U-Eksodusi 21
1 “Nansi imithetho ozayethula phambi kwabo.”
“Hizi ndizo sheria utakazoweka mbele ya Waisraeli:
2 “Nxa ungathenga isisebenzi esingumHebheru kumele sikusebenzele okweminyaka eyisithupha. Kodwa emnyakeni wesikhombisa kuzamele usikhulule kungelanhlawulo.
“Kama ukimnunua mtumwa wa Kiebrania, atakutumikia kwa miaka sita. Lakini katika mwaka wa saba, atakuwa huru naye atakwenda zake pasipo kulipa chochote.
3 Nxa sifike sodwa, kumele sikhululwe sihambe sodwa kodwa nxa silomfazi ekufikeni kwasokumele sihambe laye.
Kama akija peke yake, atakwenda huru peke yake, lakini kama akija na mke, ataondoka pamoja naye.
4 Nxa umqhatshi waso angasipha umfazi asizalele amadodana lamadodakazi, owesifazane labantwabakhe bazakuba ngabomqhatshi, njalo indoda izazihambela yodwa ikhululekile.
Kama bwana wake alimpatia mke naye akamzalia wana au binti, mwanamke pamoja na watoto wake watakuwa mali ya bwana wake na huyo mwanaume ataondoka peke yake.
5 Kodwa nxa isisebenzi singathi, ‘Ngiyayithanda inkosi yami lomkami labantwabami, njalo kangifuni kukhululwa,’
“Lakini kama mtumishi akisema, ‘Ninampenda bwana wangu, mke wangu pamoja na watoto na sitaki kuwa huru,’
6 ngakho inkosi yaso kumele isihambise kubahluleli. Izasisa emnyango kumbe emgubazini abesesibhoboza indlebe yaso ngosungulo. Ngakho-ke sizakuba yisisebenzi sayo okwempilo yaso yonke.
ndipo bwana wake atakapolazimika kumpeleka mbele ya waamuzi. Kisha atampeleka kwenye mlango au kizingiti na kutoboa sikio lake kwa shazia. Naye atamtumikia bwana wake maisha yake yote.
7 Nxa indoda ingathengisa indodakazi yayo njengesigqili, indodakazi kayingakhululeki njengalokho okwenza ezinye inceku.
“Kama mtu akimuuza binti yake kuwa mtumwa, hataachwa huru kama watumwa wa kiume waachiwavyo.
8 Nxa singathokozisi umnini waso oyabe esikhethile ukuze sibe ngesakhe kumele asiyekele sihlengwe. Akalamvumo yokusithengisa kwabezizwe, ngoba esikhohlisile.
Kama hakumpendeza bwana wake aliyemchagua, huyo bwana atamwacha akombolewe. Hatakuwa na haki ya kumuuza kwa wageni, kwa sababu huyo bwana atakuwa amekosa uaminifu.
9 Angasikhethela indodana yakhe kumele asinike amalungelo alingana lawendodakazi yakhe.
Kama akimchagua aolewe na mwanawe, ni lazima ampe haki za kuwa binti yake.
10 Angathatha omunye umfazi akumelanga asincitshe ukudla, izigqoko lamalungelo okwenda.
Ikiwa huyo mwana aliyeozwa mtumwa mwanamke ataoa mwanamke mwingine, ni lazima aendelee kumtosheleza huyo mke wa kwanza kwa chakula, mavazi na haki zote za ndoa.
11 Angayekela ukusipha izinto lezi ezintathu sikhululekile ukuthi sizihambele kungahlawulwanga mali.”
Iwapo hatamtosheleza kwa mambo hayo matatu, huyo mke wa kwanza ataondoka na kuwa huru bila malipo yoyote ya fedha.
12 “Wonke umuntu otshaya omunye ambulale laye kumele abulawe.
“Yeyote ampigaye mtu na kumuua ni lazima auawe hakika.
13 Kodwa nxa engakwenzanga ngabomo, uNkulunkulu evumele ukuba kwenzakale, kumele abalekele endaweni engizayiphawula.
Hata hivyo, kama hakumuua kwa makusudi, lakini Mungu akaruhusu itendeke, basi atakimbilia mahali nitakapomchagulia.
