yake ni safi na adili.
12 Indlebe ezizwayo lamehlo abonayo kokubili kwenziwa nguThixo.
Masikio yasikiayo na macho yaonayo, Bwana ndiye alivifanya vyote viwili.
13 Ungathandani lobuthongo uzakuba ngumyanga, hlala uvukile uzakuba lokudla okunengi.
Usiupende usingizi la sivyo utakuwa maskini, uwe macho nawe utakuwa na chakula cha akiba.
14 “Kubi, kubi!” kutsho umthengi; esuka lapho usezincoma ngakuthengileyo.
“Haifai, haifai!” asema mnunuzi, kisha huondoka akijisifia ununuzi wake.
15 Likhona igolide lamatshe aligugu amanengi, kodwa izindebe ezikhuluma ulwazi zilivelakancane.
Dhahabu kunayo, na marijani kwa wingi, lakini midomo inenayo maarifa ni kito cha thamani kilicho adimu.
16 Thatha isembatho salowo owenzela owezizweni isibambiso; sigcine nxa ebambisela owesifazane ongaziphathanga.
Chukua vazi la yule awekaye dhamana kwa ajili ya mgeni; lishikilie iwe dhamana kama anafanya hivyo kwa ajili ya mwanamke mpotovu.
17 Ukudla okuzuzwe ngenkohliso kumnandi emuntwini, kodwa kucina sekungathi udla itshebetshebe.
Chakula kilichopatikana kwa hila ni kitamu kwa mwanadamu, bali huishia na kinywa kilichojaa changarawe.
18 Nxa usenza amacebo dinga izeluleko; nxa usiyahlasela zuza ukuqondiswa.
Fanya mipango kwa kutafuta mashauri, ukipigana vita, tafuta maelekezo.
19 Onyeyayo uyehluleka ukugcina imfihlo, ngakho yehlukana lomuntu okhuluma angathuli.
Maneno ya kusengenya husababisha kutokuaminika, kwa hiyo mwepuke mtu anayezungumza kupita kiasi.
20 Nxa umuntu ethuka uyise loba unina, isibane sakhe sizacinywa abesemnyameni omubi.
Ikiwa mtu atamlaani baba yake au mama yake, taa yake itazimwa katika giza nene.
21 Ilifa elizuzwa lula ekuqaleni alilakubusiswa ekucineni.
Urithi upatikanao haraka mwanzoni, hautabarikiwa mwishoni.
22 Ungabokuthi, “Lami ngizakulungisa ngalokhu ongenze khona!” Yekela, uThixo nguye ozakusiza.
Usiseme, “Nitakulipiza kwa ajili ya kosa hili!” Mngojee Bwana, naye atakuokoa.
23 UThixo uyazizonda izilinganiso eziguquguqulwayo, njalo kathokoziswa yizikali zokudlelezela.
Bwana anachukia sana mawe ya kupimia ya udanganyifu, nazo mizani zisizo halali hazimpendezi.
24 Izinyathelo zomuntu zikhokhelwa nguThixo. Pho umuntu angayazi kanjani na indlela yakhe?
Hatua za mtu huongozwa na Bwana. Anawezaje basi mtu yeyote kuelewa njia yake mwenyewe?
25 Yikuzithiya ukuthembisa ngokuphangisa ukupha ulutho, phambili umuntu aphinde azisole ngalesosifungo.
Ni mtego kwa mtu kuweka wakfu kitu kwa haraka na baada ya kitambo kidogo kufikiria tena nadhiri zake.
26 Inkosi ehlakaniphileyo iyabahlungula ababi; iyabahadla njengelitshe lokuchola.
Mfalme mwenye hekima hupepeta waovu, hulipitisha gurudumu la kupuria juu yao.
27 Isibane sikaThixo siyawuhlolisisa umphefumulo womuntu; sihlolisisa ekujuleni kwemibilini yakhe.
Taa ya Bwana huchunguza roho ya mwanadamu, huchunguza utu wake wa ndani.
28 Uthando lokwethembeka kuyayivikela inkosi; ngothando isihlalo sayo sobukhosi sivikelekile.
Upendo na uaminifu humweka mfalme salama, kwa njia ya upendo, kiti chake cha enzi huwa salama.
29 Udumo lwamajaha lusemandleni awo, izimvu zekhanda ziyinkazimulo yabadala.
Utukufu wa vijana ni nguvu zao, mvi ni fahari ya uzee.
30 Izidutshulo lamanxeba kugezisa okubi, lezibhaxulo zihlambulula ingaphakathi.
Mapigo na majeraha huusafisha ubaya, nayo michapo hutakasa utu wa ndani.