14 Kodwa umuntu angaceba ukubulala omunye ngabomo, msuseni e-alithareni lami liyembulala.
Lakini kama mtu akipanga na kumuua mwingine kwa makusudi, mwondoe katika madhabahu yangu na kumuua.
15 Wonke umuntu ohlasela uyise kumbe unina kumele abulawe.
“Yeyote amshambuliaye baba yake au mama yake ni lazima auawe.
16 Wonke umuntu othumba omunye abesemthengisa kumbe aficwe elaye kumele abulawe.
“Yeyote amtekaye nyara mwingine akamuuza au akamweka kwake, akikamatwa ni lazima auawe.
17 Wonke umuntu othuka uyise kumbe unina kumele abulawe.
“Yeyote atakayemlaani baba yake au mama yake ni lazima auawe.
18 Nxa amadoda angaxabana omunye abesetshaya omunye ngelitshe kumbe ngenqindi, angafi kodwa agule alale phansi,
“Kama watu wakigombana na mmoja akimpiga mwingine kwa jiwe au kwa ngumi yake na hakufa bali akaugua na kulala kitandani,
19 lowo ophose inqindi kasoze anikwe umlandu nxa omunye angavuka abesehambahamba ephethe intonga yakhe; lanxa kunjalo kumele ahlawule indoda elimeleyo ngokulahlekelwa yisikhathi njalo ayelaphise.
yule aliyempiga ngumi hatahesabiwa kuwa na hatia kama mwenzake ataamka na kujikongoja kwa fimbo yake, lakini hata hivyo, ni lazima amlipe fidia ya muda wake aliopoteza na awajibike mpaka apone kabisa.
20 Nxa umuntu angatshaya isigqili sakhe sesilisa kumbe esesifazane ngomqwayi, isigqili besesisifa ngenxa yalesisenzo, kumele ajeziswe,
“Kama mtu akimpiga mtumwa wake wa kiume au wa kike kwa fimbo na mtumwa huyo akafa papo hapo, ni lazima aadhibiwe
21 kodwa kasoze ajeziswe nxa isigqili singasila ngemva kwelanga elilodwa kumbe insuku ezimbili, ngoba isigqili siyimpahla yakhe.
lakini ikiwa mtumwa ataamka baada ya siku moja au mbili, hataadhibiwa, kwa sababu yule mtumwa ni mali yake.
22 Nxa amadoda alwayo angatshaya umfazi ozithweleyo abesebeletha isikhathi sakhe singakafiki, kodwa engalimalanga kakubi, owonileyo kumele ahlawuliswe lokho okuyabe kubizelwe yindoda yomfazi kwasekuvunywa ngumthethwandaba.
“Ikiwa watu wawili wanapigana na wakamuumiza mwanamke mjamzito, naye akazaa kabla ya wakati lakini hakuna majeraha makubwa, mhalifu atatozwa mali kiasi cha madai ya mume wa yule mwanamke, na jinsi mahakama itakavyoamua.
23 Kodwa kungangabi lokulimala okubi, kumele impilo ibhadalwe ngempilo,
Lakini kukiwa na jeraha kubwa, ni lazima ulipe uhai kwa uhai,
24 ilihlo ngelihlo, izinyo ngezinyo, isandla ngesandla, unyawo ngonyawo.
jicho kwa jicho, jino kwa jino, mkono kwa mkono, mguu kwa mguu,
25 Ukutshiswa ngokutshiswa, isilonda ngesilonda, ukulimala ngokulimala.
kuchomwa moto kwa kuchomwa moto, jeraha kwa jeraha, mchubuko kwa mchubuko.
26 Nxa umuntu angatshaya isigqili sakhe sesilisa kumbe esesifazane elihlweni alipatshaze, kumele asiyekele isisebenzi sizihambele kube yinhlawulo yelihlo.
“Ikiwa mtu atampiga mtumwa mwanaume au mwanamke kwenye jicho na kuliharibu, ni lazima amwache huru yule mtumwa kama fidia ya hilo jicho.
27 Angatshaya akhumule izinyo lesigqili sesilisa kumbe esesifazane, kumele asiyekele isisebenzi sizihambele kube yinhlawulo yezinyo.
Kama akimvunja jino mtumwa wa kiume au wa kike, ni lazima amwache huru huyo mtumwa kwa kufidia hilo jino.
28 Nxa inkunzi ingahlaba indoda kumbe umfazi afe, leyonkunzi kumele itshaywe ngamatshe ize ife njalo inyama yayo kayingadliwa. Kodwa umnikazi wenkunzi akumelanga etheswe umlandu.
“Kama fahali akimuua mwanaume au mwanamke kwa kumpiga kwa pembe, fahali huyo ni lazima auawe kwa kupigwa mawe, na nyama yake haitaliwa. Lakini mwenye fahali huyo hatawajibika.
29 Kodwa nxa inkunzi ivele ilomkhuba wokuhlaba abantu, njalo umnikazi eseke wakhuzwa kodwa wekela ukuyivalela ibisibulala indoda kumbe umfazi, inkunzi kumele ibulawe ngamatshe lomnikazi abulawe.
Lakini hata hivyo, ikiwa huyo fahali amekuwa na tabia ya kupiga kwa pembe, na mwenyewe ameonywa na hakutaka kumfungia naye akamuua mwanaume au mwanamke, huyo fahali ni lazima auawe kwa mawe na mwenye fahali pia auawe.
30 Kodwa kungathiwa kahlawule, angahlenga impilo yakhe ngokuhlawula lokho okuyabe kubiziwe.
Lakini ikiwa malipo yatatakiwa kwake, basi anaweza kulipa kinachodaiwa ili kuukomboa uhai wake.
31 Umthetho lo uyasebenza njalo nxa inkunzi ingahlaba indodana kumbe indodakazi.
Sheria hii pia itatumika ikiwa fahali atampiga kwa pembe mwana au binti.
32 Nxa inkunzi ingahlaba isigqili sesilisa kumbe esesifazane, umnikazi kumele ahlawule amashekeli angamatshumi amathathu esiliva kumnini wesigqili, njalo inkunzi kumele ibulawe ngamatshe.
Ikiwa fahali atampiga mtumwa wa kike au wa kiume, mwenye fahali atalipa shekeli thelathini za fedha kwa bwana mwenye mtumwa, na fahali ni lazima auawe kwa mawe.
33 Nxa umuntu etshiya umgodi ukhamisile, loba esimba umgodi angawusibekeli kuwele kuwo inkabi ingabe ubabhemi,
“Kama mtu akiacha shimo wazi, ama akachimba shimo kisha asilifukie, na ngʼombe au punda akatumbukia ndani yake,
34 umninimgodi kahlawule; kahlawule umnikazi, isifuyo esifileyo besesisiba ngesakhe.
mwenye shimo ni lazima alipe hasara iliyotokea; ni lazima amlipe mwenye mnyama. Mnyama aliyekufa atakuwa wake.
35 Nxa inkunzi yomuntu ingalimaza eyomunye kuzamele ukuthi bathengise leyo ephilayo, babelane imali lesidumbu saleyo efileyo ngokulinganayo.
“Kama fahali wa mtu fulani atamuumiza fahali wa mtu mwingine na akafa, watamuuza yule aliye hai na wagawane sawa fedha pamoja na mnyama aliyekufa.
36 Kodwa nxa kusaziwa ukuthi inkunzi ivele ilomkhuba wokuhlaba ezinye, kodwa umnikazi engayivaleli esibayeni, umnikazi kumele ahlawule isifuyo ngesinye isifuyo, njalo isifuyo esifileyo sizakuba ngesakhe.”
Hata hivyo, kama ikifahamika kwamba fahali huyo alikuwa na tabia ya kupiga kwa pembe na mwenyewe hakumfunga, ni lazima mwenye fahali alipe mnyama kwa mnyama, na mnyama aliyekufa atakuwa wake.
